گزارشی از بازتاب نظرات منتقدان درباره کتاب «لهجه‌های غزه‌ای»
روایت واقــعی ماجرای غـزه‌ای نگاه جـهانی
مهدی امیدی
کتاب «لهجه‌های غزه‌ای؛ چند روزنوشت از غزه» را می‌توان یکی از متفاوتترین آثار ادبی در حوزه فلسطین و مقاومت دانست. این کتاب را «یوسف القدره» و «فاتنه الغره» دو شاعر فلسطینی نوشتهاند، «محمدرضا ابوالحسنی» آن را ترجمه و انتشارات سوره مهر آن را راهی بازار نشر کرده است. ساختار کتاب در قالب مجموعه یادداشت است؛ یعنی روایت کتاب دنباله دار نیست؛ بلکه هر بخش از آن، یک فصل مستقل با شخصیت‌ها و فضائی متفاوت و موضوعی جداگانه است که تکهای از زندگی روزمره مردم در غزه و وضعیت جنگی را ترسیم کرده است.
به همین بهانه، طی این گزارش، نظرات برخی منتقدان و کارشناسان عرصه نشر که در جلسات نقد این کتاب یا در فضای مجازی نگاشته‌اند را درباره این کتاب می‌خوانید:
روایت واقعی
کورش علیانی: روایت یعنی بیان واقعیت‌ها بدون دخالت دادن متن‌های ادبی و مواردی از این دست. روایت هرچه واقعی‌تر باشد و هرچه خود واقعیت باشد بیشتر به دل می‌نشیند...
گزارش آنچه روزانه بر ما می‌گذرد روایت است و مهم است که ما واقعیت را آنگونه که هست تعریف کنیم و از دادن شاخ و برگ اضافی به آن به‌شدت پرهیز کنیم...ما روزهاست که با مسئله غزه طرفیم، هر روز اخبار کشته‌شدن صدها و هزاران نفر را می‌شنویم و انگار به شنیدن این دست خبرها عادت کرده‌ایم ولی واقعیت متفاوت است و من در لهجه‌های غزه‌ای روایت واقعی را دیدم و حس کردم. امروز مردم غزه می‌دانند کجای این داستان قرار گرفته‌اند، آنها مقاومت می‌کنند، آنها شهید می‌دهند ولی قهرمان‌اند و شکست‌خوردگان ما هستیم، اروپایی‌ها و آمریکایی‌هایی هستند که در موقعیت‌های متعدد مالی قرار گرفته و نمی‌دانند چه کار می‌کنند و کجا می‌روند و این واقعیت امروز درخصوص مردم غزه است.
ماجرای غزه ای
محمد صادق علیزاده: یادداشت‌ها عموما ناظر
به وقایع زندگی روزمره مردمی است که زیر
واقعیت سنگین جنگ قرار گرفته و دردسرها و مشکلاتی که برای زندگی و زیست روزانه با آن روبه‌رو شده‌اند. چرخ زندگی باید بچرخد ولو اینکه واقعیت سنگین جنگ بر آن تحمیل شده باشد و لهجه‌های غزه‌ای روایت چرخاندن زندگی به‌دست اهالی غزه است.بعضی روایت‌ها آن‌قدر در چرخ زندگی غور می‌کند که تا مرز شناساندن تفاوت لهجه‌های زنان و دختران غزه به مخاطب هم پیش می‌رود. عنوان کتاب هم برگرفته از یکی از همین روایت‌هاست.
نکته آنکه زن شاعر راوی کتاب از قضا از شخصیت‌هایی‌ا‌ست که همراهی چندانی با وجه مقاومت هم نداشته و اتفاقا یکی از دلایل خروج یک دهه قبلش از غزه، فشارهایی بوده که حماس مقاومت به او وارد کرده.
با این حال حجم سنگین واقعیتی که جنگ بر او تحمیل کرده به‌حدی است که چنین شخصیتی را هم رادیکال و به یک شخصیت ضد صهیونیستی بدل می‌کند.
شخصیتی که از هنگام خروج غزه تلاش داشته خود را یک شاعر که روایت لذت زندگی و زیبایی است به جهان بشناساند نه یک فلسطینی که متحمل خشونت شده حالا اما طوفان ضدزندگی صهیونیسم چنان تغییرش داده که در برخی روایت‌ها گویا یک شخصیت سیاسی است در کف خیابان با پرچم مبارزه با آپارتاید اسرائیلی.
نگاه جهانی
آرش فهیم: آنچه موجب شده است تا کتاب لهجه‌های غزه‌ای، متفاوت از سایر آثار حوزه مقاومت بهنظر برسد، نگاه غیرسیاسی و خالی از رویکرد‌های ایدئولوژیک و تبلیغاتی مرسوم در این حوزه است. نگاه و لحن کتاب و روایت آن، کاملاً انسانی و جهان‌شمول است و لحظاتی از آنچه را که در غزه می‌گذرد، با زبانی ادبی و هنرمندانه مطرح کرده است. کتابی که مخاطب جهانی را هدف گرفته است و هر انسانی در هر نقطه از کره زمین با خواندن آن به درک و احساس نزدیک به مردم غزه دست پیدا می‌کند.همانگونه که مترجم کتاب نیز نوشته، ویژگی این یادداشت‌ها، ارائه روایتی نزدیک و بیملاحظه از واقعیت جاری غزه است و مهمتر از آن، غلبه نگاه انسانی و اجتماعی نویسندگان آن بر رویکرد سیاسی است که این روز‌ها در شبکه‌های گوناگون تلویزیونی و مجازی شاهد آن هستیم.
مخاطب در محل
معصومه رامهرمزی: لهجه‌های غزه‌ای، مخاطب را به محل می‌برد و به دلیل دست اول بودن روایت‌ها یک اثر شاخص و قابل‌توجه در این عرصه است. وی ضمن تقدیر از حضور نویسندگان و کارشناسان برجسته در این نشست، عنوان کرد: با تدبیر دفتر هنر و ادبیات بیداری حوزه هنری، از این پس نشست‌های آن‌سوی مرزها به صورت مستمر و هرفصل یک مورد، برگزار می‌شود.
واقعیت‌هایی از زندگی امروز در غزه
مرتضی قاضی: مهم‌ترین ویژگی این اثر روایت واقعی
از غزه است. مخاطب با مطالعه این اثر به‌صورت واقعی خود را در میدان حس می‌کند و به‌دلیل نو بودن و همچنین صادق بودن روایت‌ها، واقعیت‌های زندگی در این منطقه به‌درستی به تصویر کشیده می‌شود.در واقع می‌توان لهجه‌های غزه‌ای را نخستین و شاید تنها تجربه روایت واقعیت‌های غزه عنوان کرد و به‌همین دلیل، جا دارد از همکاری دوستانم در انتشارات سوره مهر و دفتر هنر و ادبیات بیداری حوزه هنری و همچنین دیگر عزیزانی که در این مسیر ما را کمک کردند، تقدیر و تشکر کنم.