مشارکت انتخاباتی اهمیـت و کارکـردهـا-بخش پایانی
نقشه راه افزایش مشارکت در انتـخابات
حسن رضایی
«انتخابات در کشور تحوّل ایجاد میکند. بعضیها اسم تحوّل را میآورند، اظهار طرفداری از تحوّل میکنند، امّا عملاً آن چیزی که مقدّمه حتمی تحوّل است، مورد بیاعتنائیشان قرار میگیرد؛ یعنی انتخابات. با انتخابات میشود در کشور تحوّل ایجاد کرد. صاحبان دیدگاههای گوناگون سیاسی و اقتصادی و فرهنگی میخواهند تحوّل ایجاد کنند به نفع دیدگاه سیاسی یا فرهنگی یا اقتصادی خودشان؛ خیلی خب، راهش چیست؟ راهش این است که با انتخابات - حالا چه انتخابات مجلس، چه انتخابات مجلس خبرگان، چه انتخابات ریاست جمهوری، چه انتخابات شوراها - کسانی را که با آن فکر سیاسی آنها و جهتگیری سیاسی یا اقتصادی یا فرهنگی آنها همراهند، سر کار بیاورند؛ این میشود تحوّل. بنابراین، پایه تحوّل انتخابات است.» اینها بخشی از بیانات رهبر فرزانه انقلاب اسلامی در جریان دیدار اخیرشان با جمعی از مردم کرمان و خوزستان است.
انتخابات، مهمترین راه ایجاد تحول در یک جامعه مردمسالار است ولی رسانهها و سیاستمداران غربی و وابسته به غرب، طبق معمول سرگرم کوبیدن بر طبل تحریم و تخریب انتخابات پیشرو در ایران هستند.
در دنیای متناقضی زندگی میکنیم. 27 کشور اروپایی سالهاست اتحادیه اروپا را شکل دادهاند، پول واحد و حتی پارلمان واحد دارند. همین سیاستمداران اما در منطقه ما نهتنها مدام بین کشورهای مختلف ایجاد اختلاف میکنند، که برای هر کشور منطقه نیز همواره چند نسخه تجزیهطلبی روی میزشان است و در مسیر همکاریهای منطقهای در غرب آسیا و نقاط مختلف جهان، مدام سنگاندازی میکنند. از 8 هزار کیلومتر در آن سوی دنیا میآیند و با وقاحت تمام، از منافع خود در خلیج فارس حرف میزنند، نهتنها در منطقه ما، که در سراسر جهان، صدها پایگاه نظامی احداث کردهاند، فعالیتهای منطقهای ایران در اطراف کشورش را اما باعث بیثباتی منطقه معرفی میکنند! منطقهای که اساسا از آنها نیست و حتی در همسایگی کشور آنها هم نیست! این در حالی است که تمام جنگهای تاریخ معاصر جهان را خودشان شکل دادهاند. با چنین موجوداتی چه باید کرد؟!
لزوم تبیین اهداف دشمنان در انتخابات
کشورهای غربی خودشان را مهد دموکراسی و مروج آن معرفی میکنند! ولی رسانههای آنها اکنون انتخابات پیش روی مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان ایران را سیبل حملات خود قرار دادهاند. در مورد چرایی این دشمنی رذیلانه، میتوان به قامت تاریخ ایران سخن گفت. کسانی که از کارنامه جنایات غرب در منطقه ما آگاه هستند، به خوبی این چرایی را میفهمند و تکلیف خود در برابر آن میدانند.
علیاکبر عباسی، کارشناس مسائل سیاسی در همین زمینه به گزارشگر کیهان میگوید: «امروز کسانی که دلسوز کشور هستند به این واقعیت واقف هستند که ما نیاز به تغییرات و اصلاحات جدی در برخی بخشها داریم و راه برونرفت از مشکلات هم «تغییر و اصلاح» است. یکی از مهمترین و اصلیترین مسیرهای اصلاحات هم صندوق رأی و انتخابات است. نقطه مقابل اصلاحات – البته اصلاحات که میگویم منظورم جریان سیاسی مرسوم نیست، بلکه اصلاحات به معنای تغییر و اصلاح است - ساختارشکنی و اغتشاش است که مسیر آن نه صندوق رأی، بلکه کف خیابان است.»
