سال جدید را چطور و با چه هدف و برنامه‌ای آغاز کنیم؟- بخش سوم
فرصتی بهاری با رویکردی نو در زندگانی
باید بهار امتداد عبای تو باشد مولا! که به شهر دلمان مهمان شده است. مقصود بیا، این جان خسته نور بنوشد و به صبحی که حافظ مطلع غزلش قرار داده برسد:
یوسف گمگشته باز آید به کنعان غم مخور
کلبه احزان شود روزی گلستان غم مخور
مولایم! بیم آن دارم همه عکس‌هایی که ثانیه‌های عمرمان را ثبت می‌کنند، جاده‌ای برفی و مه آلود در پس زمینه خود داشته باشند. راه کجاست؟ تو که راه‌های جهان را از بیراهه‌ها باز می‌شناسی راه را،نور را و توانایی رهسپاری در صراط‌المستقیم را برایمان عیدی بده؛ بهار را بیاور به ثانیه هایمان.
ای یوسف دل‌های عاشق! خورشید در تو منزل گرفته و شهر چشم به راه سپیده مانده است. کی می‌آیی تا صبح دولتمان تعبیر و جهان تطهیر گردد؟ زمین این روزها انقلابی در خود دارد. انقلاب از بهاری بر می‌خیزد که در امتداد رد پای توست.
از همه سوی جهان جلوه او می‌بینم
جلوه اوست جهان کز همه سو می‌بینم
چون به نوروز کند پیرهن از سبزه و گل
آن نگارین همه رنگ و همه بو می‌بینم
(سروده استاد شهریار)
زندگی شامل لحظه‌هاست و این لحظات روزهای زندگی را تشكیل می‌دهند،پس نكته در این است كه بتوانید حتی یك لحظه از زندگی را تغییر دهید و از آن به شیوه‌ای مناسب و واقعی لذت ببرید. هر گامی‌كه برداریم، ما را به مقصدی نزدیك می‌كند. ما می‌خواهیم كل صحنه و در نهایت راه نجات را ببینیم، اما تاكنون نتوانسته‌ایم. پس باید بدانیم كه با هر قدم، بخشی از تصویر آینده زندگی را خواهیم دید و باید از حالا قدم‌های خود را به سوی مقصدی كه می‌خواهیم برداریم و آن را تنظیم كنیم.هر رفتار جزئی در راه رسیدن به اهداف و آرزوها می‌تواند تغییری بزرگ ایجاد كند و مانعی را از سر راه ما بردارد. وقتی این رفتارها كنترل شده و صحیح باشند، می‌توانند كوهی از موانع را نیز از جای بركنند. فردی را می‌شناسم كه در اعماق وجودش میل به نوشتن داشت. بایك شكست در زندگی تصمیم گرفت هر روزیك پاراگراف بنویسد و حالا نویسنده‌ای شهیر است.
برنامه‌ریزی خانوادگی در شروع سال جدید
برنامه‌ریزی‌های خانوادگی بهترین فرصت برای آموزش فرآیند تصمیم‌گیری به فرزندان است که والدین نباید آن را از دست بدهند. تصمیم نهایی باید توسط همه اعضای خانواده و با توافق یکدیگر اتخاذ شود. احمد نقوی‌زاده یک مشاورخانواده ضمن بیان مطلب بالا توضیح می‌دهد: «از خودگذشتگی را فراموش نکنید و زمانی که اعضای خانواده دچار اختلاف‌نظر شدند با صبر و آرامش سعی کنید نظرات خود را برای سایر اعضای خانواده توضیح دهید. این رفتار شما باعث می‌شود که هم تجربه آنها بیشتر شده و هم صمیمیت را در بین تمامی اعضاء خانواده افزایش می‌دهد. اهداف اصلی خود را برای تمامی خانواده تشریح و با آنها درمیان بگذارید. وقت بیشتری را با خانواده خود سپری کنید و با آنها به مکان‌های جدید مسافرت کنید و کارهای خلاقانه انجام دهید. دقت کنید این رفتار و همکاری چه تأثیری بر دستیابی شما به هدف‌هایتان خواهد داشت.اهداف مهم و غیر مهم خود را طبقه‌بندی کنید، زیرا برخی از خواسته‌های شما با یک گام کوچک برآورده می‌شوند؛ اما برخی دیگر نیازمند زمان بیشتری برای کامیابی دارند.»
