گالیا توانگر
رمضان به پیچ نهایی‌اش نزدیک می‌شود و لحظه‌های قدر از راه می‌رسند! شب‌های قدر، فرصت میوه چینی اند و ما برداشت می‌کنیم، همه آنچه را که یک سال در زمین قلبمان کاشته‌ایم. عمر یک‌ساله‌ام را که برانداز می‌کنم، هیــچ نقطه روشنی، برای دریافت کرامتت نمی‌بینم؛ اما مهربانی یکساله تو را که مرور می‌کنم؛ دلم به لیله‌ًْالقــدرِ این رمضان نیز، قرص می‌شود. سال‌هاست که رسم میان من و تو، همین بوده است. من یک سال را خراب کرده‌ام و توسال بعد را به نیکوترین تقدیر، نوشته‌ای. چه رازی است میان تو و اسم رحمانت! که از هر چه بگذری، مِهر پاشیدن بر بندگانت را، رها نمی‌کنی؟ سیاه‌دل‌تر از همیشه و شکسته‌تر از هر سال چشم براه لیله‌ًْالقدرت نشسته‌ام؛ امـــا یقین دارم که سهم عظیمی از عشــق را برایم، کنار گذاشته‌ای. من، بی‌تو، تمام می‌شوم. مهربانم، دفتر تقدیرم را از هر چه خالی می‌کنی، خیالی نیست؛ امــا تقدیر مرا از لمس وجودت، خالی مکن. مــن، بدون تــو یعنــی؛ هیچ. تــو، تنها ثروت قابل شمارش منی. خدایا، من به انتظار سهم بیشتری از تو، گوشه سفره رمضانت را، رها نکرده‌ام. رحمان، مگر جز مهر، می‌داند؟ لیله‌ًْالقدر مرا، به طوفانی از مِهَــــرت، تکان بده؛ یا رحمانُ....یا رحمانُ... یا رحمان
شب قدر زمان استجابت دعا و آمرزش گناهان است. لیالی قدر بهترین فرصت برای رسیدن به بزرگترین آرزویمان است. شب نوزدهم ماه مبارک رمضان و شب بیست و یکم برای تهذیب نفس، حاجت‌هایمان و آمرزش گناهانمان دعا کنیم! در این دو شب پلیدی را از خود دور کنیم. در شب بیست و سوم ماه مبارک رمضان که از پلیدی‌ها پاک شدیم، همه شیعیان بدون استثناء فقط یک دعا داشته باشیم وتنها برای یک نفر دعا کنیم. تمام هَم و غم خود را بگذاریم برای استجابت این دعا! برای فرج امام عصر روحی فداه! بیاییم و یک صدا فقط  فرج امام عصر روحی فداه را بخواهیم! والله که ظهور محقق می‌شود اگر همگانی و از صمیم قلب خود برای فرج آقامون دعا کنیم! اولین گام این است که ما خود و جامعه‌مان را مهیای ظهور آقا‌(عج) گردانیم.
راز و رمزهای شب‌های قدر
حجت‌الاسلام مهدی‌الله یاری کارشناس مسائل مذهبی درباره فضایل شب‌های قدر توضیح می‌دهد: «برخی معتقدند که شب قدر یعنی شب بزرگ و با عظمت و چون این شب، شب شریفی است به آن شب قدر می‌گویند؛ یعنی شبی که صاحب قدر و منزلت و شرافت است. از لحاظ لغوی نیز در قرآن کریم «قدر» به معنای منزلت و بزرگی خداوند عالم آمده است و می‌خوانیم: «ما قدروا لله حقّ قدره» یعنی آنان عظمت خداوند را نشناختند‌(سورة الزمر:67). همچنین، رمز بزرگی و عظمت شب قدر در خود سوره قدر نیز بیان گردیده و می‌فرماید: «شب قدر، از هزار ماه بهتر است و برخی دیگر این‌گونه تفسیر کرده‌اند: یکی دیگر از معانی «قدر»، «تقدیر و سرنوشت» است و در این شب، امور بندگان تا سال آینده مقدّر می‌گردد. تفسیر برهان از امام باقر‌(علیه‌السلام) روایت می‌کند که: در شب قدر هر امری از امور بندگان تا شب قدر سال آینده معین می‌گردد، از خیر و شر، طاعت و معصیت، ولادت و مرگ و روزی موجودات و هرآنچه در آن سال مقدّر گشته حتمی است و خداوند را در آن مشیت است.»
