چگونه از پیک ششم کرونا به سلامت عبــور کنیم؟- بخش نخست
سرشکستگی کرونا با رعایـت پروتکل‌ها و همیاری اعضای خانواده
گالیاتوانگر
تا کنون ۶۱ میلیون و ۲۲۳ هزار و ۳۵۳ نفر دُز اول، ۵۴ میلیون و ۶۱۱ هزار و ۸۵۷ نفر دُز دوم و ۲۰ میلیون و ۲۴۵ هزار و ۴۳۴ نفر دُز سوم واکسن کرونا را- تا لحظه تنظیم این گزارش- تزریق کرده‌اند و مجموع واکسن‌های تزریق شده در کشور به ۱۳۶ میلیون و ۸۰ هزار و ۶۴۴ دُز رسید.
امروز (لحظه نگارش گزارش 19 بهمن 1400) در حال حاضر ۱۲۰ شهرستان در وضعیت قرمز، ۱۵۳ شهرستان در وضعیت نارنجی، ۱۶۷ شهرستان در وضعیت زرد و ۸ شهرستان در وضعیت آبی قرار دارند.
یدالله سهرابی عضو شورای عالی سازمان نظام پزشکی درباره دلایل ایجاد پیک ششم کرونا می‌گوید: « با وجود ایثارگری‌های شبانه‌روزی کادر درمان هم چنان با قرمز شدن کلانشهرهایی مثل تهران، اصفهان، مشهد و... مواجه هستیم و این امر نشان می‌دهد که سویه جدید این ویروس نیاز به پیشگیری و مراقبت‌های اساسی‌تر دارد و استفاده از واکسن بدون داشتن تصورات ذهنی نادرست عامل مهمی در کاهش آمار مبتلایان در جامعه خواهد بود.»
واکسن گُریزی
از عوامل وقوع پیک ششم کرونا
پژمان عقدک سخنگوی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان می‌گوید: «واکسن گُریزی برخی از مردم و رعایت نکردن کامل شیوه‌نامه‌های بهداشتی از عوامل اصلی وقوع پیک ششم کرونا به شمار
می‌آید.»
وی در ادامه می‌گوید: «وقوع پیک ششم کرونا به دلایل مختلفی از جمله واکسن‌گریزی حدود ۶۰۰ هزار
نفر از مردم اصفهان، تزریق دُز سوم فقط حدود
۲۸ درصد جمعیت استان و رعایت نکردن دستورهای بهداشتی دور از انتظار نبود.»
وی تأکید دارد: «در صورتی که شاهد واکسن‌گریزی و رعایت نکردن اصول ابتدایی بهداشت از سوی مردم باشیم، قطعا شرایط مناسبی نخواهیم داشت.»
عقدک خاطرنشان می‌کند: «ماسک زدن غیرایمن از سوی برخی از مردم که ماسک را به شکل نمایشی و نادرست به صورت خود می‌زنند و حتی در برخی موارد یک ماسک را مدتی طولانی استفاده می‌کنند از دلایل انتقال کرونا است.»
به گفته وی، ماندن بیش از حد در فضاهای دربسته به علت سرما و رعایت نکردن فاصله ایمنی از دیگر دلایل افزایش جمعیت مبتلایان به اُمیکرون شده است.
وی با بیان اینکه شهر اصفهان نیز وارد وضعیت قرمز کرونایی و هشدار از نظر تعداد مبتلایان شده است، اثر بازگشایی مدارس در شیوع بیشتر اُمیکرون را از عوامل مهم و موثر در این زمینه نخواند ولی آن را هم رد نکرد.
بر اساس آخرین رنگ‌بندی همه‌گیری، شهر اصفهان در وضعیت قرمز و هشت شهرستان دیگر در وضعیت نارنجی قرار گرفتند.
مهارت‌های همدلی با خانواده
در دوران کرونا چیست؟
مهرداد دشتی یک روان‌شناس و زوج‌درمانگر با تأکید بر اهمیت همدلی در ایام کرونا، می‌گوید: «نداشتن عدم تعامل اجتماعی در دوران کرونا، موجب سخت‌تر شدن زندگی برای خانواده‌ها شده است، بنابراین خانواده‌ها برای تغییر سبک زندگی سعی کنند در شرایط قرنطینه و فاصله اجتماعی با آمدن سویه‌های جدید کرونا، ورزش، فعالیت بدنی و نظم خواب و خوراک را از دست ندهند. البته تعاملات اجتماعی از طریق فضای مجازی و غیرمستقیم را هم مدنظر داشته باشند.»
وی با اشاره به کاهش تعاملات اجتماعی و روابط خانوادگی افراد در اپیدمی کرونا، می‌افزاید: « در دوران کرونا تعاملات خانوادگی نسبت به قبل بسیار کمتر شده و تغییراتی در زندگی روزمره افراد خانواده به وجود آمده که پیامدهای منفی این اتفاق موجب افزایش اضطراب، وسواس، افسردگی و بروز مشکل‌های اقتصادی در مشاغل بوده است.»
