عضو کمیسیون آئین‌نامه داخلی مجلس در گفت‌وگو با کیهان:
شفافیت یک قاعده پُرفایده است نباید فدای چند استثنا شود
روز گذشته نامه‌ای از سوی برخی نمایندگان خطاب به قالیباف منتشر شد که در آن از وی خواسته بودند طرح شفافیت زودتر بررسی شود، همچنین سلیمی گفت شفافیت یک قاعده کلی است که فواید بسیاری دارد و برای چند استثنا نباید قید آن را بزنیم بلکه باید برای آن استثناها چاره‌اندیشی کنیم.
سرویس سیاسی-
جمعی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی، طی نامه‌ای از محمدباقر قالیباف رئیس مجلس خواستند ضمن تسریع در روند تصویب علنی طرح «شفافیت آرای نمایندگان»، نسبت به اجرای داوطلبانه مفاد طرح از سوی نمایندگان در صحن و هیئت‌رئیسه اقدام کند. این نامه تا لحظه نگارش این گزارش 66 امضا داشت.
در متن این نامه که خطاب به قالیباف، رئیس مجلس نگاشته‌شده و در سامانه قانونگذاری مجلس بارگذاری شده است آمده: «با احترام و عرض تبریک دهه فجر انقلاب اسلامی؛ همان‌گونه که استحضار دارید طرح موسوم به «شفافیت آرای نمایندگان» از نخستین طرح‌های تقدیمی نمایندگان مجلس یازدهم به هیئت‌رئیسه بود و جنابعالی نیز با اعتقاد به ضرورت آن، تصمیم به امضای طرح به‌عنوان نفر اول گرفتید و عملاً به‌عنوان طراح اصلی این طرح شناخته شدید. خوشبختانه گزارش نهایی کمیسیون آیین‌نامه داخلی مجلس، با کارشناسی دقیق، تمامی جوانب موضوع را با پرهیز از غلتیدن به دام افراط و تفریط ملاحظه کرده است.»
در ادامه این نامه می‌خوانیم: «اما این طرح پیشرو، انقلابی و تحولی که در پاسخ به مطالبه افکارعمومی و نیز در عمل به شعار اغلب نمایندگان در زمان مبارزات انتخاباتی طراحی شد، متأسفانه با چالش‌هایی در مسیر تصویب مواجه شده است که ازجمله آنها، عدم تصویب کلیات با تنها ۳ رای کمتر از حدنصاب دوسوم، افراط و تفریط برخی جریانات خودی در مطالبه هیجانی محتوای طرح، عدم تحقق حمایت کلیت مجلس از نمایندگان محلی در رای‌های ملی آنها و نیز تمرکز ضدانقلاب برای بالا بردن انتظارات غیرمعقول از طرح به منظور وارد ساختن ضربه به مجلس انقلابی با خشکاندن ریشه طرح شفافیت بوده و هست.»
نامه مذکور افزوده است: «از آنجا که چندهفته از تقدیم گزارش نهایی طرح شفافیت به هیئت‌رئیسه محترم می‌گذرد و به هر دلیل همچنان در دستور صحن علنی قرار نگرفته است، ما امضا‌کنندگان این نامه صراحتا درخواست می‌کنیم:
۱. کلیات طرح به‌صورت دوشوری به رای گذاشته شود و رأی‌گیری برای آن طبق درخواست تقدیمی گذشته جمعی از نمایندگان به‌صورت علنی و شفاف انجام پذیرد.
۲. تا قبل از رأی‌گیری طرح، از همین تاریخ بخش‌هایی از مفاد گزارش نهایی تقدیم‌شده طرح که به حقوق فردی نمایندگان مربوط است، از جمله اعلام شفاف وضعیت آرای نماینده در هر جلسه علنی، درباره امضا‌کنندگان این نامه به‌صورت داوطلبانه اجرا شود.
۳. هیئت‌رئیسه مجلس نیز بخش مربوط به خود در متن گزارش نهایی طرح را در اولین جلسه‌اش به تصویب رسانده و اجرا نماید.»
شفافیت یک ضرورت انکارناپذیر
در این‌باره با حجت‌الاسلام «علیرضا سلیمی» نماینده مردم محلات در مجلس شورای اسلامی به گفت‌وگو پرداختیم. لازم به ذکر است که سلیمی عضو کمیسیون آئین‌نامه داخلی مجلس است یعنی کمیسیونی که کارش بررسی هر آن چیزی است که پس از بررسی جزو آئین‌نامه مجلس می‌شود.
