درحالی ۱۷ بانک به‌روایت آمار رسمی بانک مرکزی یک ریال هم به نهضت ملی مسکن پرداخت نکردند و عملکرد سایر بانک‌ها هم چندان رضایت‌بخش نیست که طبق قانون این بانک‌ها رسماً باید جرایم مالیاتی به دولت بپردازند، ولی خبری از پرداخت این جرایم هم نیست.

به گزارش خبرگزاری تسنیم، طبق قانون جهش تولید مسکن، بانک‌ها باید 20 درصد از تسهیلات پرداختی خود را به ساخت مسکن اختصاص دهند و اگر این بند از قانون اجرائی نشود، بانک‌ها مشمول پرداخت جریمه به دولت می‌شوند.

براساس این قانون، اگر بانک‌ها به این وظیفه تمکین نکنند، باید معادل یک‌پنجم عدد تعهد شده، جریمه به سازمان امور مالیاتی پرداخت کنند.

مبالغ این جرائم نیز به صندوق ملی مسکن واریز خواهد شد تا در عرصه‌های ساخت‌وساز مسکن به‌کار گرفته شود. هرچند طبق گفته «محمدرضا مهدیار اسماعیلی» مدیرعامل صندوق ملی مسکن تاکنون هیچ مبلغی از کم‌کاری بانک‌ها به صندوق واریز نشده است.

تازه‌ترین آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد که بانک‌ها همچون گذشته مایل به اجرای این بند از قانون نیستند و عملکردشان درخصوص قانون جهش مسکن تأیید می‌کند که پرداخت تسهیلات در این بخش مخصوصاً در نهضت ملی مسکن باب‌ میل‌شان نیست.

به‌گواه آمار رسمی بانک مرکزی از بین 26 بانک، 17 بانک تا پایان تیرماه سال جاری حتی یک ریال هم به نهضت ملی مسکن وام ندادند و این درحالی است که عملاً این بانک‌ها مشمول جریمه می‌شوند و جرایم را باید به دولت (صندوق ملی مسکن) بپردازند.

برآوردها نشان می‌دهد میزان این جرایم به بیش از 300 هزار میلیارد تومان رسیده است.

پیش از این مدیرعامل صندوق ملی مسکن با اعلام این‌که جریمه مالیاتی بانک‌هایی که تسهیلات مسکن ندادند، طی سال‌های 1400، 1401 و 1402 حدود 250 هزار میلیارد تومان است، گفته بود: بانک‌ها با روش‌های حقوقـی به‌دنبال لغو بخشی از قانون جهش تولید مسکن هستند. با این حال اما بانک‌ها باز هم از عمل به تعهدات خود در این بخش سر باز می‌زنند و بهانه‌هایی مانند عدم ‌ارسال مشخصات متقاضیان به بانک‌ها از سوی وزارت راه و شهرسازی را مطرح می‌کنند.

البته به‌نظر می‌رسد با توجه به افزایش سقف وام مسکن ملی از 550 به 800 میلیون تومان همچنان باید شاهد تکرار بی‌توجهی بانک‌ها به اجرای قانون جهش تولید مسکن باشیم. هرچند گزارش‌های میدانی نشان می‌دهد بانک‌ها این‌بار به‌بهانه عدم‌ابلاغ وام 800 میلیونی از پرداخت این تسهیلات طفره می‌روند و می‌گویند منتظر ابلاغ بخشنامه از سوی بانک مرکزی هستیم!

طبق اعلام وزارت راه و شهرسازی، هم‌اکنون نزدیک به یک میلیون متقاضی مؤثر طرح نهضت ملی مسکن در کشور وجود دارد، اما به‌دلیل عدم‌تأمین اعتبار از سوی نظام بانکی، امکان پاسخگویی به متقاضیان وجود ندارد.

وزارت راه و شهرسازی البته در ماه‌های گذشته گلایه‌های متعددی از نظام بانکی در این بخش داشته است و تأکید دارد که یکی از مهم‌ترین چالش‌ها در طرح نهضت ملی مسکن بحث تأمین مالی و تسهیلات بانکی است که باید این موضوع را در شورای‌ عالی مسکن پیگیری کرد.

