گالیا توانگر

-کسانی که در این مرحله یارانه خود را می‌خواهند جدا کنند و از قبل شماره حساب دریافتی ندارند باید چکار کنند چون اطلاع رسانی نشده است.
-بعضی افراد به دلیل بیماری مزمن مثل حقیر در سن 52 سالگی از کار افتاده محسوب می شوند. بیش از هشت سال نیز با پدرم که 84ساله  است وخودش هم بیماری سرطان دارد وبیمار خاص و نیز بازنشسته نیروهای مسلح است زندگی می کنم. . .زیر پوشش بیمه ای پدرم قرار دارم و حمایت مالی هم از همین طریق می شوم.در کل به‌دلیل دیابت و نارسایی کلیه‌ای شاغل نیستم و درآمدی ندارم تا در گزینه‌ها رقمی علامت زده شود.حساب بانکی نوبت قبل هم از طرف دفتر ریاست جمهوری وقت مفتوح و کارت عابر بانک‌ملی عدالت کارت دریافت نمودم.از هیچ سازمانی هم حمایت نمی شوم.در تکمیل فرم مجدد یارانه ها با این شرایط گزینه‌ای وجود ندارد تا در آن قید شود.تکلیف اینگونه افراد چگونه خواهد شد؟ نوبت قبل حضوری توسط معتمدین که شناخت داشتند تشخیص داده شد که چه وضعیتی دارم؟ ضمنا 12 سال پیش طلاق گرفته ام و دو پسر بزرگ نیز در خانه دارم.اکنون با نام نویسی جدید نمی‌شود فرم را درست تکمیل نمود.اگر در فرم مذکور (جدید) گزینه ای برای امثال حقیر و بیماران از کار افتاده در نظر گرفته شود بهتر خواهد بود.
-ما كه ملك و املاكي نداريم. بيست و سه سال است كه هنوز مستاجريم. با آن‌هايي كه چندين ملك و املاك دارند و به اسم همسر يا بچه هايشان است چكار مي‌كنيد؟ خيلي خوب از اجاره بها استفاده مي‌كنند و سرپرستشان هم براي يارانه متقاضي مي شود!
-شما فقط درآمد مردم را محاسبه می کنید پس مخارج و گرانی و تورم قیمت ها چی؟
می‌گوید که خودش سرپرست یک خانواده 5نفری است که یکی از فرزندانش هم دانشجوی دانشگاه آزاد است و هر ترم باید کلی شهریه آن را بدهد. حقوق دریافتی‌اش را دقیق نمی‌گوید اما از لابه‌لای حرف‌هایش معلوم می‌شود چیزی حدود یک میلیون تومان دریافتی ماهانه دارد. کم یا بیشترش را هم زیاد توضیح نمی‌دهد. او تاکید می‌کند:«همسر من خانه‌دار است، تنها محل درآمد خانواده ما همین حقوق من است. همین یارانه‌ای هم که ماه به ماه به کارت ما می‌ریزند، یکراست می‌رود برای پول آب و برق و گاز؛ پول شارژ ساختمان یا پول تلفن را باید از جیب بدهیم.»
 به اعتقاد این کارمند دولت، از زمانی که یارانه‌ها را نقدی پرداخت می‌کنند هزینه‌های زندگی افزایش‌ یافته است. این یارانه‌های نقدی هم کفاف هیچ بخشی از این هزینه‌های اضافه شده را نمی‌دهد.
او در ادامه می‌ گوید: «پارسال همین موقع کرایه خانه‌ام 320 هزار تومان بود، الان نزدیک به 450 هزار تومان کرایه خانه می‌دهم. این بزرگ‌ترین و سنگین‌ترین هزینه‌ای است که بر دوش من است. اگر همین مشکل مسکن ما را حل بکنند، نیازی به هیچ یارانه‌ای نیست.»
 وی در پاسخ به سوال ما که به نظرش باید با یارانه‌های نقدی چه بکنند؟ آیا حذفش کنند یا مقدار آن را افزایش دهند؟ می گوید:«از نظر من به جای آنکه یارانه نقدی بدهند، بهتر است لااقل نیاز‌های اساسی مردم از جمله مسکن و خوراک و پوشاک را ارزان‌ترکنند یا لااقل از آن طرف حقوق و مزایای کارمندان را بیشتر کنند.»
22 میلیون نفر باید از یارانه انصراف دهند!
چندی پیش غلامعلی جعفر زاده ایمن آبادی نماینده مردم رشت با اعلام این که 150 نماینده مجلس شورای اسلامی همچنان یارانه دریافت می کنند،بحثی داغ در سایت ها درباره ضرورت حذف دهک های بالای درآمدی به‌ویژه مدیران و مسئولان به راه انداخت.