وی ادامه می‌دهد: «در این شب‌ها باید با شب زنده‌داری و احیا گرفتن و قرآن بر سر گذاشتن به پیشواز حضور بی‌کران خدا در قلب‌های مؤمنین روزه‌دار برویم. حضرت موسى(ع) به خداوند متعال چنین گفت: خدایا! نزدیکى به تو را مى‏خواهم. فرمود: «‌قُربی لِمَن یَستَیقِظُ لَیلَهًَْ‌القَدرِ؛ نزدیکى به من، براى کسى است که شب قدر را بیدار می‌ماند.»
این کارشناس مسائل مذهبی در تکمیل صحبت‌هایش می‌گوید: «این بیدار ماندن اعمالی دارد که بخشی از آن مخصوص هر شب است و بخشی دیگر به صورت مشترک بین شب‌های 19، 21 و 23 ماه مبارک رمضان انجام می‌شود.یکی از نکات قابل تأمل درمخفی ماندن شب قدر در بین چند شب از شب‌های ماه رمضان و ماه رجب این است تا فرصتی برای ما باشد تا بیشتر به قدر و ارزش آن واقف شویم.  بسیاری از علمای دین عقیده دارند که پنهان ماندن شب قدر در میان این شب‌ها بدان جهت است که بندگان، به همه این شب‌ها اهمیت دهند و توفیق عبادت و مناجات هر چه بیشتری یابند و بهره‌های معنوی افزون‌تری برند.»
ادعیه شب قدر را با حضور قلب و دقت در معنا بخوانیم
آمرزش گناهان، قلب رمضان، نزول قرآن، برتر از هزار ماه همگی از جمله فضیلت‌های نورانی شب‌های قدر هستند. امام باقر‌(ع) فرمودند:«عمل صالح در شب قدر از قبیل نماز، زکات و کارهای نیک دیگر بهتر است از عمل در هزار ماهی که در آن شب قدر نباشد.»
مونا هدایت‌زاده دانشجوی رشته فقه اسلامی اگرچه در ایام امتحانات پایان ترم خود به سر می‌برد، ولی درتلاش است که حضور پر رنگی در مراسم‌های شب قدر مسجد دانشگاه داشته باشد؛ وی می‌گوید: «شب قدر فرصتی است زرین و طلایی برای شستشوی آینه دل. این شب بهترین فرصت است تا خوبی‌ها را جایگزین بدی‌ها، صلح و صفا را جایگزین اختلاف و تفرقه، احسان و نیکی را جایگزین ظلم و ستم، احسان به والدین را جایگزین عاق والدین و صله رحم را جایگزین قطع رحم نماییم. نیکو و شایسته است با صدقات قدمی در جهت آبادانی خانه آخرت برداریم و با اعمال نیک و خیر، ثواب دو چندان ببریم.»
وی ادامه می‌دهد: «در شب قدر که شب‌زنده‌داری می‌کنیم، خداوند نام ما را در گروه نیک‌بختان ثبت می‌کند وآتش جهنم را بر ما حرام می‌سازد. آیا توفیقی بالاتر از این هست که آتش جهنم بر ما حرام شود و به خدا نزدیک‌تر شویم؟ دعاهای شب‌های رمضان مجموعه‌ای است روشنی‌بخش که با تکرار تلاوت آنها، آموزش‌های آنها به صورت هدف‌هایی برای ما در می‌آیند. پس هنگام خواندن این ادعیه شایسته و بهتر است مفهوم آنها را نیز همواره مدنظر داشته باشیم و با تلاش و کوشش به سوی این هدف‌های مطرح‌ شده در دعاها گام برداریم.»
