اجرای قانون تعرفه‌گذاری و جذب نیرو مهم‌ترین انتظار پرسـتاران
رضا الماسی
پرستار فرشته رحمت بیمار است؛ این یک تعبیر واقعی است، به هیچ وجه مبالغه‌آمیز نیست؛ هم با جسم بیمار سر و کار دارد، هم با روح بیمار. در مورد جسم بیمار، پرستار در واقع شریک و همکار و مددکار پزشک است. بخش مهمّی از کار بهبودی جسمی بیمار را پرستار انجام می‌دهد؛ این در مورد جسم مریض. در مورد ارتباط با روح مریض، پرستار در واقع غمگسار و نوازشگر و آرامش‌بخش مریض است؛ این نقش بسیار مهمّی است. پرستاران، هم به جسم بیمار کمک می‌کنند و بهبودی او را سرعت می‌بخشند و در مواردی امکان‌پذیر می‌کنند، و هم اینکه جان او را، روح او را، اعصاب او را آرامش می‌بخشند؛ با یک لبخند، با یک حرف گرم، با یک حرکت مهربانانه، احساس خوبی را در بیمار به وجود می‌آورند و در روح او اثر می‌گذارند. (رهبر انقلاب 30 آذر 99)
دیروز جمعه روز ولادت با سعادت عقیله بنی‌هاشم
حضرت زینب کبری سلام الله علیها و روز پرستار نامگذاری شد و گزارش امروز و فردای کیهان را به همین موضوع اختصاص داده‌ایم.
«پرستاری» صرفاً یک شغل نیست و اصلاً با نگاه شغلی جور درنمی‌آید. اگر علاقه و عاطفه لازم در پرستار نباشد، حتماً یک جای کارش خواهد لنگید. شاید بتوان گفت؛ تقریباً هیچ پرستاری را سراغ نداریم که نگاهش به پرستاری صرفاً یک نگاه شغلی باشد.
آنچه رهبر انقلاب از ویژگی‌های پرستار با عنوان «غمگسار» یاد می‌کنند، به تعبیر ایشان یکی از ارزش‌های والای اسلامی است. در اسلام، شفقت و همدلی و مهربانی یکی از دستورهای عمده است. اینکه در قرآن کریم می‌فرماید «رُحَماءُ بَینَهُم» یعنی با یکدیگر مهربانند، رحیمند، این فقط مربوط به بیمارها نیست، مربوط به همه است. همه باید نسبت به همدیگر با شفقت باشند، با مهربانی باشند؛ این کاری است که پرستار انجام می‌دهد. پرستارها برای این کار، روحیه‌شان را آماده می‌کنند، خسته هم می‌شوند؛ این کار، خیلی خسته‌کننده هم هست امّا در عین حال تحمّل می‌کنند؛ آنجایی که باید لبخندی بزنند به بیمار، لبخند می‌زنند. این یکی از مهم‌ترین ارزش‌ها و از توصیه‌های اسلامی است.
محبوبیت بیشتر پرستاران در آزمون کرونا
واقعاً تلاش برای کاهش آلام یک انسان، جزو زیباترین مناظر زندگی انسان‌هاست. این زیبایی به طور خاص در دو سال اخیر که همه دنیا با مسئله کرونا درگیر بودند و از آن فراری، نمود بیشتری داشت.
خانم زهرا عباسی، کارشناس سابق رادیولوژی بیمارستان مهدیه تهران به گزارشگر روزنامه کیهان می‌گوید: «همان‌طور که حضرت آقا سال گذشته فرمودند؛ در این مدت پرستاران با اینکه جان خودشان در خطر بود، با اینکه احتمال می‌دادند که خودشان مبتلا بشوند، در عین حال کارشان را رها نکردند و انصافاً کار بزرگی را انجام دادند.»
او می‌افزاید: «در میان تمام کادر درمان، از پزشکان گرفته تا نیروهای خدماتی بیمارستان‌ها، خط مقدم درگیر با ویروس کرونا پرستاران بوده و هستند. خود پرستاری یک کار دشوار و پُراضطراب است؛ خطر واگیری کرونا این کار پر زحمت پرستاران را دوچندان کرد.»
عباسی اظهار می‌دارد: «ما و همه مردم قدردان زحمات و ازخودگذشتگی‌های همکاران پرتلاش‌مان هستیم و امیدواریم قدر همه کادر درمان به شایستگی از سوی مسئولان دانسته شود.»
دغدغه‌های اصلی پرستاران
یکی از دغدغه‌ها و گلایه‌های به حقی که همواره از سوی پرستاران مطالبه می‌شود، کمبود نیروی مورد نیاز در بیمارستان‌ها و مصول نشدن مطالبات مالی آنهاست.
