سرویس اجتماعی-

27 مهر ماه سال گذشته، رضا ملک زاده معاون وقت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، ایران را یکی از فعال‌ترین کشورهای در حال تحقیق در مطالعه سازمان جهانی بهداشت برای درمان کووید-۱۹ دانست و اعلام کرد: تا کنون بیش از ۱۱ هزار بیمار کرونایی بستری در ۵۰۰ بیمارستان از ۳۰ کشور جهان وارد مطالعه شده‌اند که در این بین، ایران با ثبت‌نام سه هزار و ۵۰۰ بیمار، موفق به کسب رتبه نخست در «تعداد بیماران مشارکت‌کننده» در مطالعه کارآزمایی بالینی سازمان بهداشت جهانی برای درمان این بیماری شده است.
ملک زاده افزود: این موفقیت عالی با همکاری ۸۷ محقق اصلی و پژوهشگر و با مشارکت سه هزار و ۵۰۰ بیمار مبتلا به کووید- ۱۹ بستری در ۲۹ بیمارستان وابسته به ۱۸ دانشگاه علوم پزشکی در ۱۵ استان ایران صورت گرفته است.
وی بیان داشت: همچنین فاصله ایران به عنوان رتبه نخست در ثبت‌نام بیماران مشارکت‌کننده در مطالعه کارآزمایی بالینی سازمان جهانی بهداشت برای درمان کووید-۱۹ در قیاس با کشورهای پیشرو بعدی، بیش از سه برابر است؛ به طوری که فرانسه به عنوان رتبه دوم، موفق به ثبت‌نام کمتر از هزار بیمار مشارکت‌کننده در مطالعه شده است.
پس از این اظهارات برخی شائبه‌ها و گمانه‌زنی‌ها درباره اینکه آیا بیماران شرکت داده شده در این طرح تحقیقاتی از شرکت در این چنین طرحی مطلع بوده‌اند یا خیر، مطرح شد و حاشیه‌هایی را به وجود آورد. تا جایی که برخی جریان‌ها از این موضوع سوءاستفاده کردند و وزارت بهداشت را متهم به فروختن اطلاعات بیماران به سازمان بهداشت جهانی کردند.
در نهایت ملک زاده به چند دلیل دیگر که فرصت بیان آنها در این گزارش نیست، از معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت استعفاء کرد. پس از رفتن ملک‌زاده، بررسی عملکرد وی در وزارت بهداشت زیر ذره‌بین قرار گرفت و ادعای آزمایش برخی داروهای وارداتی روی بیش از سه هزار بیمار کرونایی تقویت شد.
در این رابطه، علی خضریان نماینده مجلس، یکم آذرماه سال 99 در صفحه شخصی خود از وصول شکایات متعدد از جمله با عنوان آزمایش دارویی نامتعارف کرونا از رضا ملک‌زاده در کمیسیون اصل 90 مجلس شورای اسلامی خبر داد.
ورود سازمان بازرسی
چند روز بعد حجت‌الاسلام درویشیان رئیس‌سازمان بازرسی کل کشور، در جلسه سوم آذر ماه 99 شورای عالی قضایی از بررسی «ادعای آزمایش برخی داروهای وارداتی بر روی سه هزار نفر از مبتلایان به کرونا در کشور» خبر داد و اظهار داشت: بر اساس بررسی‌های صورت گرفته از سوی سازمان بازرسی در یک طرح تحقیقاتی با نظارت سازمان بهداشت جهانی ۳۰ کشور با بیش از ۱۱ هزار بیمار کرونایی مورد مطالعه قرار گرفته‌اند که تحقیق درباره حضور ایران در بین این کشورها، نحوه عقد قرارداد احتمالی با سازمان بهداشت جهانی و رعایت یا عدم رعایت اصول اخلاق پزشکی از جمله اطلاع بیمار در هنگام تحقیقات، نحوه دریافت و هزینه‎کرد اعتبارات احتمالی مربوط به طرح و شفافیت آن در دستور کار قرار دارد.
