کمال دین در دو بخش علمی و عملی مطرح می‌شود، کمال علمی دین، آگاهی و شناخت نسبت به بیان الهی است. اگر شخصی به دنبال معارف دینی برود، و آن را در سطح بالایی به دست آورد، به کمال علمی دین رسیده است، این همان تفقه در دین است. کمال عملی دین هم در مساله عمل و بکار بستن آن مطرح می‌شود، با این توضیح که فروع دین به دو دسته الزامی و غیرالزامی تقسیم می‌شوند. فروع الزامی به معنای واجبات و محرماتی است که از حیث فعل و ترک حتمیت دارند. انسان واجبات را حتما باید انجام دهد و محرمات را حتما باید ترک کند. اما دسته‌ای از فروع هم غیرالزامی هستند یعنی مستحبات و مکروهات. دین‌داری کردن در فروع غیرالزامی، کمال عملی دین است، چون بعضی فقط به انجام واجبات و ترک محرمات اکتفا می‌کنند، اما بعضی دیگر نسبت به انجام مستحبات و ترک مکروهات هم توجه و تقید دارند. اینها کسانی هستند که به درجه کمال عملی دین‌داری نائل آمده‌اند.(1)
____________
1- سلوک عاشورایی، منزل چهارم دین و دین‌داری، آیت‌الله شیخ مجتبی تهرانی(ره)، ص 173