«احسان خاندوزی» وزیر اقتصاد دولت سیزدهم در اواخر سال 1402 اعلام کرده بود که «از ابتدای اجرای قانون جهش تولید مسکن در مهر ماه سال 1400 تا پایان شهریور سال 1401، رسیدگی‌هایی توسط سازمان امور مالیاتی انجام شد و مشخص گردید که بانک‌های متخلف باید 59 هزار میلیارد تومان، جریمه عدم‌پرداخت تسهیلات مسکن پرداخت کنند.

این البته رأی اولیه سازمان بود اما 26 هزار میلیارد تومان، در مرحله تجدیدنظر نیز قطعی شده است و باید در روزهای آتی و پس از ابلاغ رأی، توسط بانک‌های متخلف پرداخت شود.»

اعلام جریمه 26 هزارمیلیاردی در همان مقطع باعث اعتراض بانک‌ها شد؛ بانک‌ها توپ کم‌کاری خود در این بخش را به زمین مشکلات نرم‌افزاری و عدم ارجاع متقاضی به بانک‌ها انداختند.

بانک‌ها معتقدند این جریمه نامعقول بود؛ چراکه وزارت راه و شهرسازی اسامی افراد واجد شرایط را به بانک‌ها اعلام نکرده بود و بانک‌ها قاعدتاً نمی‌توانستند تسهیلات را پرداخت کنند.

هرچند سازمان مالیاتی هنوز هیچ اطلاع‌رسانی درخصوص سرانجام اخذ جرایم مالیاتی از بانک‌ها در حوزه قانون جهش تولید مسکن نداشته است و انتظار می‌رود به‌زودی در این خصوص خبرهایی را بشنویم.

عجیب اینجاست بانک‌هایی که طبق آمار بانک مرکزی حتی یک ریال هم تسهیلات در این بخش پرداخت نکرده‌اند، مدعی هستند که به وظایف خود در این حوزه عمل کرده و تسهیلات را پرداخت کرده‌اند.

در گزارش‌های قبلی عملکرد بانک‌ها هم عملکرد در تسهیلات نهضت ملی مسکن بسیار ضعیف ارزیابی شده بود و در گزارش فعلی نیز این وضعیت تکرار شده است. 

بانک‌های مسکن، سپه، ملی، تجارت، ملت، صادرات، صنعت و معدن و توسعه صادرات تنها بانک‌هایی بودند که در تاریخ منتهی به 31 تیر ماه

امسال جمعاً 74 هزار و 871 میلیارد تومان تسهیلات در نهضت ملی مسکن پرداخت کرده‌اند.

عملکرد بانک مسکن در مشارکت نهضت ملی مسکن در تاریخ مورد گزارش، 62 هزار و 957 میلیارد تومان، بانک سپه هزار و 294 میلیارد تومان، بانک ملی سه هزار و 436 میلیارد تومان، تجارت دو هزار و 248 میلیارد تومان، ملت 

چهار هزار و 650 میلیارد تومان، صادرات 9 میلیارد تومان، صنعت و معدن 75 میلیارد تومان و توسعه صادرات ایران 152 میلیارد تومان بوده است.

 گفتنی است عملکرد بانک صنعت و معدن و توسعه صادرات در ماه گذشته در این بخش بدون تغییر بوده است.

بانک سینا در گزارش‌های قبلی عملکرد صفر داشت ولی در بررسی جدید 49 میلیارد تومان تسهیلات در نهضت ملی مسکن پرداخت کرده است. بنابراین با پرداخت تسهیلات نهضت ملی مسکن در گزارش جدید آمار بانک‌هایی که این تسهیلات را پرداخت نمی‌کنند از 18 به 17 بانک کاهش یافته است.

عملکرد بانک‌های اقتصاد نوین، ایران‌زمین، گردشگری، مؤسسه ملل، کارآفرین، شهر، سامان، پست ایران، پاسارگاد، پارسیان، آینده، رفاه کارگران، توسعه تعاون، دی، کشاورزی، خاورمیانه و سرمایه در مشارکت نهضت ملی مسکن به‌روایت تازه‌ترین آمار بانک مرکزی صفر بوده است.