تخریب روستای فلسطینی و بنای آبادی اسرائیلی در زمین‌های غصبی
ولید الخالدی
ترجمه امیرحسین بابالار
كباره
موقعيت:
PGR: 144217
فاصله تا حيفا: 30 كيلومتر
متوسط ارتفاع: کمتر از 25 متر
تملك و کاربری زمين‌های روستا در سال
45 / 1944 (هكتار):
مالكيت
عرب: 107
يهودي: 348/7
مشاع: 527/4
مجموع: 983/1
کاربری
زراعی: 739/7
درصد از كل: 75%
عمارت ساختماني: سندی در دست نیست
جمعيت:
سال 1931: 572 نفر (به انضمام جسرالزرقاء)
سال 45 / 1944: 120نفر
تعداد خانه‌ها (سال 1931): 117 باب
(به انضمام جسرالزرقاء)
كبارة پيش از 1948
روستا در دشت ساحلی بر دامنه‌های غربی کوه کارمل و دقیقاً در شرق جادۀ ساحلی واقع شده بود. نام این روستا به احتمال زیاد حالت جمع کوبری، واژه وارداتی از زبان ترکی به معنای پل(کوپرو) است و اشاره‌ای بوده است به تعداد زیاد پل‌های احداث شده بر روی رودخانۀ الزرقا که در مجاورت روستا جریان داشت. کبارة با محل صلیبی پین پردو یکسان شناخته شده است. ساکنین آن مسلمان بودند. اقتصاد روستا مبتنی بر کشاورزی و دامداری بود. در سال 1944/45 تنها 0/2 هکتار از اراضی روستا به تولید موز و مرکبات و 100/1 هکتار به کشت غلات و حبوبات اختصاص می‌یافت. بالاتر از روستا (بر دامنه‌های کوه کارمل) و در ضلع شرقی آن غاری وجود دارد مشهور به مغارة الکبارة (144218) كه محوطه‌اي واجد اهميت پيش از تاريخي است. در سال 1929 كاوش‌هاي گوناگوني توسط گروه‌هاي مختلف بر روي آنها انجام گرفته كه آخرين آنها (در سال 1982) توسط گروهي فرانسوي - اسرائيلي صورت پذيرفته است. این غار شامل لایه رسوبی عمیقی از دوران پارینه‌سنگی میانی است که بر روی آن لایه‌ای ناتوفیان1 قرار گرفته که قدمت آن به حدود هزاره نهم ق.م بازمی‌گردد.
اشغال روستا و اخراج ساکنین آن
هيچ گونه اطلاعاتي دربارۀ اشغال اين روستا وجود ندارد. به احتمال زياد در جريان دومين عمليات«پاكسازي» دشت ساحلي شمالي مابين تل‌آويو و آبادي يهودنشين زيخرون يعقوف در جنوب حيفا از جماعت‌هاي عرب، اشغال شده باشد. بنابراين اين‌گونه به نظر مي‌رسد كه روستا يا در ماه آوريل و يا نيمۀ نخست ماه مي سال 1948 اشغال شده است. گرچه، اين احتمال هم وجود دارد كه مانند آنچه در روستاي مجاور آن، الطنطوره به وقوع پیوست، تا اواخر ماه مه ایستادگی كرده باشد. [See M:118-20]
آبادي‌هاي اسرائيلي در زمين‌هاي روستا
آبادي معيان صِوي (144219) كه در سال 1938 ساخته شده بر روي زمين‌هاي متعلق به روستا و در شمال محوطۀ آن قرار دارد. دو آبادي ديگر معگان ميخائيل (142217) و بيت حنانیا (143215) به ترتيب در سال‌هاي 1949 و 1950 و بعد از اخراج ساکنین روستا، بر روي زمين‌هاي آن احداث شده‌اند.
روستا در حال حاضر
ويرانه‌هاي حاصل از تخريب خانه‌هاي روستا به كمي بالاتر، جایي‌كه هم اكنون قابل مشاهده است، منتقل شده‌اند و زباله‌ها روي آنها را پوشانده‌اند. درختان موز و كاكتوس‌ها مثل تک درختان انجير، خرنوب(فلوس) و زيتون در سراسر محوطه رویيده و نمو يافته‌اند.