وی میافزاید: «انتخابات برای دشمنان ایران هم مهم است چون آنها هم به وضوح میدانند که راهحل مشکلات کشور همین انتخابات است و اتفاقا به همین دلیل است که اینقدر برای عدم مشارکت مردم تلاش میکنند. آنها چون میدانند انتخابات و صندوق رأی در نقطه مقابل خواسته آنها یعنی ساختارشکنی و افراطیگری است با انتخابات مخالف هستند. اتفاقا به خاطر اهمیت و جایگاه انتخابات و مشارکت مردم است که دشمنان مردم ایران تا این حد برای عدم حضور مردم تلاش میکنند. اگر انتخابات مهم نبود، اگر مشارکت مردم فایدهای نداشت، که دشمنان ایران این میزان برای مشارکت نکردن مردم تلاش نمیکردند. باید توجه داشته باشیم که مشارکت بالا، به همان میزان که برای ایران و ایرانی در مجامع بینالمللی و در بین مردم و کشورهای دنیا اعتبار و آبرو میخرد؛ از آن طرف هم میزان مانور دشمنان را کمتر و تیغ آنها را برای ضربه زدن به ایران عزیز کندتر میکند.»
نقش رسانهها و مردم در افزایش مشارکت
راههای مقابله با جنگ رسانهای دشمن برای مایوس کردن مردم از انتخابات و ترویج مشارکت حداکثری اما چیست و کدام است؟ در این زمینه میتوان به راههای متنوعی اشاره کرد. زیربنا و اساس همه این رویکردها اما یقینا درک میزان اهمیت انتخابات پیشرو توسط افکار عمومی خواهد بود. تردیدی نیست که مجلس آینده رسالت بسیار خطیری برعهده دارد. هرچند همه مسئولان و همه ادوار مجلس، وظایف سنگینی داشتهاند اما با توجه به شرایط اقتصادی که در یک دهه اخیر تجربه کردهایم و همچنین جنگ ترکیبی و تمامعیار دشمنان علیه مردم ایران، مجلس آینده وظایف خطیری برعهده دارد که یقینا یکی از اصلیترین آنها تلاش برای حل و فصل مشکلات اقتصادی مردم است. لذا صندوق رأی و مشارکت در انتخابات مهم است چون یکی از مسیرهای اصلی و مهم برونرفت از مشکلات کنونی کشور است و آن کسی که دلسوز ایران باشد و به معنای واقعی حل و فصل مشکلات کشور برایش موضوعیت داشته باشد، بهراحتی با صندوق رأی قهر نمیکند.
یک فعال سیاسی در همین زمینه به گزارشگر روزنامه کیهان میگوید: «رسانهها میتوانند در تعیین میزان مشارکت، نقش قابل توجهی داشته باشند که یکی از آنها عملکرد صدا و سیما است. یعنی صدا و سیما میتواند با برنامههایی که اجرا میکند مردم را به مشارکت در انتخابات ترغیب کند. یکی دیگر از عوامل بسیار مؤثر در افزایش مشارکت، نقشآفرینیهای گروهها و جریانهای وفادار و علاقهمند به انقلاب است. در واقع هسته سخت حامیان نظام با گفتوگوی چهره به چهره با مردمی که در حضور تردید دارند و قانع کردن آنها به حضور در انتخابات، میتوانند نقش تعیینکنندهای در افزایش مشارکت داشته باشند. البته این هسته سخت برای این کار قدری نیاز به هماهنگی و سازماندهی هم دارند.»
این کارشناس مسائل سیاسی با اشاره به نقش مهم دولتها در رقم زدن مشارکت حداکثری در انتخابات، بر تلاش دولت در جهت رفع مشکلات اقتصادی تاکید دارد.
کارآمدی دولت
عامل مهم افزایش مشارکت در انتخابات
وی میافزاید: «درباره راههای افزایش مشارکت در انتخابات هم باید بگویم که میزان مشارکت در انتخابات و حضور مردم رابطه مستقیمی با عملکرد و کارآمدی دولتها دارد. یعنی هر میزان که دولت کارآمدتر باشد، میتواند آمار مشارکت در انتخابات را هم بالا ببرد. البته مسائلی مانند رقابتی بودن انتخابات هم مهم است اما میزان کارآمدی به مراتب مؤلفه مؤثرتری است. به عنوان مثال انتخابات مجلس نهم که در اسفند ماه سال 1390 برگزار شد و از این جهت که اولین انتخاباتی بود که بعد از فتنه سال 88 برگزار میشد بسیار قابل اهمیت بود و اتفاقا رقابت جریانهای سیاسی هم در آن خیلی کمرنگ بود به طوری که در تهران رقابت اصلی بین لیست جبهه پایداری و لیست جبهه متحد اصولگرایان بود و حتی رئیس دولت اصلاحات جایی گفته بود ممکن است مشارکت زیر 30 درصد برسد؛ اما اتفاقی که افتاد این بود که ما در آن انتخابات شاهد یکی از بالاترین میزان مشارکتها در همه انتخاباتهای ادوار مجلس بودیم و نزدیک به 65 درصد مردم شرکت کردند.»