خانم انسیه گوهری، پرستار بیمارستان یاس تهران در گفت‌وگو با گزارشگر روزنامه کیهان می‌گوید: «رهبر انقلاب سال گذشته تاکید کردند؛ مسئولان باید تکالیف خودشان را انجام بدهند، باید به فکر باشند. یکی از این تکالیف اجرای قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری است. این قانون مدّت‌ها قبل تصویب شده اما متاسفانه هنوز اجرا
نشده است.»
او ادامه می‌دهد: «مسئله دیگر ما بحث جذب پرستار است. متاسفانه بار سنگینی به خصوص در این ایام کرونایی به دوش پرستاران است و واقعاً تاب و تحمل برخی همکاران ما شکسته شده. برخی همکاران بر اثر شدت فشار کاری دچار مشکلات جدی خانوادگی شده‌اند و از نقش اصلی‌شان که تحکیم بنیان خانواده و رسیدگی به همسر و فرزندان است بازمانده‌اند.»
این پرستار بیمارستان یاس تصریح می‌کند: «چرا مسئولان در طول یک سال گذشته کار خاصی در این باره انجام ندادند؟ مگر نشنیدند که رهبری فرمودند؛ وضع پرستارهای ما بایستی آن‌چنان باشد که این‌ها بتوانند با خیال راحت به کارشان بپردازند؟ جامعه پرستاری از دولت سیزدهم که با یک نگاه تحولی
پا به میدان گذاشته انتظار دارد جدی‌تر به مسائل این قشر بپردازد.»
وعده‌های وزارت بهداشت دولت سیزدهم
عباس عبادی، معاون پرستاری وزیر بهداشت می گوید: «سرانه پرستار در کشور براساس سه مدل نسبت‌پرستار به تخت، نسبت‌پرستار به جمعیت و نسبت‌پرستار به پزشک، بررسی می‌شود. آنچه تاکنون در ایران به عنوان شاخص اصلی درنظر گرفته شده، نسبت‌پرستار به تخت بوده است.»
او تصریح می‌کند: «براساس آنچه وزارت بهداشت اعلام کرده، نسبت‌پرستار حرفه‌ای به تخت به ازای هر تخت ۱.۸ است؛ لذا ضرورت افزایش افراد جذب شده درنظام سلامت وجود دارد. یکی از نقدهایی که وجود دارد این است که تاکنون عملکرد پرستار و عرصه خدمتی آنها را تنها در چارچوب بیمارستان‌ها دیده‌ایم درحالی که در دوره‌ها و برنامه‌های آموزشی دانشگاهی این گروه علاوه‌بر عرصه خدمات در بیمارستان‌ها، عرصه‌های بزرگ‌تری همچون حضور در سطوح مختلف پیشگیری و ارائه خدمات در جامعه هم قابل تسری است.»
معاون پرستاری وزیر بهداشت می‌افزاید:
«اگر نگاه کارآفرینی و توسعه عدالت در سلامت داشته باشیم حتماً فضاهایی را برای کسب و کار و ارائه خدمات سلامت توسط پرستاران در سطح جامعه برنامه‌ریزی خواهیم کرد. حضور پرستاران در عرصه مراقبت در منزل و سایر عرصه‌های اجتماعی همچون پرستار مدرسه، کارخانه و نظایر آن می‌تواند فضای بیشتری را برای نقش‌آفرینی این عزیزان فراهم کند. در دوره جدید، توسعه نقش پرستاری در جامعه از برنامه‌های اصلی وزارت بهداشت خواهد بود تا به این وسیله به اقتصاد سلامت و بهبود شاخص‌های سلامت و نقش‌آفرینی پرستاران در عرصه‌های اجتماعی کمک کنیم. میزان نیاز پرستار در کشور حداقل ۱۰۰ هزار نفر است و آمار دقیقی از پرستاران بیکار نداریم، بیش از ۸۰ درصد پرستاران بانوان هستند که بعد از فارغ‌التحصیل شدن به دلایل مختلفی مانند ازدواج و... ترک خدمت می‌کنند و نمی‌توان این پرستاران را بیکار محسوب کرد.»
عبادی با اشاره به بسته پیشنهادی وزارت بهداشت برای تبدیل وضعیت نیروهای پرستاری فعال در دوران کرونا، اظهار می‌دارد: «در حال تلاش برای اجرایی کردن این موضوع از طریق هماهنگی با دیگر دستگاه‌ها هستیم. بحث تعرفه‌گذاری فوق‌العاده خاص با ضریب ۳ و تبدیل وضعیت نیروهای استخدامی در حال پیگیری و انجام است.