شباهت قدر و قیامت را حس کنیم
اگر کمی تامل کنیم می‌توانیم شباهت شب  قدر و قیامت را احساس کنیم. شب قدر مانند روز قیامت است که سرنوشت آدم‌ها مشخص می‌شود، تمام گذشته انسان محاسبه و برای آینده برنامه‌ریزی می‌شود، با این تفاوت که عذاب در کار نیست و آبروی کسی نمی‌رود و پس از آن فرصت بازگشت هم وجود دارد، اما رحمت خدا از سر و روی عالم می‌بارد.
 فاطمه گودرزی یک فرهنگی که قصد و نیت شرکت در مراسم شب‌های قدر امسال را در ذهن و دل دارد، می‌گوید: «خدای مهربان شب‌های قدر را برای جبران همه کاستی‌های ما قرار داده است، برای بخشش هیچ گناهی ناامید نباشیم و برای رسیدن به هر حاجتی امیدوار باشیم و در دعا به کم قانع نشویم. خدا هرچه را صلاح نباشد بدهد بهترش را خواهد داد و هیچ دعایی دور ریخته نمی‌شود و اگر توانستیم فقط خود «او» را از او بخواهیم. خداوند مهربان فرموده است شب قدر بهتر از هزار ماه است. بیایید بهترین خاطرات عمر خود را در شب‌های قدر رقم بزنیم و شب قدر را برای رسیدن به قرب خدا بی‌قراری کنیم و فقط در اندیشه آنچه او از ما می‌خواهد، باشیم.»
وی در ادامه می‌گوید: «برای دیگران دعا کنیم و دوستان‌مان را تک تک نام ببریم و محتاجان به دعا را فراموش نکنیم. وقتی خدا محبت ما را به دیگران ببیند، بیشتر به ما محبت خواهد کرد. دل‌هایمان را از کینه‌ها خالی کنیم و همدیگر را در دل ببخشیم تا خدا هم با سهولت بیشتری ما را ببخشد. برای پیروزی و سرافرازی ملتمان وبرای عمران و آبادانی مملکتمان دعا کنیم.دعاهایمان را در دایره تنگ خود و خانواده محدود نکنیم، زیرا خدا از بندگان با سعه صدر و بزرگوار خود خرسند می‌شود و به آنان بیشتر لطف می‌کند. برای محرومان جهان به‌ویژه مؤمنان مظلوم و رزمندگان مدافع حرم دعا کنیم. برای مریض‌ها به‌ویژه آنها که می‌شناسیم صمیمانه دعا کنیم و به فقیران رسیدگی کنیم. به بستگان محبتمان را یادآوری کنیم. قبل از آنکه کسی به ما التماس دعا بگوید، برایش ملتمسانه دعا کنیم.»
 این فرهنگی کلید استجابت دعا در شب‌های قدر رضایت و خرسندی پدر و مادر از اعمالمان دانسته و می‌گوید: «از بهترین کارها در شب قدر غفلت نکنیم؛ از پدر و مادر خود حلالیت بطلبیم و به آنها محبت کنیم و با اشک از آنها بخواهیم برای ما دعا کنند؛ حتی اگر در این دنیا نباشند، نظارگر ما و اعمالمان هستند. چنانچه از این دنیا رفته‌اند، حتماً برایشان خیراتی بفرستیم و برای علوّ مقامشان دعا کنیم. از اطرافیان حلالیت بطلبیم و تقاضای دعا کنیم. برای رهبری که پدر معنوی جامعه هستند.»
