دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: کمیسیون سلامت و علوم پزشکی در شورای عالی انقلاب فرهنگی تعریف کردیم که رئیس این کمیسیون با مشورت با وزیر بهداشت تعیین شد.

به گزارش مهر، حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپناه در نشست هم‌اندیشی پژوهشگران علوم پزشکی کشور در محل دانشگاه علوم پزشکی تهران درباره مسیر رسیدن به مرجعیت علمی در علوم پزشکی خاطرنشان کرد: در این مسیر باید چند کار را دنبال کرد که برخی از آنها مربوط به مأموریت‌های شورای عالی انقلاب فرهنگی است. یکی از مأموریت‌ها، به‌روز‌رسانی نقشه جامع علمی کشور است.

خسروپناه افزود: مصوبه نقشه جامع علمی کشور ۱۳ سال پیش ابلاغ شد. حوزه علوم پزشکی و سلامت این نقشه جدی گرفته نشد. نقشه جامع علمی کشور را نباید فقط در حوزه مهندسی و علوم پایه ببینیم. علوم سلامت چه درمان و چه پیشگیری باید در نقشه جامع علمی کشور دیده شود.

وی ادامه داد: به دلیل اهمیت این موضوع، از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی مأموریتی به فرهنگستان علوم پزشکی داده شد که در تدوین بخش سلامت و پزشکی نقشه جامع علمی کشور کمک کنند. دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی یادآور شد: ضمن اینکه با توجه به اینکه در چهار ستاد شورا، ستاد مستقلی برای علوم پزشکی وجود ندارد و مسائل مرتبط ذیل ستاد علم و فناوری تعریف می‌شد. کمیسیونی در شورای عالی انقلاب فرهنگی تعریف کردیم که رئیس این کمیسیون با مشورت با وزیر بهداشت تعیین شد. این کمیسیون میزهای متعددی برای پیگیری مسائل علوم پزشکی دارد. این کمیسیون با مشارکت وزارت بهداشت و فرهنگستان علوم پزشکی، نقشه جامع علمی علوم پزشکی و سلامت را تدوین می‌کنند و بعد در شورای عالی مصوب می‌شود تا نگاه حکمرانی و سیاستگذاری داشته باشیم.

خسروپناه گفت: با رشد شتاب‌آوری که علم دارد نقشه جامع علمی کشور باید هر سه سال به‌روز‌رسانی شود. اینکه نقشه جامع علمی کشور تا ۱۰-۱۳ سال به همان شکل بماند قطعاً با نگرش حکمرانی منافات دارد. لذا وقتی درباره نقشه جامع علمی کشور صحبت می‌کنیم معنی‌اش این نیست تا ۱۰ سال آینده را تهیه کنیم، زیرا علم دائم در حال تحول است و باید با نگاه تحولی به‌روزرسانی شود. 

وی بیان داشت: فعالیت دومی که ضرورت دارد حکمرانی سلامت و علوم پزشکی است. حکمرانی یک فرآیندی است از سیاستگذاری، تا تنظیم‌گری تا تصدی‌گری. این حلقه‌ها به‌ هم متصل هستند. اینکه بهترین سند را بنویسیم اما تنظیم‌گری و سیاستگذاری نباشد، موفق نخواهیم بود. تنظیم‌گری یعنی قانونگذاری، ساختارسازی، گفتمان‌سازی و نظارت و ارزیابی. اینکه قوانین و ساختارها متناسب با سیاست‌ها نباشد موفق نخواهیم شد.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: لذا بحث حکمرانی علوم پزشکی بسیار مهم است. وقتی می‌تواند موفق باشد که حکمرانی صنعت پزشکی را با توجه به مالکیت معنوی مطرح کنیم. در توضیح این موضوع می‌توان به تولیدات دانش‌بنیان اشاره کرد. بسیاری از کسانی که در تولیدات دانش‌بنیان علوم پزشکی کار می‌کنند با موانع بسیاری مواجه‌اند. اگر در حکمرانی صنعت علوم پزشکی رفع موانع نکنیم، در حکمرانی علم هم موفق نخواهیم بود.

خسروپناه خاطرنشان کرد: به طور نمونه دانشگاهیان یک شرکت دانش‌بنیان راه می‌اندازند و یک واکسن یا یک دارو یا یک دستگاه تولید می‌کنند و همه مراحل هم طی می‌شود و تأیید هم می‌شود اما در زمان صنعتی شدن و تولید در بازار، یکباره برخی از نهادها همان واکسن، دارو یا دستگاه را وارد کشور می‌کنند و میلیاردها تومان خسارت به دانش‌بنیان ایرانی وارد می‌شود. بهانه‌هایی هم آورده می‌شود که این تولید ایرانی هنوز همه مراحل را طی نکرده است.

وی دلیل این امر را ناآگاهی درباره مالکیت معنوی در تولید و صنعت و فناوری دانست و گفت: مالکیت معنوی به این معنی است که وقتی یک تولید‌کننده به تولید تجاری یک فناوری رسید اجازه واردات همان محصول داده نشود. یکی از کارهای مهم در شورای عالی انقلاب فرهنگی تدوین سند مالکیت معنوی است. بدون سند مالکیت معنوی در حکمرانی علم و فناوری موفق نخواهیم بود.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: مالکیت معنوی در کشور ما در حکمرانی علوم مختلف قانونی شود. ۲۰۰ شرکت دانش‌بنیان را از نزدیک مشاهده کردم و حرف‌های آنها را شنیده‌ام همه آنها می‌گویند ما بودجه و امکانات دولتی نمی‌خواهیم و تنها می‌خواهیم در زمان تجاری‌سازی محصولات دانش‌بنیان با واردات برای ما مانع ایجاد نشود.