بر این اساس، تلاش دولت در روزهای باقیمانده تا انتخابات باید بر حل مشکلات اقتصادی و معیشتی مردم متمرکز باشد. روشنگری در برابر کسانی که اصل انتخابات را زیر سؤال میبرند و سعی دارند آن را بیاهمیت جلوه داده و مردم را مایوس کنند، دیگر مقدمه لازم برای افزایش مشارکت در انتخابات پیشرو خواهد بود.
در جمهوری اسلامی رأی مردم تزیینی نیست
اما مصادیق تاثیر رأی مردم در ایجاد تحول و تغییر مسیر اداره کشور کدام است؟ واقعیت این است که ایجاد تردید در این موضوع، مانند این است که کسی بخواهد وجود خورشید در روز روشن را انکار کند.
مرور تاریخ تحولات سیاسی پس از انقلاب اسلامی، نشان میدهد که حتی به اذعان دشمنان جمهوری اسلامی، نتایج انتخابات در ایران همواره به سختی قابل پیشبینی بوده و نقش مهمی در تغییر ریل مسیر اداره کشور داشته است.
دکتر امیر محبیان، استاد دانشگاه و فعال سیاسی در همین زمینه میگوید: «در نظامهایی که اعتنایی به رأی مردم ندارند یا ماهیت توتالیتر دارند اساساً مشارکت مردم را نوعی اپوزیسیون میدانند و برنمیتابند و اجازه نمیدهند که مردم در سرنوشت خودشان نقش داشته باشند. الان نظام اسلامی شدیداً مسئله حضور مردم را تشویق میکند و این تشویق یک تشویق تزیینی نیست. واقعیت این است که رأی مردم منشأ اثر است.»
وی میافزاید: «ملاحظه کنید، در مقطع زمانی بعد از سال ۶۸، سه دولت اصلاحطلب سر کار آمدند که هرکدام هشت سال در مسند ریاستجمهوری بودند. این ۲۴ سال از ۳۲ سال - تا آن مقطع - نشاندهنده این است که سه چهارم نظام اجرائی کشور در اختیار جریانی بوده که این جریان کاملاً با مواضع شورای نگهبان بهظاهر مخالفت داشته است. بنابراین، اگر ما برداشتمان این باشد که شورای نگهبان یا سیستم کشور بهدنبال این است که از طریق هدایت آرای حرف خودش را بهپیش ببرد، خب چرا پیش از این اتفاق نیفتاده است! لازمه آن امر این است که رأی مردم منشأ اثر نباشد، امّا با نگاهی به تاریخ تحولات سیاسی پس از انقلاب، میبینیم که مردم آمدند نظر خودشان را دادند و دولتهایی بر سر کار آمدند که خلاف میل یک جریان بود. بنابراین، رأی مردم منشأ اثر بوده و طبیعتاً دولت و مجلسی را هم که سر کار آوردند، کارهای مثبت و منفی انجام داده و مردم با ارزیابی آن بار دیگر رأی خودشان را دادهاند.»
تشریح و توضیح این واقعیات با زبانهای مختلف و در جمعهای متفاوت توسط تمام افراد دلبسته به انقلاب، امروز طبق فرموده رهبر فرزانه انقلاب، از مهمترین مصادیق جهاد تبیین - به عنوان یک واجب عینی و فوری - است.
رهبر فرزانه انقلاب اخیرا طی دیدار با جمعی از مردم کرمان و خوزستان، در همین زمینه میفرمایند: «یک عدّهای نمیخواهند این انتخابات آنچنان که شایسته این ملّت است انجام بگیرد؛ تلاش میکنند مردم را مأیوس کنند، مردم را بیاعتماد کنند، وانمود کنند که انتخابات فایدهای ندارد، تأثیری ندارد؛ در مقابل اینها «جهاد تبیین» باید سینه سپر کند، در مقابل اینها باید حقیقت را بیان کند. کسانی هستند که [میخواهند] حضور مردم در اداره کشور - که ثابتکننده تحقّق مردمسالاری دینی در کشور است - ضعیف بشود، تا حرف امام بزرگوار دروغ دربیاید؛ هدفشان این است که وعده الهی را مخالف واقع نشان بدهند. این حرکت، خصمانه است؛ در مقابل این حرکت خصمانه باید تلاش کرد. هر کس با انتخابات مخالفت کند، با جمهوری اسلامی مخالفت کرده، با اسلام مخالفت کرده. انتخابات یک وظیفه است. این یکی از کارها است؛ امروز احساس وظیفه نسبت به انتخابات یکی از کارهای نقدِ جامعهی مجاهد در «جهاد تبیین» است.»