پس از این اظهارات اما خبری از نتیجه تحقیق و بررسی سازمان بازرسی کل کشور نشد تا اینکه روز گذشته خبرنگار روزنامه کیهان در نشست خبری سخنگوی قوه قضائیه در این باره پرسشی را مطرح کرد. ذبیح اله خداییان در پاسخ به این سؤال که پس از گذشت 11ماه از وعده رئیس‌سازمان بازرسی درباره بررسی ادعای «آزمایش برخی داروهای وارداتی کرونا روی بیش از سه‌هزار بیمار ایرانی مبتلا به کرونا» در این باره چه اقداماتی صورت گرفته است؟، گفت: «در این خصوص ریاست سازمان بازرسی کل کشور بعد از اینکه یکی از مسئولین سابق این موضوع را مطرح کرده بود، شخصا موضوع را پیگیری و از آن مسئول سؤال کرده بود و او منبع خود را به شخص دیگری ارجاع داده بود. ایشان اظهار داشت که از آن شخص هم سؤال کرده است و منکر چنین موضوعی شده است. از طریق وزارت بهداشت هم گفته‌اند پیگیری‌هایی را داشته ایم که به نتیجه‌ای نرسیده ایم و در واقع این موضوع صحت نداشته است».
اکنون آنچه بیش از پیش حائز اهمیت شده است، پاسخ مبهم سخنگوی قوه قضائیه به مسئله‌ای است که شاید اگر مورد پرسش قرار نمی‌گرفت، سرنوشتش مشخص نبود. پاسخ عنوان شده از آنجایی مبهم است، که مشخص نیست اساسا چه مسئله‌ای صحت ندارد! اینکه ایران در یک طرح تحقیقاتی شرکت داشته و یا اینکه بیماران با رضایت در این طرح شرکت کرده‌اند؟
وقتی معاون وقت تحقیقات وزارت بهداشت سال گذشته با شور و شعف از پیشگام بودن ایران در مطالعه سازمان جهانی بهداشت برای درمان کووید-۱۹ و کسب رتبه نخست در «تعداد بیماران مشارکت‌کننده» در مطالعه کارآزمایی بالینی سازمان بهداشت جهانی برای درمان این بیماری صحبت کرده است، چطور سخنگوی قوه قضائیه و تحقیقات سازمان بازرسی این موضوع را تکذیب می‌کند؟
این در حالی است که تاکنون معاون وقت و مستعفی تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت دولت قبل، در پاسخ به برخی ادعاها در این رابطه پاسخی نداده و ظن آزمایش داروها بدون رضایت بیماران را بیشتر می‌کند.
از دیگر سو، خوب بود سازمان بازرسی کل کشور در بررسی چنین مسئله حائز اهمیتی با سرعت عمل و شفافیت بیشتری عمل می‌کرد تا جریان‌های سوءاستفاده‌کننده فرصت موج سواری پیدا نکنند. اگر سازمان بازرسی پس از اعلام ورود به این موضوع به این نتیجه رسیده که چنین بحث مهمی و ادعای قابل توجهی صحت ندارد چرا تا کنون این نتیجه را اعلام نکرده است؟
لازم است تا سازمان بازرسی کل کشور در روشن‌تر شدن ابعاد مختلف این مسئله نتایج بررسی‌ها و اقداماتش را در اختیار رسانه‌ها قرار دهد و دقیقاً روشن کند که به واقع معتقد است که مشارکتی از سوی ایران با سازمان بهداشت جهانی در این خصوص نبوده و یا اگر مشارکت و مطالعات بالینی و احتمالا اگر کارآزمایی بالینی داروهای توصیه شده توسط بهداشت جهانی مطرح بوده این کار با رضایت بیماران یا خانواده آنها انجام شده است یا خیر.
اعلام شفاف و صریح نتایج این تحقیقات می‌تواند از ادامه شایعات جلوگیری کرده و به رفع ابهامات کمک بزرگی نماید.