دفتر پژوهش‌های مؤسسه کیهان
صبح روز سه‌شنبه 17 اسفند ماه 1400 و همزمان با اعیاد شعبانیه نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با استفاده از ماهواره‌بر سه مرحله‌ای قاصد از کویر شاهرود، ماهواره نور ۲ را در مدار ۵۰۰ کیلومتری زمین قرار داد. این در حالی است که اولین ماهواره نظامی جمهوری اسلامی ایران به نام «نور 1» حدود 22 ماه پیش و در صبح چهارشنبه ۳ اردیبهشت‌ماه 1399 از ماهواره بر ۳ مرحله‌ای قاصد از کویر مرکزی ایران توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با موفقیت پرتاب و در مدار ۴۲۵ کیلومتری زمین قرار گرفت.
فیگارو: اکنون ایران می‌تواند مراکز نظامی و هسته‌ای اسرائیل را رصد کند
ژرژ مالبرونو، گزارشگر ارشد روزنامه فرانسوی فیگارو موفقیت ایران در پرتاب ماهواره نور-۱ را ستود و اظهار داشت: «ایرانی‌ها به یک رکورد فنی دست یافته‌اند که تنها شمار اندکی از کشورها آن را در اختیار دارند.»1
این تحلیل که توسط حساب توئیتری روزنامه فیگارو، قدیمی‌ترین روزنامه فعال در کشور فرانسه نیز بازنشر یافت به دستاوردهای این موفقیت برای ایران‌ اشاره کرد و نوشت:
«نور ۱، یک ماهواره اپتیکی یا جاسوسی است که قادر به تصویر‌برداری و رصد می‌باشد. هر چند عمر آن از ماهواره‌های زمین- ایستگاهی کمتر است ولی می‌تواند از پایگاه‌های نظامی و مرکز هسته‌ای دیمونای اسرائیل عکس‌برداری کند.»2
این گزارشگر ارشد روزنامه فیگارو به نقل از یک کارشناس نظامی افزود:
«ایران به لطف همین ماهواره می‌تواند کاری کند که اسرائیل در مقابل این کشور انجام می‌دهد. ظرفیت و توانایی قرار دادن یک ماهواره در مدار، خود عملی پیچیده است.»3
مولف کتاب‌های «سال‌های صدام» و «خاطرات جرج حبش»، در ادامه آورده است:
«بنابراین ایرانی‌ها موفق شدند تا یک چالش فنی را در مورد پرتاب موشک و قرار دادن ماهواره در مدار بالای ۳۶۰ کیلومتر پشت‌سر بگذارند.»4
لوموند: ایران با پرتاب نخستین ماهواره نظامی خود گام دیگری در راه تقابل برمی‌دارد
لوموند، روزنامه بزرگ عصر پاریس، نیز در مقاله‌ای به قلم «الن کَوَل» با‌ اشاره به پرتاب ماهواره نظامی نور از سوی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، نوشت که جمهوری اسلامی ایران «پیام خود به دولت آمریکا را تجدید می‌کند. این پیام این است که به‌رغم مشکلات ناشی از آن، جمهوری اسلامی سپر پایین نمی‌آورد».
این روزنامه می‌نویسد:
«موشک به‌کار رفته برای پرتاب این ماهواره با آنچه تا کنون برای پرتاب ماهواره‌های غیرنظامی به‌کار رفته بود، متفاوت است و برای نخستین بار تسلط سپاه را برای ساختن موشک‌های دوربُرد نشان می‌دهد».5
لوموند می‌نویسد:
«ایران به دلایل سیاسی و نه فنی، بُرد موشک‌های خود را به  کیلومتر محدود کرده است. پرتاب روز چهارشنبه می‌تواند به طرف مقابل این پیام را برساند که ایران، در صورت لزوم، توانائی پشت کردن به این محدودیت را دارد».6
اعتراف کارشناس آمریکایی: پرتاب ماهواره نور بسیار مهم است
فابین هینز، کارشناس برنامه موشکی ایران در مؤسسه میدلبری کالیفرنیا نیز در گفت‌وگویی اختصاصی به رادیوفردا گفت:
«این پرتاب یک اتفاق مهم است. برنامه فضایی ایران که خیلی هم درباره آن تبلیغ شده،‌ توسط نهادهای غیرنظامی پیش برده می‌شود؛ مانند سازمان فضایی ایران. درست است که پرتابه‌ها توسط ارتش ساخته می‌شود اما کنترل روند در دست غیرنظامیان است. ما پیشتر درباره این تحقیق کردیم و متوجه شدیم که حوالی سال ۲۰۰۵ یک برنامه فضایی موازی وجود داشت و آن زمان توسط سازمان جهاد خودکفایی سپاه اداره می‌شد و نمی‌دانیم که حال آیا تغییر کرده است یا خیر.