 وی همان موقع اظهار داشت:«با توجه به شرایط اقتصادی کشور و وضعیت در آمدی مردم، پرداخت یارانه به ثروتمندان و نمایندگان مجلس به دور از عدالت است. یارانه بیت المال نیست که به همه تعلق پیدا کند بلکه انفال است و حکومت باید در مورد آن تصمیم گیری کند.»
این نماینده که خود از جانبازان جنگ تحمیلی است، درباره این که هم اکنون چه تعداد از نمایندگان مجلس شورای اسلامی از گرفتن یارانه انصراف داده اند،برایمان می گوید:« آمار دقیقی از اینکه چند نفر از نمایندگان انصراف داده‌اند ندارم اما این را می‌دانم که ۲۲ میلیون نفر باید از یارانه انصراف دهند!»
وی درباره خبرهایی که مبنی بر انصراف جمع کثیری از مسئولان و مدیران دائما از تبلیغات رسانه ای منتشر می‌شود، می گوید:« این روزها خبرهایی منتشر می‌شود که مثلا اعضای شورای شهر یا استانداران از یارانه انصراف دادند. با این خبرها این سوال برای مردم پیش می‌آید که مگر این افراد تا به امروز یارانه می‌گرفتند؟در حال‌حاضر ۱۴ هزار میلیارد تومان کسری منابع داریم. کل درآمد هدفمندی یارانه‌ها ۲۸ هزار میلیارد تومان است که ۱۴۲ هزار میلیارد آن صرف پرداخت یارانه نقدی شد یعنی ۱۴ هزار میلیارد تومان کم داریم. بنابراین حدود ۲۲ میلیون نفر یا باید انصراف دهند یا نباید به آنها یارانه بدهیم که در این صورت تازه «یر به یر» می‌شویم و به ۵۳ میلیون نفر دیگر می‌توانیم یارانه دهیم. در واقع با این کار هم فعلا هیچ اقدام موثری در حوزه سلامت و تولید نمی‌توانیم انجام دهیم.»
وی ادامه می دهد:««کاش دولت پروژه ثبت نام دریافت یارانه را انجام نمی‌داد و به شکل عادی خودش افراد متمول را حذف می‌کرد. البته بر اساس اطلاعات ما حجم قابل توجهی از مردم انصراف داده اند.»
مطلقه ها و مشکلات یارانه بگیری
یکی از مهم‌ترین چالش ها در دور جدید ثبت نام یارانه ها این است که نقاط ابهام در پر کردن گزینه‌ها فراوانند. برای مثال فرزندانی که پدر و مادرشان جدا شده‌اند معلوم نیست که اطلاعاتشان باید در فرم تقاضای پدر ثبت شود یا مادر؟چرا که تعداد زیادی از این بچه‌ها اگر چه نامشان در شناسنامه پدر ذکرشده اما با مادر خود زندگی می کنند.
آسیه محبی یک شهروند تهرانی در گفت و گو با گزارشگر کیهان می گوید:«حتی اگر جواب های روشنی برای این قبیل سوالات مردم وجود داشته باشد ،اما به‌دلیل عدم اطلاع رسانی صحیح و فراگیر در باب این قبیل سوالات وابهامات ما حقیقتا سر در گم شده ایم. کاش صدا و سیما به جای اینکه دقیقه به دقیقه آمار مسئولان انصراف دهنده از گرفتن یارانه را اعلام کند، کمی هم سوالات و ابهامات مردمی را در برنامه های خود توضیح می داد.»
بر اساس برنامه ریزی صورت گرفته ملاک ترکیب خانوار اطلاعاتی است که تا تاریخ یاد شده در سامانه رفاهی ثبت شده است؛ با این توصیف سرپرستان خانواری می توانند برای دریافت یارانه نقدی ثبت نام کنند که اطلاعات آنها تا تاریخ 22 اسفند 92 در سامانه رفاهی ثبت شده باشد؛ در این شرایط اگر زوجی بعد از تاریخ مذکور از یکدیگر جدا شده باشند نمی توانند به اصلاح اطلاعات خود در سامانه رفاهی اقدام کنند لذا همچنان اطلاعات قبلی آنها ملاک خواهد بود و از این رو زوج جدا شده بعد از 22 اسفند 92 یک خانوار محسوب شده؛ این در حالی است که زوج از یکدیگر جدا شدند و زوجه یک سرپرست جداگانه محسوب می شود که در صورت ثبت نام به دلیل اینکه اطلاعات طلاق وی در سامانه ثبت نشده است بعد از بررسی اطلاعات احتمال حذف وی از پرداخت یارانه نقدی و حتی جریمه زوجه وجود دارد.