این روان‌شناس ادامه می‌دهد: «همه این موارد به صورت عینی در مراجعه‌کنندگان مراکز مشاوره مشاهده شده و یکی از عواملی که موجب بروز این اتفاق شده است، کاهش سطح ارتباطات اجتماعی و روابط فامیلی افراد است. علاوه بر این، ورزش و معاشرت کردن افراد با همدیگر نیز بسیار کاهش پیدا کرده است.»
وی تأکید دارد: «در نتیجه مهربانی و همدلی خانواده‌ها و دورهمی‌های خانوادگی کاهش پیدا کرده است و این روند، موجب شده افراد در این پاندمی، یکی از مهم‌ترین منابع تأمین عاطفی و روحی خود را از دست بدهند.»
وی خاطرنشان می‌کند: «بسیاری از افراد توانستند با مشکلات زندگی به شیوه بهتری مواجه شوند و روحیه خود را بالا ببرند. البته برخی تکنولوژی‌ها نیز در این پاندمی بسیار کمک‌کننده بوده است.»
این روان‌شناس و زوج‌درمانگر اظهار می‌کند: «یکی از اتفاق‌های خوب شرایط کرونایی، احوال‌پرسی اقوام و جویا شدن از روند بهبودی آنها بود که این اتفاق، در افزایش روحیه افراد دچار بیماری تأثیر بسیاری داشت.»
دشتی در پایان می‌گوید: «یکی از پیام‌های معنادار شرایط پاندمی کرونا برای خانواده‌ها، این بود که مهربان بودن و احوال‌پرسی آنها از همدیگر در شرایط سخت و پراسترس زندگی، بسیار ارزشمند است. در واقع درک متقابل افراد در شرایط سخت و بحرانی موجب می‌شود که آنها بتوانند تصمیم‌های خوبی را در شرایط سخت زندگی بگیرند.»
بروز اُمیکرون در کودکان بیشتر است
نادر توکلی معاون درمان ستاد کرونای استان تهران با اشاره به سرایت‌پذیری بالای اُمیکرون توضیح می‌دهد: « برگزاری هر تجمعی، ریسک بالایی دارد؛ مگر اینکه فاصله اجتماعی رعایت شود و دُز سوم واکسن نیز تزریق شده باشد.»
وی در تشریح روند بیماری کرونا در تهران و امکانات بیمارستانی برای مقابله با موج ششم این بیماری با سویه اُمیکرون، اظهار می‌کند: «تقریباً میزان مراجعان سرپایی در حوزه درمان در روز به مرز شش هزار نفر رسیده است. تفاوت این پیک با پیک قبلی در این است که تعداد ابتلا بالا بوده، اما خوشبختانه بیماری شدید کمتر است.»
معاون درمان ستاد کرونای استان تهران در ادامه می‌گوید: « تقریباً میزان مراجعان سرپایی در حوزه درمان در روز به مرز شش هزار نفر رسیده، ولی تعداد بستری‌های جدید بین ۳۰۰ تا ۴۰۰ مورد در روز است؛ یعنی از هر ۲۰ نفر یک نفر بستری می‌شود. تعداد کل موارد بستری در استان تهران اکنون حدود ۱۳۰۰ بیمار است که از این تعداد حدود یک چهارم در بخش‌های مراقبت ویژه بستری هستند.»
وی می‌افزاید: « چون هنوز اثر مستقیم افزایش موارد ابتلاء مشخص نشده، موارد مرگ و میر استان تهران کمتر است و تک رقمی است (گرچه آمار فوتی‌های امروز 19بهمن1400 به سه رقم نزدیک شد.)»
توکلی با تأکید بر اینکه بروز اُمیکرون در کودکان بیشتر است، تشریح می‌کند: « نسبت به ماه‌های قبل، ابتلا به کرونا در گروه سنی زیر ۱۰ سال افزایش یافته است؛ البته فراموش نکنیم هر ساله در این فصل بیماری‌های ویروسی هم روند افزایشی دارد، بنابراین بخشی از موارد ابتلا مربوط به موارد آنفلوآنزا است.»
معاون درمان ستاد کرونای استان تهران در تکمیل صحبت‌هایش می‌گوید: « توجه کنید که واکسن نیز عامل جلوگیری از ابتلا نیست؛ ولی کمک می‌کند در صورت ابتلا، شدت بیماری کم باشد.»
وی با بیان اینکه نمی‌توان به شدت قبل محدودیت‌های کرونایی را اعمال کرد، ادامه می‌دهد: « موضوع حائز اهمیت این است که طول دوره قرنطینه با سویه اُمیکرون کمتر و بین پنج تا هفت روز بوده و معمولاً بیماری هم خفیف است؛ بنابراین بازگشت به لاک داون و قرنطینه توصیه نمی‌شود.»
توکلی تأکید می‌کند: «در زمینه تجهیزات و آمادگی‌های بیمارستانی در استان تهران با کمبود و مشکلی مواجه نیستیم.»