این کمی عجیب است. چون شما معمولاً یک برنامه فضایی دارید. ممکن است دفاتر رقیب در حوزه طراحی وجود داشته باشد، اما یک برنامه فضایی کاملاًً موازی ندارید. خصوصاًً یک برنامه فضایی موازی که به‌صورت مخفیانه دنبال می‌شود. در تحقیقات آن زمان ما به تأسیسات شاهرود رسیدیم که خیلی جای جالبی است. سکوی پرتاب، محل تولید پیشران با سوخت جامد و محل آزمایش دارد.
تا فوریه، زمستان سال گذشته، ایرانی‌ها به‌وجود این تأسیسات اعتراف نکرده بودند. در نتیجه یک جای مخفی در وسط بیابان بود، و البته نزدیک به یکی از آخرین زیستگاه‌های یوزپلنگ ایرانی که گمانه‌زنی‌هایی درباره ارتباط پرونده محیط‌زیستی‌ها با آن پایگاه وجود دارد.
اما آنچه در فوریه اتفاق افتاد، آزمایش یک پیشران با سوخت جامد در تأسیسات شاهرود بود، که یک فناوری بسیار پیشرفته است که برای موشک دوربرد هم استفاده دارد.8
انتقاد «نیوزمکس» به رئیس فرماندهی فضایی آمریکا: برخلاف ادعای واشنگتن ماهواره ایران کاملاً جدی است
ژنرال جی ریموند، رئیس فرماندهی فضایی ایالات متحده ماهواره ایرانی یک دوربین دستی چرخان در فضا دانست که نمی‌تواند اطلاعات مورد نیاز را فراهم کند.8
اما نویسنده «نیوزمکس» وب‌سایت معتبر غربی در پاسخ به این گزافه‌گویی نوشت:
«اگر فرماندهی فضایی ایالات متحده این مسئله را جدی نمی‌گیرد که ایرانی‌ها حالا می‌توانند یک ماهواره نظامی را بر فراز ایالات متحده به حرکت درآورند و سپاه در حال توسعه سلاح‌های فضایی است، پس کدام نهاد باید این مسئله را جدی بگیرد؟ هشدار پیرامون تهدیدات مربوط به سلاح‌های فضایی باید اولویت اول فرماندهی فضایی ایالات متحده باشد.
ماهواره نور یک ماهواره کوچک است، حجم آن تنها به چند لیتر می‌رسد و تخمین زده شده که وزن آن بین 5 تا 14 کیلوگرم است. ماهواره‌ای بسیار کوچک برای اهداف جاسوسی در آسمان.
ماهواره نور به کمک ماهواره‌بر قاصد در مدار قرار گرفت، مرحله سوم این ماهواره بر، یک راکت با سوخت جامد است. آرش-24 احتمالا بیش از 100 کیلوگرم و سلمان نیز احتمالا بیش از 300 کیلوگرم وزن دارد. با احتساب ماهواره نور-1 و مرحله سوم، می‌بینیم که سپاه پاسداران توانایی به مدار فرستادن وزن خالصی در حدود 105- 334 کیلوگرم بر فراز ایالات متحده را دارد که برای یک سلاح هسته‌ای کافی به‌نظر می‌رسد.
ذهن مشکوک من این‌طور فکر می‌کند که سپاه پاسداران عامدانه تلاش می‌کند تا توانایی تسلیحاتی فضایی‌اش را با جداسازی نور-1 از مرحله سوم، کمتر از حد نشان دهد. به این امید که اهمیت ماهواره کوچکی مانند نور-1 نادیده گرفته شود. یعنی همان اشتباهی که فرماندهی فضایی مرتکب شد».9
نویسنده نیوزمکس در ادامه نگرانی‌های ایالات متحده از پرتاب ماهواره نور را در موارد زیر جمع‌بندی می‌کند:
استفاده موشک قاصد از موتورهای با سوخت جامد در مراحل دوم و سوم یک جهش بزرگ در فناوری موشکی ایران محسوب می‌شود.
موتورهای سوخت جامد به موشک‌ها امکان پرتاب سریع، با کمترین آماده‌سازی و افزایش توانایی برای حملات غافلگیرانه را می‌دهند.
پرتاب‌کننده قاصد به سپاه این امکان را می‌دهد تا از هر جایی پرتاب را انجام دهد و توانایی حملات غافلگیر‌کننده را افزایش می‌دهد.
سپاه، نور-1 را بدون اطلاع قبلی پرتاب کرد و تصمیم داشت تا همه را غافلگیر کند.10
رصد ماهواره نظامی ایران از سوی ستاره‌ شناسان آماتور
گزارش دویچه‌وله (رادیو صدای آلمان) در تاریخ 28 آوریل 2020:
«نظامیان آمریکا نخستین ماهواره نظامی جمهوری اسلامی در مدار زمین را بی‌اهمیت می‌دانند و یک ژنرال آمریکایی می‌گوید چیزی جز یک «دوربین وب معلق در فضا» نیست. اما ستاره‌شناسان آماتور این ماهواره را یک موفقیت می‌دانند.
