پرسش:
از منظر آموزه‌های وحیانی بحث قدرت چه جایگاهی دارد و شاخص‌های قدرت در چه ابعادی ترسیم شده است؟
پاسخ:
پاسخ اجمالی از نگاه آیات و روایات این است که قدرت یکی از کمالات و صفات ثبوتیه جمالیه خداوند است که انسان‌ها باید در ابعاد مختلف آن یعنی قدرت‌ مادی و معنوی و یا قدرت نرم و یا سخت از آن برخوردار باشند و در پرتو آن بتوانند اهداف الهی و انسانی خود را در عرصه فردی و اجتماعی به منصه ظهور برسانند. بنابراین انسان و یا جامعه ضعیف، سست، تنبل و راحت‌طلب مورد تأیید آموزه‌های دینی قرار نگرفته است.
اما در پاسخ تفصیلی در آیات متعددی بحث قوت و قدرت نسبت به پیاده کردن کتاب خدا و آموزه‌های وحیانی مطرح شده است. در آیه شریفه 12 سوره مریم «یا یحیی خذ الکتاب بقوه» منظور از گرفتن کتاب با قدرت و قوت آن است که پیامبر خدا با قاطعیت هر چه تمامتر و تصمیم راسخ و اراده آهنین، باید کتاب آسمانی تورات و محتوای آن را اجرا کند، و به تمام آن عمل نماید، و در راه تعمیم و گسترش آن از هر نیروی مادی و معنوی، فردی و اجتماعی بهره گیرد. اصولاً هیچ کتاب و مکتبی را بدون قوت و قدرت و قاطعیت پیروانش نمی‌توان اجرا کرد. این درسی است برای همه مومنان و همه رهروان راه خدا. (تفسیر نمونه، ج13، ص25)
بنابراین کلمه «قوت» در جمله «یا یحیی خذالکتاب بقوه» معنی کاملاً وسیعی دارد و تمام قدرت‌های مادی و معنوی، روحی و جسمی در آن جمع است، و این خود بیانگر این حقیقت است که نگهداری آیین الهی و اسلامی و قرآن با ضعف و سستی و ولنگاری و مسامحه، امکان‌پذیر نیست، بلکه باید در دژ نیرومند قدرت و قوت و قاطعیت قرار گیرد. گرچه مخاطب در اینجا یحیی است، ولی در مواردی دیگر از قرآن مجید نیز این تعبیر در مورد سایرین دیده می‌شود. در (آیه 154 سوره اعراف) موسی(ع) مأموریت پیدا می‌‌کند که تورات را با قوت بگیرد «فخذها بقوه» و در (آیه 63 و 93 سوره بقره) همین خطاب نسبت به قوم بنی‌اسرائیل دیده می‌شود. «خذوا ما اتیناکم بقوه» که نشان می‌دهد این یک حکم عام برای همگان است، نه شخص یا اشخاص معینی. اتفاقاً همین مفهوم با تعبیر دیگری در آیه 60 سوره انفال آمده است: «واعدوا لهم ما استطعتم من قوه» آنچه از قدرت و قوت در توان شما است برای مرعوب ساختن دشمنان فراهم سازید. (همان، ص26)
در یک جمع‌بندی مختصر ویژگی‌ها و شاخص‌های رهبران را در جوامع اسلامی می‌توان در موارد زیر برشمرد:
1- رهبران باید در تحقق بخشیدن به اهداف کتاب آسمانی، قدرت و صلابت لازم را داشته باشند.
2- حفظ دین و اجرای احکام آن، به قاطعیت و قدرت مادی و معنوی نیاز دارد.
3- دینداری باید با قدرت و جدیت و عزمی راسخ همراه باشد.
4- کسانی که قوی، امین، نگهدارنده و دانا هستند شایستگی پست و مقام را دارند:
- اجعلنی علی خزائن الارض، انی حفیظ علیم (یوسف- 55)
مرا به خزانه‌های این سرزمین بگمار که من نگهبانی دانا هستم.
- ان خیر من استاجرت القوی الامین (قصص- 26)
همانا بهترین کسی را که می‌توانی استخدام کنی آن کسی است که قوی و امین باشد.
- ان‌الله اصطفاه علیکم و زاده بسطهًْ فی‌العلم والجسم (بقره- 247)
خداوند او را بر شما برتری داده و او را در دانش و (نیروی) بدنی فزونی بخشیده است.
به هر حال این آیات شریفه و آیات دیگر مرتبط با آن پاسخی است به همه آنها که گمان می‌کنند مسلمانان از موضع ضعف می‌توانند کاری انجام دهند، و یا می‌خواهند با عقب‌نشینی و سازشکاری در همه شرایط مشکلات جامعه خود را حل و فصل نمایند.
نکته کلیدی در اینجا این است که نگاه به قدرت باید همه‌جانبه و جامع باشد یعنی قدرت مادی و معنوی و یا قدرت نرم و سخت همواره باید در کنار یکدیگر برای پیشبرد اهداف الهی و انسانی به کار گرفته شود. بنابراین روش‌های عرفانی و رهبانی و همچنین نگاه یک بعدی به قدرت سخت و مادی هیچ کدام راه‌گشا و جوابگوی حل مشکلات و معضلات جوامع نخواهد بود.