گاهی میان این دو کانون (عقلی و روحی) توافق و هماهنگی حاصل می‌شود چیزی را دل می‌پسندد و عقل هم خوبی آن را تصدیق و اعتراف می‌کند. در این گونه موارد انسان دچار اشکال و محظوری نمی‌شود. ولی بسیار اتفاق می‌افتد که این توافق و هماهنگی حاصل نمی‌شود، مثلاً دل چیزی را می‌پسندد و شیفته و مایل می‌شود ولی عقل دوراندیش و حسابگر تصدیق و امضا نمی‌کند و یا آنکه عقل خوبی چیزی را تصدیق می‌کند و گواهی می‌دهد ولی برای دل ناپسند و دشوار است. اینجاست که کشمکش و تنازع میان قلب و عقل در می‌گیرد و اینجاست که افراد با یکدیگر مختلف می‌شوند، بعضی فرمان عقل را می‌پذیرند و بعضی دیگر فرمان دل را.(1)

____________

1- بیست گفتار، شهید مرتضی مطهری(ره)، ص 193