سلیمی در این‌باره به کیهان گفت: «شفافیت یک ضرورت انکارناپذیر است که باید حتما نهایی شود. من اعتقاد دارم که این قطار با همت نمایندگان عزیز به مقصد می‌رسد. کما اینکه می‌دانید که در کمیسیون آئین‌نامه که بنده هم عضو آن هستم این طرح بررسی و نهایی شده و ما آن را فرستادیم برای هیئت‌رئیسه. چون طرح عادی بوده در نوبت بررسی قرار گرفته است. مطلع هستید که کلیات این طرح به تصویب رسیده در حالی که در مجالس قبلی همین کلیات آن هم به تصویب نمی‌رسید.»
وی در ادامه افزود: «شفافیت منافعی هم دارد. شفافیت باعث می‌شود که نماینده با مطالعه به صحن بیاید و در مورد طرح‌ها رأی باری به هر جهت ندهد و دیگر تحت تأثیر احساسات و جوّ غالب صحن قرار نمی‌گیرد. منفعت دیگر شفافیت این است که مردم می‌توانند در محیطی شفاف عملکرد نماینده خود را محک بزنند که مثلا او در مورد فلان موضوع که دربرگیرنده منافع ملی است و گاه ممکن است سرنوشت چند نسل را تحت تأثیر خود قرار دهد چه نظری داشته و رای او چه بوده است. در فضای کنونی که شفاف نیست ممکن است افرادی با لطایف‌الحیلی آرای مردم را کسب کنند اما قطعا در یک محیط شفاف دیگر چنین امکانی برای آنها وجود نخواهد داشت.»
این عضو کمیسیون آئین‌نامه داخلی مجلس تأکید کرد: «پس می‌توان گفت که شفافیت علاوه بر اینکه موجب کارآمدی عملکرد مجلس می‌شود و نیز قضاوت مردم را در مورد عملکرد نماینده خود ساده‌تر کرده و به واقعیت نزدیک‌تر می‌کند علاوه بر اینها باعث می‌شود مردم جامعه با مذاکرات مجلس بیشتر درگیر شوند و حساسیت آنها را نسبت به مذاکرات صحن و عملکرد و در نهایت رأی نماینده خود بالا می‌برد. این موضوع باعث می‌شود آگاهی و سواد تقنینی جامعه ارتقا یابد.»
سلیمی افزود: «یک سری دغدغه‌ها وجود دارد که باید به آنها توجه شود. برای نمونه موضوع رای به اشخاص یا رای اعتماد به وزرا که در این موارد اگر رأی‌گیری شفاف باشد آن‌وقت خصوصاً نماینده شهرستان‌های کوچک‌تر ممکن است در این تصور قرار بگیرند که اگر رای ندهند به آن شخص و آن شخص وزیر شود ممکن است در اختصاص بودجه طرح‌های عمرانی برای آن منطقه اثرگذار شود. بالاخره باید پذیرفت که اکنون شرایط به‌گونه‌ای نیست که همه در انجام کارهای‌شان و مسئولیت شان تنها خدا را در نظر بگیرند. این دغدغه هست و باید به آن توجه داشت.»
نماینده محلات در پایان خاطرنشان ساخت: «حالا نکته اصلی این است که آیا برای وجود چند استثنا ما باید قید یک قاعده کلی را که منافع بسیاری دارد بزنیم؟! یا اینکه آن قاعده را پیاده‌سازی کنیم با لحاظ کردن آن موارد؟ به‌نظرم می‌رسد که ما باید به سمت شفافیت برویم با در نظر گرفتن آن موارد استثنا.»
شفافیت با در نظر گرفتن استثناها
دیگر نماینده‌ای که از وی در این‌باره سؤال کردیم «حسینعلی شهریاری» نماینده مردم شریف زاهدان در مجلس شورای اسلامی بود.
شهریاری در مورد شفافیت به کیهان گفت: «من به شخصه هر وقت شفافیت آرا مطرح بوده رای مثبت داده‌ام. هم اکنون هم با بررسی شدن آن موافق هستم.»
البته در مورد شفافیت باید به این نکته هم توجه داشت که برخی مسایل اگر با شفافیت آرا در مجلس مورد بررسی قرار بگیرد این شفافیت به ضد خودش تبدیل می‌شود. مانند هنگامی که می‌خواهیم به یک وزیر رای اعتماد بدهیم و یا مواردی از این دست. باید بگویم که نظر من به شخصه این است که شفافیت اگر با در نظر گرفتن چند مورد موارد استثنا مورد تصویب قرار گیرد بسیار خوب است.»