الكفرين
موقعيت:
PGR: 161219
فاصله تا حيفا: 29/5 كيلومتر
متوسط ارتفاع: 250 متر
تملك و کاربری زمين‌های روستا در سال 1944/45 (هكتار):
مالكيت
عرب: 998/1
يهودي: 0
مشاع: 90/1
مجموع: 1088/2
کاربری
زراعی: 1005/8
درصد از كل: 92%
عمارت ساختماني: 1/8
جمعيت:
سال 1931: 657 نفر (به انضمام البلاونة)
سال 45 / 1944: 920 نفر
تعداد خانه‌ها (سال 1931): 95 باب (به انضمام البلاونة)
الكفرين پيش از 1948
روستاي الكفرين در مقابل چشم‌اندازي باز و بر روی دامنه‌هاي كم‌شيب در کنار مسيل‌هاي باريك واقع شده بود. روستا بر فراز تپه‌اي محصور در ميان مسيل‌ها، كه در حدود 6 كيلومتري مسيل وادی عرا تپه‌هاي بلند و شيبدار را از يكديگر منفك مي‌ساختند قرار داشت. جادهای فرعی در شمالغرب، روستا را به جادۀ حيفا - جنين (در مرز مرج إبن عامر) متصل می‌ساخت. الکفرين، که در عربی به معنای «دو روستا» است، توسط صلیبیان کفورانا نامیده می‌شد. در اواخر قرن نوزدهم، الکفرين 200 نفر سکنه داشت که بر روی 30 فدّان از اراضی روستا زراعت می‌کردند. [SWP (1881) II:42] الکفرين طرحی مستطيلي‌شكل داشت و ضلع بلندتر آن از شرق به غرب كشيده می‌شد. ساكنين روستا كه مسلمان بودند خانه‌هاي خود را از گل و سيمان مي‌ساختند و ضمناً يك مسجد و يك مدرسۀ ابتدايي پسرانه داشتند كه در حدود سال 1888 و در دورۀ زمامداري عثماني‌ها ساخته شده بود. در زمين‌هاي روستا در حدود 10 حلقه چاه و چشمه وجود داشت. اقتصاد روستا مبتني بر گله‌داري و كشاورزي بود. محصول عمدۀ روستا غلات بود. در سال 1944/45 جمعاً 977/6 هكتار از اراضي روستا به كشت غلات و حبوبات اختصاص مي‌يافت؛ 14/7 هكتار هم آبياري شده و يا براي احداث باغات مورد بهره‌برداري قرار مي‌گرفت. الکفرين داراي تعدادي ويرانه مشتمل بر شالوده‌هاي ساختماني، ستون‌ها و مقبره‌ها بوده كه معرّف پيشينۀ طولاني آن هستند.
اشغال روستا و اخراج ساکنین آن
قواي صهيونيستي مدعي بودند كه روستا را در روز 12 آوريل 1948 اشغال كرده‌اند، و اسناد ارتش آزاديبخش عرب نشان مي‌دهند كه نيروهاي عرب روز بعد از آن از مواضعي كه دقيقاً در غرب الکفرين بوده عقب‌نشيني كرده‌اند. تهاجم پالماح به الکفرين بخشي از عملياتي است كه پس از نبرد ميشمار‌ها- عِمِق انجام شد (أبو شوشة در فرمانداري حيفا را ببينيد).
زماني‌كه رئيس آژانس يهود، ديويد بن‌گوريون و فرماندهي هاگانا پيشنهاد ارتش آزاديبخش عرب براي آتش‌بس را نپذيرفتند تصميم گرفتند به 10 روستاي نزديك به آبادي يهودي كه براساس گزارش نيويورك تايمز الکفرين بزرگ‌ترين آنها بود حمله کرده و آنها را ويران كنند. نيويورك تايمز در گزارش خود يكي از پيغام‌هاي مخابره شدۀ هاگانا در روز 12 آوريل را آورده است كه بر اساس آن الکفرين پنجمين روستاي موجود در اطراف ميشمار‌ها- عمق بوده كه به تصرّف قواي آنها درآمدند.
بني‌موريس مورخ اسرائيلي مي‌گويد كه در زمان اشغال، بخش‌هايي از روستا ويران شد، اما تخريب كامل آن به دليل طرح پالماح براي آموزش يگان‌ها در نواحي تقويت شده به مدت يك هفته به تعويق افتاد. روز 19 آوريل، ستاد كل هاگانا مطّلع شد كه «تمرينات ديروز گروهان در مورد جنگ در نواحي تقويت‌شده در جنوب و شرق ميشمار‌ها- عِمِق انجام شد. در پايان تمرينات، روستاي اِل كفرين به صورت كامل منهدم گرديد.»
[M:116-17, 158-59; NYT:۴۸/4/۱۳, ۴۸/4/۱۶; Q;44]
آبادي‌هاي اسرائيلي در زمين‌هاي روستا
هیچ آبادی اسرائیلی‌ای بر روی زمین‌های روستا احداث نشده، اما بخشي از اين زمين‌ها به تصرّف يك پادگان آموزش نظامي درآمده است.
روستا در حال حاضر
محوطۀ رستا و نواحي پيراموني آن بين يك چراگاه گاو و يك پادگان آموزش نظامي تقسيم شده است. بخش محصوري كه مملو از ويرانه‌هاي ساختماني است از زباله، گياهان هزر، بوته‌هاي خاردار و درختان بادام، زيتون و انجير كه در اطراف محوطه به صورت پراكنده روییده‌اند پوشانده شده است.
پانوشت:
1- Natufian عبارت از دوره اي فرهنگي كهن مابين اعصار حجر قديم و جديد. از 12500 تا 9500 قبل از ميلاد در منطقه شرق مديترانه (لوانت).