وی ادامه می‌دهد: «سعی کنید دقیقا برای خودتان معلوم کنید که در چه زمینه‌ای می‌خواهید برنامه ریزی داشته باشید و چه هدف و منظوری را دنبال می‌کنید؟ هر شغلی که دارید باید خوب بدانید که می‌خواهید در این شغل در نهایت به کجا برسید؟ آیا این شغل باعث رشد و ترقی در زندگی شما به هدفتان می‌شود؟ مطالعات نشان می‌دهند هنگامی که هدفمان را ضبط و آنها را یادداشت می‌کنیم، به طور خودکار محیط اطراف ما، افراد و شرایطی را در مسیر ما قرار می‌دهد تا در دستیابی به آن هدف به ما کمک کنند. بنابراین سریع دست به کار شوید و یک قلم بردارید، ولی به خاطر بسپارید که تمامی اهداف به‌طور یکسان خلق نمی‌شوند. برای اینکه موفق شوید، باید اهداف شما چالش برانگیز و خاص باشند. با تغییر رویکرد و نگاه مثبت به خواسته خود، اشتیاق بیشتری خواهید داشت و هیچ‌گاه احساس ترس نخواهید کرد. آرزوهایتان را با دوستانتان در میان بگذارید که این عمل به لحاظ روانشناسی شما را در رسیدن به موفقیت مصمم‌تر می‌کند. برای اینکه در مسیر درست گام بردارید با دوستان خود در مورد اهدافتان بحث و خلاصه‌ای از روند کار و پیشرفت درخواسته‌تان تهیه کنید. اگر به رغم تلاش فراوان هنوز موفق نشدید و هر چقدر تلاش کردید نتیجه مثبتی نگرفتید، شاید بهتر باشد مسیر خود را تغییر دهید.»
این مشاور در تکمیل صحبت‌هایش می‌گوید: «به طور کلی برنامه‌ریزی فرآیندی است که شما سعی می‌کنید زمان محدودتان را به مهم‌ترین فعالیت‌هایتان با کمترین هزینه و بیشترین فایده اختصاص دهید. برای این منظور لازم است شما از قدرت پیش‌بینی برخوردار باشید. یعنی باید بتوانید کارهایی که در آینده باید انجام دهید را در ذهنتان تصور کنید، سپس با برنامه‌ریزی کردن آنها را مدیریت کنید. برنامه‌ریزی نوعی مدیریت زمان است. در واقع شما برای خودتان نوعی نقشه راهنما تهیه می‌کنید. برنامه‌ریزی کردن مستلزم داشتن تفکر همه‌جانبه است. برنامه‌ریزی هم انواع مختلفی دارد. به طور کلی برنامه‌ها به دو دسته کوتاه‌مدت و بلندمدت تقسیم می‌شود. برنامه‌های کوتاه‌مدت بازه زمانی حداکثر تا یک ماه را در برمی‌گیرد، اما برنامه‌های بلندمدت در زمانی بیشتر ازاین مقدار قرار دارد.»
همدردی و همیاری با اطرافیان
یک قاشق سبزی پلو می‌خورد و یک دانه برنج در تنگ ماهی می‌انداخت. حالا دیگر می‌توانست به دوستانش بگوید که ما هم شب عید، سبزی پلو را با ماهی خوردیم.
(زهره عیسی خانی /تقدیر شده در جشنواره داستان کوتاه)
یکی از اهداف آرامش بخش زندگی بویژه در شروع سال جدید می‌تواند تصمیم بردیدن اطرافیانمان و همدردی و کمک به احوال ایشان باشد. خوشبختی واقعی بی‌شک زمانی حاصل می‌شود که بتوانیم گره‌ای از مشکلات اطرافیانمان بگشاییم. کسانی که حس خوب کمک کردن را تجربه کرده اند،به خوبی می‌دانند هیچ حسی لذت بخش‌تر از موثر بودن برای دیگری نیست.
آرزو محبیان یک روانشناس برایمان توضیح می‌دهد: «زمانی که به دیگران کمک می‌کنید حتی نمی‌دانید دقیقاً چه چیزی برای بخشش دارید؟ این می‌تواند به شکل یک کار داوطلبانه در یک موسسه خیریه باشد یا کمک به یک همکار برای انجام سریع‌تر کارها. تحقیقات بسیاری نشان داده است که کمک کردن و بخشیدن ارتباط شما را با دیگران بیشتر می‌کند و در نتیجه به روش‌های جدید زیستن و حتی طول عمر منتهی می‌شود.»
وی ادامه می‌دهد: «کمک کردن به دیگران باعث می‌شود که از حوزه اجتماعی کنونی خود خارج شوید و شما را به افراد جدید معرفی می‌کند. بیشتر این افراد ممکن است روزی دوستان، معلمان و یا همکاران شما شوند. علاوه بر ایجاد روابط جدید، بخشندگی شما تأثیر مثبت بسیاری بر روی روابط کنونی شما خواهد گذاشت. زمانی که کمک‌های شما به روابط بهتر و صمیمی‌تر با دیگران منتهی می‌شود، خانواده، دوستان و همکاران شما نیز از این روابط سود می‌برند. کمک کردن به دیگران به نوعی موجب تحکیم روابط شما با شریک زندگی‌تان نیز می‌شود.»
این روانشناس در تکمیل صحبت‌هایش می‌گوید: «تحقیقات مختلف نشان داده که احساس صمیمیت و آرامش که از طریق کمک به دیگران به‌دست می‌آوریم، تأثیرات روانشناسی واقعی بر شرایط روحی و جسمی ما دارد و نتایج آن با گذر زمان مشخص می‌شود. به طور کلی کسانی که به طور دائم به دیگران کمک می‌کنند در مقایسه با افرادی که ازاین کیفیت بی‌بهره‌اند تمایل بیشتری برای ادامه زندگی دارند. آنها به فشار خون بالا، ناامیدی و غم و غصه دچار نمی‌شوند، بلکه از زندگی شادتری نسب به دیگران برخوردار هستند.»