از چهارشنبه هفته گذشته ماهواره کوچک نظامی ایران به نام «نور» در مدار زمین قرار گرفته و به دور کره خاکی در گردش است. این ماهواره در کاتالوگ آسمانی ایالات متحده آمریکا به نام «۴۵۵۲۹» به ثبت رسیده است.
برای حکومت ایران، پرتاب این ماهواره یک موفقیت پرستیژی است. اما مقامات ایالات متحده می‌کوشند آن را ناچیز جلوه دهند. ژنرال جی ریموند، فرمانده نیروی فضایی آمریکا گفته است که این ماهواره یک «دوربین وب معلق در فضاست و امکان ندارد بتواند اطلاعات ارسال کند».11
مارکو لانگبروک از جمله کسانی است که نظری دیگر دارند. این باستان‌شناس و ستاره‌شناس غیرحرفه‌ای از خانه‌اش در شهر لایدن هلند به‌طور منظم اجسام جالب فضایی را رهگیری می‌کند. حتی یک سنگواره فضایی به نام او به ثبت رسیده است. او ماهواره‌های مخفی جاسوسی را به‌طور منظم زیر نظر دارد و از سفینه‌ها عکس‌هایی با پیکسل بالا می‌گیرد.
لانگبروک به هفته‌نامه‌اشپیگل گفته است که همین یکشنبه گذشته ۲۶ آوریل پالس‌های رادیویی جالبی را ثبت کرده است و اطمینان دارد که این پالس‌ها متعلق به ماهواره ایرانی «نور» بوده‌اند.
او می‌گوید:
«این پالس‌ها سیگنال‌های قوی بر روی فرکانس 401/5 مگاهرتس ارسال می‌کرده‌اند که می‌شده حتی تکنیک خیلی ساده آنها را شناسایی کرد.» 12
این جسم فضایی که مسیر حرکت آن مشخص است، هر ده ثانیه یک‌بار یک بسته از داده‌ها به زمین ارسال می‌کند.
لانگبروک می‌گوید، وقتی به اطلاعات این ماهواره دقیق‌تر بنگریم، هیچ نشانه‌ای نمی‌بینیم که این ماهواره بی‌هدف در فضا در گردش باشد. او می‌گوید، برخلاف ادعای آمریکایی‌ها «ما تغییر و نوسانی در سیگنال‌ها نمی‌بینیم؛ بنابراین شروع فعالیت آن یک موفقیت بوده است».13
لانگبروک می‌گوید که این ماهواره هر چهار روز یک‌بار از یک نقطه ثابت روی زمین گذار می‌کند، هرچند که موقعیت خورشیدی‌اش همیشه ثابت نیست. نسبت‌های متفاوت روشنایی بر آن می‌توانند مقایسه عکس‌های گرفته شده را دشوار سازند. شیب مسیر ماهواره افشا می‌کند که ماهواره «نور» میان ۶۰ درجه شمالی و ۶۰ درجه جنوبی زمین را دور می‌زند.
او می‌گوید:
«میان هر یک از مدارهای ماهواره‌ها حدود ۲۰ درجه عرضی قرار دارد که فاصله آن با خط استوا ۲۲۲۰ کیلومتر است. احتمالا این ماهواره داده‌های جمع‌آوری شده خود را از ورای محدوده ارضی ایران به زمین ارسال می‌کند. یک پایگاه زمینی از جمله در تبریز مستقر است.
این ستاره‌شناس غیرحرفه‌ای هلندی می‌گوید که اندازه کوچک ماهواره اصلا گویای امکانات عملیاتی آن نیست: «حتی اگر تکنیک ساده در آن به کار رفته باشد، می‌تواند به خوبی از پس وظایفش برآید. اگر کسی بخواهد فقط عکس بگیرد، همین اندازه دستگاه برایش کافی است.»
دویچه‌وله اهمیت استراتژیک پرتاب ماهواره نور را بیشتر متوجه موشک حامل آن می‌داند و می‌گوید که تولید جدید موشک سپاه پاسداران در قسمت پایینی با سوخت مایع حرکت می‌کند. اما نیروی رانشی قسمت‌های فوقانی آن با سوخت جامد است.
_______________________________________
1- ایران اولین ماهواره نظامی خود را با موفقیت پرتاب کرد- نشریه فیگارو- 22 آوریل 2020 2- همان 3- همان 4- همان 5- همان 6- همان 7- پرتاب ماهواره نظامی نور؛ «تأییدی بر فعالیت موازی سپاه در حوزه فضایی»- گفت‌و‌گوی هانا کاویانی با فابین هینز- رادیوفردا- 3 اردیبهشت 1399 8- ماهواره ایرانی یک وب‌کم چرخان نیست- پیتر پری- نیوزمکس- 5 مه 2020 9- همان 10- همان 11- رصد ماهواره نظامی ایران از سوی ستاره‌‌شناسان آماتور- دویچه‌وله (رادیو صدای آلمان)- 24 آوریل 2020 12- همان 13- همان