خسروپناه با اشاره به سایر موانع در مسیر دانش‌بنیان‌ها گفت: زمانی برای اعضای هیئت علمی برای تأسیس شرکت دانش‌بنیان محدودیت بود که این محدودیت برداشته شد. اما اکنون کارمند دانشگاه هم اگر در این شرکت دانش‌بنیان کار کند، سازمان بازرسی به عنوان شغل دوم کارمند اجازه فعالیت نمی‌دهد. این مانع و محدودیت باید رفع شود. در واقع با دست خودمان کاری می‌کنیم که نخبگان نتوانند در حوزه دانش‌بنیان کار کنند.

وی افزود: حکمرانی سلامت یکی از راهکارهای آن رفع موانع است. نکته دیگر تمرکز بر فناوری‌های پیچیده است. اقتصاد امروز دیگر مبتنی بر نفت و منابع نیست بلکه مبتنی بر فناوری‌های پیچیده است. درآمدهایی که چین و ژاپن و بعضی از کشورهای منطقه از فناوری‌های پیچیده در این سال‌های اخیر را ببینید که اصلاً با درآمدهای نفتی قابل مقایسه نیست.

خسروپناه گفت: ما باید در حوزه سلامت و علوم پزشکی به سمت فناوری‌های پیچیده برویم که درآمدزایی داشته باشد. اکنون بحث توریسم درمان یک امر مهمی در دنیا است. فرض کنید در آبادان و خرمشهر بهترین بیمارستان‌ها ساخته شود می‌تواند چقدر درآمدزایی برای کشور به همراه داشته باشد. این موارد حوزه‌هایی است که وزارت بهداشت می‌تواند تمرکز کند.وی یادآور شد: اگر بخواهیم در حوزه سلامت به مرجعیت علمی برسیم یکی از راه‌های آن حفظ کرامت پزشکان و دانشمندان علوم پزشکی است. حفظ کرامت معنی‌اش این نیست که فقط در هفته پژوهش، تکریم کنیم. دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: به عنوان نمونه در یک بیمارستان یک تخلفی یا شبهه تخلفی رخ داده است شرایط قانونی آن مشخص است، شاکی می‌تواند شکایت کند و هیئت نظارت وزارت بهداشت هم وجود دارد اما اینکه یک دادیار با بی‌حرمتی با پزشک برخورد کند و پزشک را مدتی یک سلول نگهدارد تا شبهه رفع شود، مصداق بی‌حرمتی به پزشک است. ما چطور انتظار داشته باشیم پزشکان با انگیزه کارشان را انجام دهند در حالی که این بی‌حرمتی‌ها رخ می‌دهد.

وی گفت: ما در شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوب کردیم هر سال ۲۰درصد ظرفیت پزشکی افزایش پیدا کند اما این مصوبه یک پیوست هم دارد و آن این است که سازمان برنامه و بودجه زیرساخت‌های دانشگاه‌های علوم پزشکی را تقویت کند. زیرساخت‌ها تقویت نمی‌شود، تعداد دانشجو افزایش پیدا می‌کند و یک‌دفعه حجم عظیمی از دانشجویان با کمترین امکانات از نظر استاد و درمانگاه و بیمارستان و کلاس مواجه می‌شوند و دانشگاه می‌خواهد این دانشجویان را به پزشک آینده کشور تبدیل کند.

خسروپناه افزود: کرامت پزشکان یعنی اینکه در کنار افزایش ظرفیت دانشجویان، زیرساخت‌های آموزش دانشجو هم فراهم شود. در سفرهای استانی خود با اساتید علوم پزشکی صحبت کردم، این استادان تاکید کردند که امکانات لازم برای تربیت دانشجو وجود ندارد.‌ ای‌کاش آن زمان که این مصوبه تصویب می‌شد این تاکید مضاعف را به سازمان برنامه و بودجه اعلام می‌کردند. وی خاطرنشان کرد: علاوه‌ بر آن یکی از علل کاهش پزشکان، مهاجرت است. راه مقابله با مهاجرت افزایش ظرفیت پزشکی نیست. راه مقابله با مهاجرت تکریم و حفظ کرامت پزشکان و استادان دانشگاه است. آنها باید احساس هویت کنند. برخی از موانعی که در تعارض با این احساس هویت است باید رفع شود.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: ما در شورای عالی انقلاب فرهنگی کمیسیون سلامت و علوم پزشکی را با هدف تعریف این مسائل راه‌اندازی کردیم. میزهای تخصصی این کمیسیون با حضور متخصصان شکل گرفته است تا متخصصان این موانع را رفع کنند. وی با اشاره به ثبت کرسی‌های نظریه‌پردازی در علوم انسانی و علوم اسلامی گفت: ثبت کرسی‌های نظریه‌پردازی در علوم پزشکی از سوی وزارت بهداشت ارائه شود و اساتید برجسته علوم پزشکی می‌توانند این کرسی‌ها را به نام خود ثبت کنند. یکی از شرایط مالکیت معنوی ثبت کرسی‌های نظریه‌پردازی است.