همچنین اگر فرد مجردی بعد از 22 اسفند متاهل شده باشد امکان ثبت اطلاعات جدید وی با همسرش در سامانه وجود ندارد و فرد مذکور همچنان به عنوان یک فرد مجرد تلقی شده و یارانه وی همچون گذشته به خانواده او پرداخت می شود.علاوه بر طلاق یا ازدواج زوجین، خانوارهایی هستند که بعد از تاریخ مذکور صاحب فرزند شده اند اما امکان ثبت نوزاد متولد شده و به‌روز‌رسانی اطلاعات در سامانه فعلا برای آنها مقدور نیست.در این بین زوجی هستند که از یکدیگر طلاق نگرفته اند اما جدا زندگی می کنند؛ با وجود این مرد همچنان به عنوان سرپرست خانوار محسوب و یارانه زوجه به حساب وی واریز می‌شود مگر این که زوجه نیز به تنهایی نسبت به ثبت نام با سرپرستی خود اقدام کند که در این شرایط احتمال جریمه وی وجود دارد؛ این موضوع نیز یکی دیگر از ابهامات است.
یکی دیگر از ابهامات این است که برخی از خانوارها منزل مسکونی‌شان را به صورت وکالتی به فروش رسانده‌اند و با وجود اینکه در حال حاضر فاقد مسکن هستند اما در آمار، سند به نام آنها ثبت شده است؛ بنابراین باید راهکاری برای این موضوعات در نظر گرفته شود.
عاطفه معصوم حسنی شهروند دیگری برایمان می‌گوید:«فقط ده روز برای ثبت نام مهلت داده اند بی‌آنکه به کسانی که با چنین ابهاماتی برای پر کردن فرم ثبت نام خود مواجه هستند،پاسخ روشنی داده شود. به نظر من اگر بانک اطلاعاتی ثبت احوال و نیز ثبت اسناد به روز و دقیق می‌بود، دیگر ما برای دریافت این 45 هزار تومان این‌قدر ناراحتی و سر در گمی نمی کشیدیم.»
فراموشی درمان زخم های تولید
 در شلوغی یارانه ها!
مگر اولویت اصلی هدفمندی یارانه ها رونق چرخ‌های تولید نبود؟ به نظر می رسد در گیر و دار ثبت‌نام یارانه ها اکثر بحث های اقتصادی معطوف به این شده که چه کسی یارانه بگیرد و چه کسی نگیرد؟ در حالی که اگر این پول یارانه از ابتدا با چاره اندیشی و ارائه راهکار به سمت تولید و اشتغال زایی هدایت می شد و مشمولان به درستی شناسایی می شدند، می توانست نقش مهمی در چرخه اقتصاد کشور ایفا کند.
 مجید جلیل سرقلعه نماینده مردم لردگان در مجلس شورای اسلامی درباره ارتباط با فاز دوم هدفمندی یارانه ها و رونق چرخه تولید داخلی توضیح می‌دهد:«تحقق اقتصاد مقاومتی یکی از مهم‌ترین برنامه‌های کشور در سال جاری است که باید به نحو جدی از سوی مسئولان پیگیری شود. با انصراف افراد متمکن از یارانه نقدی می ‎توان درآمد حاصل از آن را صرف امور تولیدی و بهداشت و درمان کرد.»
وی با مثبت ارزیابی کردن فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها می گوید:«این طرح مطابق با اسناد بالادستی تدوین و اجرا می ‎شود و امید می ‎رود نقش مهمی در پیشبرد امور اقتصادی کشور داشته باشد.رونق ‎بخشی به امور تولیدی یکی از مهمترین مواردی است که باید با بهره‌گیری از درآمدهای حاصل از هدفمندی یارانه‌ها به آن توجه لازم را داشت.کسانی که به پول یارانه احتیاجی ندارند با انصراف خود می ‎توانند دولت را در امور اقتصادی کشور کمک به سزایی کنند.»
با این حال و با همه تبلیغاتی که از سوی رسانه‌ملی مبنی بر انصراف جمع کثیری از متمولین صورت می‌گیرد، با این حال هنوز آن اطمینان بخشی قرص و محکم در باب اینکه چنانچه انصرافی صورت پذیرد این سرمایه مستقیما به بدنه تولید و اشتغال زایی تزریق می‌شود، احساس نمی‌شود و شاید همین نبود اطمینان و نداشتن راهکار سبب شده که مشمولان واقعی برای انصراف در تردید باشند.