احساس آرامش در لحظه حال
هرکسی اهدافی را برای رسیدن خود به خوشبختی در ذهن ترسیم می‌کند، اما تحقیقات نشان داده خوشبختی واقعی در احساس آرامش در لحظه حال است. اگر تصمیم دارید اهداف خود را برای سال آینده مشخص کنید این کار را با نگرانی انجام دهید زیرا با این کار مانع تحقق آن می‌شوید. در ضمن مطالعات انجام شده توسط دنیل گیلبرت استاد روانشناسی دانشگاه هاروارد نشان داده تفکر «زمانی خوشبخت می‌شوم که...» کاملا بیهوده است، زیرا زندگی آرام در لحظه حال را از بین می‌برد و در عین حال خوشبختی را منوط به شرطی می‌کند که معلوم نیست تحقق یابد و یا اینکه با تحقق یافتنش چقدر به انسان کمک کند.
بررسی‌ها نشان داده حتی افزایش درآمد نیز چندان موجب خوشبختی نیست، زیرا فقط 10درصد عامل تعیین‌کننده خوشبختی به ثروت، سطح اجتماعی و... بستگی دارد. مشخص شده افزایش درآمد پس از حدود 11ماه دیگر فرقی با قبل برای انسان نمی‌کند و این تا زمانی که درآمد 11 برابر شود ثابت است.
40درصد آن به عادت‌های فکری، احساسات، کلمات و رفتار بستگی دارد و 50 درصد مابقی نیز تا حد زیادی ژنتیکی است. در واقع ما به جای انتظار یک هدف ایده‌آل باید به بالا بردن عوامل تعیین‌کننده سطح خوشبختی در خود بپردازیم. اگر شما هم فکر می‌کنید که با رسیدن به سطح خاصی از تحصیلات، شغل و پول، زیبایی و ... به خوشبختی می‌رسید سخت در اشتباهید، زیرا با رسیدن به هریک از آنها می‌بینیم که بسیار کمتر از آنچه تصور کرده بودیم خوشبختیم و خوشحال می‌شویم و هر بار که تجربه این حس را هم داریم از هیجان آن کاسته می‌شود. دیگر به بیشتر و بهتر و‌ای کاش روزی... فکر نکنید، زیرا در این صورت امکان خوشبختی کلی را از خود گرفته‌اید و آرامش و خوشحالی خود را مشروط به هدفی کرده‌اید که شاید تاثیر چندانی در وضعیت شما نداشته باشد، زیرا مهم این است که احساس خوشبختی باید از درون بجوشد و عوامل بیرونی تاثیر قابل ملاحظه‌ای بر این حس نداشته و اگرهم داشته باشند موقتی و گذراست. پس بیایید که از این به بعد واقع‌بین‌تر عمل کنیم و لحظه حال را فدای لحظه نامعلوم فردا نکنیم.
از کلان تا خرد برنامه‌ریزی کنید
در سال جدید از گذشته عبرت بگیرید و راه‌های تکراری مضر را در پیش نگیرید و از دیگران در هر شرایطی مشورت و کمک بخواهید.
در ابتدا یک برنامه‌ریزی بلند مدت را طرح ریزی نمائید و آن را با یکی از دوستانتان یا اساتیدی که به آنان اعتماد کامل دارید، نشان دهید و در بهبود و کامل‌تر کردن آن از دیگران کمک بخواهید. این برنامه باید به کلیات اشاره داشته باشد. خلاصه و مفید باشد. اهدافتان را در آن در نظر بگیرید و سعی داشته باشید که از اهدافتان دور نشوید. سعی کنید که اهدافتان شفاف باشد، زیرا در آینده دچار سردرگمی خواهید شد. همین طور از کثرت اهداف بپرهیزید، زیرا باعث عدم تمرکز کافی بر روی اهداف اصلی می‌گردد.
بعد از این کار اهداف کوتاه مدت خود را که همان اهدافی هستند که در زمان کمتری به آنها دست پیدا خواهید کرد، را در ذهن خود تجسم کنید. سپس آن را مکتوب کرده و هر از چندگاهی به آن نگاه کرده و آن را مرور کنید. این اهداف باید در جهت رسیدن به اهداف بلند مدت باشند، نه اینکه ما را از اهدافمان دور کنند. سعی بر آن داشته باشید که این برنامه‌ها را در پروسه‌های زمانی دو یا سه ماهه تبیین کنید.
در انتها نیز برنامه کوتاه مدت است که شامل برنامه هفتگی و روزانه است. این برنامه باید دقیق و جامع بوده و همین طور عملی و کاربردی سعی داشته باشید که این برنامه‌ها خیلی فشرده نباشند، زیرا سبب دلزدگی و خستگی مفرد گشته و شما را از رسیدن به اهدافتان باز می‌دارند.