مراقب رواج رفتارهای وسواسی باشید
با نگاهی به رفتارهای مردم در جوامع مختلف در دوره اپیدمی کرونا متوجه می‌شویم که بسیاری از افراد، رفتارهای وسواس گونه پیدا کرده‌اند.
مثلا اسپری ضدعفونی‌کننده را مدام و هر چند دقیقه یک بار استفاده می‌کنند و یا موقع صرف غذا حالات غیر طبیعی دارند.
بهمن دشت بزرگی عضو هیئت علمی گروه روان پرستاری دانشکده پرستاری و مامایی اهواز با اشاره به اینکه خانواده‌ها بیشتر در خانه به سر می‌برند، می‌گوید: « اعضای خانواده به شدت درگیر مسائل روحی و روانی ناشی از قرنطینه شده‌اند.
نشانه‌های زیادی از آسیب روان مثل اختلال هیجان، افسردگی، استرس، کاهش خلق، تحریک‌پذیری، بی‌خوابی، کاهش توجه، خشم، کرختی عاطفی در افراد گزارش شده است.»
وی در ادامه تصریح می‌کند: « افسردگی از دیگر نشانه‌های اختلال در سلامت روان افراد بوده که
بر اساس نتایج یک تحقیق حدود یک درصد افراد بعد از قرنطینه شدن علائم شدید افسردگی را از خود نشان داده‌اند. همچنین، شرایط قرنطینه باعث می‌شود که افراد حمایت‌های روانی خانواده و دوستان خود را از دست بدهند که این خود موجب تشدید فشار‌ها و آسیب‌های روانی می‌گردد.»
بهمن دشت بزرگی درخصوص محرک‌های ایجاد استرس و اختلالات روانشناختی در ناشی از همه‌گیری می‌گوید: « از جمله محرک‌هایی که بیشترین تاثیرات روانشناختی را بر مردم داشته می‌توان به ترس از آلوده شدن یا آلوده کردن دیگران، دوره طولانی قرنطینه، حمایت‌های ناکافی و اضافه شدن برخی افکار ناخوشایند اشاره
کرد.»
وی با اشاره به برخی تبعات قرنطینه‌های اجباری از جمله خانه‌نشینی و تعطیلی برخی مشاغل، اظهار می‌دارد: « با افزایش زمان در خانه ماندن یک یا هر دو سرپرست خانواده، زمینه‌هایی را برای درگیری‌ها و چالش‌های عاطفی درون خانه‌ها ایجاد می‌کند و ماندن در خانه در صورتی که تکراری و مداوم باشد، آزاردهنده خواهد بود و آمار‌ها هم نشان می‌دهند این عامل بیماری‌زا زمینه‌ساز درگیری روانی و به خطر افتادن آن در انسان‌ها نیز
می‌شود.»
نقشه راه عبور خانواده از پیچ کرونا
شکوه نوابی‌نژاد از گروه مشاوره دانشگاه خوارزمی می‌گوید: « کرونا تنها یک بیماری نیست، این ویروس در سطوح خرد و کلان اثراتش را در اقتصاد، فرهنگ، حتی خانواده بر جای گذاشته و موجب شده تا در برخی عرصه‌ها شاهد تحولات شگرف مثبت و منفی باشیم.
خانواده هم یکی از نهادهایی است که از پاندمی این ویروس تأثیر بسیار زیادی پذیرفته است، تأثیراتی مثبت و منفی که حکایت از ویژگی‌های مثبت و منفی خانواده‌های مختلف دارد؛ اما در نهایت کرونا می‌تواند فرصت بی‌بدیل برای اصلاح برخی روندها و تعاملات درون خانواده را پیش روی خانواده‌ها قرار دهد، اگر به درستی به آن نگریسته شود.»
وی در ادامه می‌گوید: « از جمله این اثرات مثبت بیشتر از همه عشق و انگیزه و اشتها به کسب دانش و اطلاعات روزانه در ارتباط با علوم مرتبط با اپیدمی کرونا است که در میان اقشار مختلف جامعه ملاحظه می‌کنیم و اینجای امیدواری و نشانه خوبی است.
علاوه بر آن، برنامه‌های آموزشی در رسانه‌ها و در سطح گسترده‌تر در فضای مجازی پخش می‌شود. همه این‌ها مشتاق‌اند تا بدانند آخرین یافته‌های علمی در رابطه با این ویروس چیست؟ و از این طریق آگاهی‌شان را در رابطه با این بیماری بالا می‌برند، اما این قرنطینه فرصت‌های بی‌نظیری را در اختیار اعضای خانواده قرار داده
است.»
با این حال توصیه می‌شود به جای توجه به آمار ابتلا و مرگ و میرها بر روی اخبار مثبت و آموزشی که به پیشگیری از ابتلا و تقویت سیستم ایمنی بدن می‌انجامد، معطوف گردید.
ضمن اینکه ساعتی را به هم‌نشینی با اعضای خانواده اختصاص داده و در این جمع از اطلاعات مفید خود درباره همه‌گیری، ترس‌ها و احساساتتان در رویارویی با بیماری سخن بگویید.