نحوه تخصیص منابع یارانه‌ها ووضعیت تعیین مشمولین چگونه است؟
اخیرا جنبش عدالتخواه دانشجویی در هشت بند نکاتی را در باب چالش های پیش روی نحوه فعلی ثبت‌نام یارانه ها و گزینش مشمولان دریافت یارانه منتشر کرده است که توجه به این نکات بویژه بند 3 آن که معطوف به استفاده از دانش صاحب نظران اهل فن و نیز شفاف‌سازی برای اجرای پروژه ای اینچنینی می شود خالی از لطف نیست.
در بند سه نکات پیشنهادی جنبش عدالتخواه چنین آمده است:« هر اقدامی برای عملی کردن فاز دوم، باید مبتنی بر نگاه‌های کارشناسانه و همراه با برنامه‌ای منسجم، شفاف و مشخص باشد.عدم وجود برنامه مشخص در زمینه ادامه هدفمندی، و سردرگمی مفرط دولت در این زمینه که مایه سردرگمی و تنش روانی در جامعه شده‌است، ضعفی جدی است که عقلاً دولت تا قبل از مرتفع کردن آن باید از هرگونه اقدامی پرهیز می‌کرد.شکل‌گیری بی‌اعتمادی در جامعه نسبت به تصمیمات دولت به این واسطه، امری طبیعی است.دولت باید توجه داشته باشد که جلب مشارکت مردم در زمینه هدفمندی، بدون دخالت دادن و آگاه کردن مردم و صداقت و شفافیت، ممکن نیست و چنین هدفی با صِرف شعار و تبلیغات، میسر نیست.
دلیل چنین رویکرد غیرقابل قبولی توسط دولت در رابطه با مردم هر چه که باشد چه سردرگمی و عدم برنامه‌ریزی دولت و چه عدم اعتماد به مردم، باید متوجه باشد این روند، بزرگ‌ترین عامل اعتمادزدایی از جامعه و عدم همراهی جامعه با دولت در پیشبرد هدفمندی یارانه‌ها خواهد بود. زیر سوال رفتن پشتوانه نظری و کارشناسی تصمیمات دولت، پیامد جدی دیگر این رویه است و ادامه این رویکرد، بزرگترین نشان برای موجه بودن عدم اعتماد صاحب‌نظران به تصمیماتی است که دولت در آینده اتخاذ خواهد کرد.»
به هر جهت سوال مشترک و اساسی مردم و جامعه صاحب نظر و فرهیخته اولا این است که چطور و با چگونه پردازشی از روی فرم های ثبت نامی دور جدید مشمولان واقعی با تکیه بر خود اظهاری  شناسایی می شوند؟
در ثانی سرانجام پرداخت یارانه ها در آینده چه خواهد بود؟حذف می شود؟ ادامه می یابد؟ و تداومش به چه صورتی خواهد شد؟آیا از شکل نقدی به شکل سبد کالایی در خواهد آمد؟
همه این سوالات از نوعی ابهام در روند پروژه یارانه‌ها خبر می دهند در صورتی که اگر از ابتدا با پشتوانه علمی دقیق نقشه راه برای یکی و دو دهه آینده مشخص می‌بود، شاید امروز با این همه سوال روبه‌رو نبودیم.
در بند شش پیشنهادی جنبش عدالتخواه آمده است: « در هر اقدامی که برای پیشبرد هدفمندی یارانه‌ها صورت پذیرد، در وهله اول باید حساب همراهی جامعه و  اقتصاد شده‌ باشد، در غیر این‌صورت تبعات اجتماعی و اقتصادی آن، خودش به معضلی تبدیل شده و امکان ادامه موفقیت آمیز سیاست‌ها را از بین می‌برد. روش دولت برای ثبت نام مجدد و حواشی آن، از همین ابتدا باعث فضای روانی نامساعد در جامعه شده که اگر دولت همین‌طور بخواهد پیش برود عواقب آن نگران کننده است.لازم است مسئولین اجرای هدفمندی یارانه‌ها، توجه بیشتری به جوانب اقدامات خود داشته باشند و سعی کنند با تصحیح اشتباهات، جامعه را با خود همراه سازند.در این جهت لازم است بطور روشن، مبتنی بر نظرات کارشناسانه و  برنامه‌ریزی مرحله به مرحله، روند کلی برای ادامه هدفمندی یارانه‌ها مشخص شده، نحوه تخصیص مستقیم و غیرمستقیم منابع یارانه‌ها و وضعیت مشمولین و عدم مشمولین دریافت یارانه در هر مرحله اعلام شود.چنین روندی، ضمن ایجاد شفافیت در رابطه با تصمیمات و ملاک‌های تصمیم‌گیری، باعث  از بین رفتن احساس عمومی مبنی بر ناعادلانه بودن تصمیمات و همراهی بیشتر با سیاست‌ها خواهد بود.»