همکاران پرستاری که باردار هستند حتماً باید در بخش‌های غیر کرونا به کار گرفته شوند و در صورت تخلف پیگرد دارد. بسته تعرفه‌گذاری پرستاری تحت عنوان بسته خدمات پرستاری پیشنهاد شده است و امیدواریم تا سه ماه پایان سال
اجرایی شود.»
شهادت 150 نیروی پرستار
در روزهای کرونایی
محمد میرزابیگی، رئیس‌سازمان نظام پرستاری هم در نشست خبری روز پرستار با اشاره به شهادت بیش از ۱۵۰ نیروی پرستار در دوران کرونا، می‌گوید: «باید به ازای هر تخت ۲.۵ نفر پرستار داشته باشیم یعنی ۱.۸ دهم نیروی دانشگاهی و ۷ دهم نیروی غیرحرفه‌ای. اما اکنون با استاندارد لازم فاصله داریم.»
او ادامه می‌دهد: «بیش از ۵۰ هزار نیروی بهداشت و درمان در کل مجوز استخدام گرفتیم که حدود
۵۰ درصد مربوط به پرستاران بود که اکنون پروسه جذب و استخدام ادامه دارد.
بحث فوق‌العاده ویژه و افزایش فصل دهم قانون خدمات کشوری انجام شد اما فوق‌العاده خاص و سختی کار در دست پیگیری است.»
میرزابیگی تاکید می‌کند: «اولویت استخدامی با نیروهای قراردادی، طرحی و شرکتی است که در دوران کرونا فعال بودند و هیچ قراردادی نباید کمتر از یک‌سال باشد. تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری را تا اجرایی شدن دنبال می‌کنیم و این قانون اجرایی خواهد شد.»
رئیس‌سازمان نظام پرستاری درخصوص حقوق پرستاران، توضیح می‌دهد: «آنچه محل بحث است پرداخت کارانه است و در هیچ جای دنیا این اختلاف زیاد بین حقوق پرستار و پزشک وجود ندارد و با اجرای قانون، تعرفه‌گذاری در حوزه کارانه تعیین می‌شود. میزان کارانه پرستاران کم و تأخیر پرداخت زیاد شده است و اختلاف موجود در حوزه پرداخت کارانه است.»
انتقاد کادر درمان از نگاه تبعیض‌آمیز به پزشکان
فاصله نجومی حقوق همه بخش‌های درمان اعم از کارشناسان آزمایشگاه، رادیولوژی، اتاق عمل، پرستاران و...با حقوق پزشکان، مسئله‌ای است که سال‌هاست از سوی کادر درمان مطرح می‌شود اما متاسفانه تعارض منافعی که در مدیریت وزارت بهداشت وجود دارد مانع می‌شود که این شکاف غیرعادلانه یک بار برای همیشه از میان برداشته شود.
روح‌الله ساسانی در این باره به گزارشگر روزنامه کیهان می‌گوید: «بی‌عدالتی در نظام بهداشت و درمان به یک عادت در نزد جامعه پزشکی کشور تبدیل شده. این در حالی است که در بسیاری از کشورهای دنیا چنین تبعیضی وجود ندارد.»
او تصریح می‌کند: «واقعاً اگر عزم دولت جدید بر تحول با محوریت عدالت است یکی از مهم‌ترین بخش‌ها به هم زدن انحصاری است که برخی پزشکان برای خودشان درست کرده‌اند.»
ساسانی با اشاره به مجاهدت‌های کادر درمان، به‌خصوص پرستاران اظهار می‌دارد: «نوک پیکان کادر درمان در مبارزه با ویروس منحوس کرونا پرستاران هستند که در هر شرایطی جان خودشان را به خطر انداختند و جا دارد به همکاران‌مان تبریک
بگوییم.»
«حقّاً و انصافاً در این روزها نمونه‌هایی دیده شد که درس برای همه ما است و بحمدالله نشان‌دهنده مسئولیّت‌پذیری و تعهّد انسانی و دینیِ مجموعه‌های درمانی ما در کشور است. پزشکان، پرستاران، بقیّه عوامل درمانی حقیقتاً در حال جهاد فی‌سبیل‌الله هستند؛ این کاری که امروز این‌ها می‌کنند جهاد فی‌سبیل‌الله است و ارزش خیلی بالایی دارد.
لازم می‌دانم از خانواده‌های این عزیزان هم تشکّر کنم. بعضی از این عزیزان روزها، شب‌های متوالی به منازل خودشان سر نمی‌زنند و مشغول کار هستند، کار شبانه‌روزی در واقع می‌کنند، خانواده‌ها تحمّل می‌کنند، صبر می‌کنند، از آنها هم من عمیقاً متشکّرم.» (رهبر انقلاب 13 اسفند 98)