 شناخت ابعاد وسیع شخصیت حضرت علی(ع) در شب‌های قدر
روزشمار رسیدن شب‌های احیا، شب‌های نوشتن تقدیر مردمان، شب‌های توبه، ندبه، استغفار و استجابت دعا آغاز شده است. شب‌های احیا ماه مبارک رمضان با ضربت خوردن مردی رنگ شهادت به خود می‌گیرد که اهل انصاف و انسان‌شناسان وارسته او را دوست دارند و تحسینش می‌کنند؛ جانین- شاعر آلمانی-گوید: «علی(ع) را جز آن که دوست بداریم و شیفته او باشیم چاره ای نداریم؛ زیرا جوان شریف و بزرگواری بود. وجدان پاکی داشت که از مهربانی و نیکی لبریز بود و قلبش مملو از یاری و فداکاری بود. از شیر شرزه شجاع‌تر بود، ولی شجاعتی ممزوج با رقت، لطف، دلسوزی، مهر و عاطفه داشت.»
اندیشمندان در افتادن و مخالفت کردن با امام اول شیعیان و برادر رسول خدا(ص) را خلاف قواعد اسلام می‌دانند و او را شهید عظمت و عدالت خویش برمی‌شمارند. پروفسور استانسیلاس-گوریارد- فرانسوی می‌گوید: «معاویه از بسیاری جهات برخلاف قواعد اسلام رفتار کرده است، چنان که با علی بن ابی‌طالب(ع) که پس از پیغمبر اسلام(ص) بزرگ‌ترین، شجاع‌ترین، پرهیزگارترین، فاضل‌ترین و خطیب‌ترین افراد عرب به شمار می‌رفت، در افتاد.»
صادق مُقبلی دانشجوی ارشد تاریخ تشیع برایمان درباره شخصیت والا و تاثیرگذار علی(ع) می‌گوید: «امام علی(ع) در تمام مراحل زندگی شرافتمندانه زیست و برآن بود تا آنجا که می‌شود در پاسداری از اسلام و ارزش‌های آن تلاش کند و در این راه، افزون بر آیات قرآن، سیره پیامبراعظم(ص) نیز به عنوان الگوی عملی مورد توجه آن حضرت قرار داشت و در این راه جان خود را نیز گذاشت. در نامه 62 نهج البلاغه از زبان امام علی(ع) آمده است که من مشتاق ملاقات پروردگارم. آن حضرت، بهترین مرگ‌ها را کشته شدن در راه خدا می‌دانست و سوگند یاد کرده بود که هزار ضربه شمشیر بر من، آسان تر از مرگ در بستر در غیر بندگی خداست.»
وی ادامه می‌دهد: «حضرت علی‌(ع) به هنگام نماز صبح وارد مسجد اعظم كوفه شد و خفته‌گان را برای ادای نماز بیدار كرد؛ از جمله خود عبدالرحمن بن ملجم مرادی را كه به رو خوابیده بود، بیدار و خواندن نماز را به وی گوش زد كرد.هنگامی كه آن حضرت وارد محراب مسجد شد و مشغول خواندن نماز گردید و سر از سجده اول برداشت، نخست شبیب بن بجره با شمشیر برّان بر وی هجوم آورد، ولیكن شمشیرش به طاق محراب اصابت كرد و پس از او، عبدالرحمن بن ملجم مرادی فریادی برداشت: «لله الحكم یا علی، لا لك و لا لأصحابك»! و شمشیر خویش را بر فرق نازنین حضرت علی(ع) فرود آورد و سر مباركش را تا به محل سجده گاهش شكافت.حضرت علی(ع) در محراب مسجد، افتاد و در همان هنگام فرمود: بسم‌الله و بالله و علی ملّهًْ رسول‌الله، فزت و ربّ الكعبه؛ سوگند به خدای كعبه، رستگار شدم و اینگونه بود که یکی از بزرگ‌ترین ظلم‌های بشری به عقل، عشق، ایمان، صداقت و عدالت رقم خورد و نخستین شب احیای مسلمانان در ماه مبارک رمضان عطر و بوی شهادت به خود گرفت و ارج و قربی بیش از پیش پیدا کرد تا جایی که شب‌های احیا را شب‌های قدر نیز می‌نامند، شب‌هایی که برای وجه تسمیه‌اش نکات ریز و حسرت‌برانگیزی گفته شده است.»