سرویس سیاسی-

شورای آتلانتیک:
رزمایش‌های جنگی ایران در مرز با آذربایجان
واقعاًً پیامی ‌برای اسرائیل بود
اندیشکده «شورای آتلانتیک» در مطلبی نوشت: در سال‌های اخیر، سیاستمداران ایرانی، جمهوری آذربایجان را نیروی نیابتی اسرائیل می‌دانند، و این ممکن است توضیح دهد چرا ایران گسترده‌ترین رزمایش زمینی خود را در سال‌های اخیر در مرز ایران و آذربایجان «فاتحان خیبر» نامگذاری کرده است.
خیبر به درب قلعه باستانی یهودیان در شبه جزیره عربستان‌ اشاره می‌کند که توسط امام علی(ع)، اولین امام شیعه فتح شد. بنابراین، در ایران از این دیدگاه، جمهوری آذربایجان نسخه امروز همان قلعه است و درب آن کریدور زنگزور است؛ به گفته نیروهای تندروی ایران، این کریدور می‌تواند دریچه‌ای برای ورود مستقیم اسرائیل و ناتو به قفقاز باشد و بنابراین، تمامیت ارضی ارمنستان را نقض می‌کند و همچنین ایران را تهدید می‌کند.
جنگ 2020 بین آذربایجان و ارمنستان که منجر به بازپس‌گیری قره باغ توسط باکو شد، پیامدهای قابل توجهی برای تهران داشت. یک سال پس از اعلام آتش‌بس، تحولات دفاعی، امنیتی و ژئوپلیتیکی در منطقه به‌گونه‌ای تحول یافته است که خشم تهران را برانگیخته است.
نگرانی اصلی تهران با آذربایجان افزایش توان نظامی این کشور است؛ که توسط حامیانش رژیم اسرائیل و‌ ترکیه ارائه شده است. این امر تعادل ژئواستراتژیک را به ضرر ایران تغییر می‌دهد. تهران همچنین نگران است که اگر آذربایجان موفق شود کریدور زنگزور را به دولت ارمنستان تحمیل کند، باکو به راحتی می‌تواند از طریق زمینی به ‌ترکیه، اسرائیل و اتحادیه اروپا متصل شود، بنابراین ایران را از معادلات‌ ترانزیتی خود خارج می‌کند. ایران این امر را افزایش حضور اسرائیل و ناتو در مرزهای خود و تضعیف روابط ایران با ارمنستان می‌داند.
حملات خرابکارانه به تاسیسات هسته‌ای و ‌ترور دانشمندان هسته‌ای ایران به‌طور گسترده به اسرائیل نسبت داده شده است؛ آذربایجان این اتهامات را رد کرده است.
اعتماد به نفس بالای کنونی مقامات آذربایجان، روابط سرد تهران و ایروان به‌دلیل حمایت ایران از باکو در جریان مناقشه قره‌باغ و افزایش نفوذ‌ترکیه و اسرائیل در قفقاز باعث نگرانی مقامات ایرانی از این موضوع شده است. یک درگیری محدود در منطقه که ممکن است شمال غرب ایران را به جنگ فرقه‌ای بکشاند، احتمالاً می‌تواند به‌دلیل از دست دادن ارتباط زمینی ارمنستان با ایران باشد. با این حال، این به این دلیل است که ایران سیاست دفاعی روشن و برنامه‌ریزی شده‌ای در مناطق مرزی مانند قره‌باغ ندارد.
مشخص نیست که دولت جدید ابراهیم رئیسی و شورای عالی امنیت ملی تا چه حد می‌توانند سیاست دفاعی و امنیتی مشخصی را در مواجهه با چالش امنیتی با آذربایجان تدوین کنند. با این حال، آنچه مشخص است با توجه به اینکه تنش‌ها در خاورمیانه و قفقاز بسیار بیشتر از سال گذشته است، امکان اتخاذ یک سیاست دفاع تهاجمی ‌از سوی ایران وجود دارد. علی‌رغم وجود نخست‌وزیر جدید در اسرائیل، سیاست امنیتی این کشور در قبال ایران تغییری نکرده است. تخریب زیرساخت‌های هسته‌ای ایران توسط اسرائیل، خطر اقدامات تلافی‌جویانه ایران علیه شهروندان اسرائیل و منافع آن در خاورمیانه را افزایش داده است. این مطمئناً توضیح می‌دهد که چرا مقامات ایرانی دائماً در مورد قصد خود برای دفع تهدید اسرائیل در منطقه قفقاز صحبت می‌کنند.
نشنال اینترست:
تنش میان ایران و آذربایجان هنوز ادامه دارد
اندیشکده آمریکایی «نشنال اینترست» در گزارشی به قلم «تریور فیلست» اذعان داشت: در حالی که پیروزی‌های پی‌در‌پی آذربایجان در جنگ دوم قره‌باغ باعث شد تا برنامه‌ریزان نظامی پیامدهای این درس را بررسی کنند، ایران به سرعت نگرانی‌های خود را در مورد استفاده باکو از تسلیحات اسرائیلی مطرح کرد.
در این خصوص حسین امیرعبداللهیان روز چهارشنبه تأکید کرد که این کشور «تغییر نقشه» در منطقه قفقاز، در شمال غربی کشورش را نمی‌پذیرد. در حالی که این اظهارات بطور مستقیم نسبت به کشوری مطرح نشده است، ولی احتمالاً‌ اشاره آن به جمهوری آذربایجان باشد که در مسائل دفاعی با اسرائیل همکاری کرده است. امیرعبداللهیان در کنفرانس مطبوعاتی مسکو تأکید کرد که تهران «نگرانی‌های جدی در مورد حضور ‌تروریست‌ها و صهیونیست‌ها در منطقه» دارد.
جمهوری آذربایجان و ایران مدت‌هاست روابط پرتنشی با هم دارند. ایران مدت‌هاست نسبت به رفتار باکو بدبین بوده و این امر باعث ایجاد روابط نزدیکتر با ارمنستان شده است. ایران در طول جنگ شش هفته‌ای از سپتامبر تا نوامبر 2020 میان آذربایجان و ارمنستان موضعی بی‌طرف اتخاذ نموده بود. هر دو کشور مدعی منطقه قره‌باغ کوهستانی یا «آرتساخ» هستند؛ جایی‌که در دوران اتحاد جماهیر شوروی بخشی از آذربایجان بود، اما اکثریت جمعیت آن از ارامنه تشکیل می‌شد و در نتیجه پس از فروپاشی شوروی به‌دنبال پیوستن به ارمنستان بود. در حالی که ارمنستان در اولین جنگ در سال 1994 پیروز شد، آذربایجان در بازی برگشت 2020 عمدتاً به‌دلیل تأثیر فناوری نظامی اسرائیل، از جمله هواپیماهای بدون سرنشین اسرائیلی قاطعانه پیروز شد.
از سوی دیگر تنش‌ها اخیراً در مناطق دیگر نیز افزایش یافته است. پس از اتهام آذربایجان به کامیون‌های ایرانی برای عبور از خاک آذربایجان تا ارمنستان بدون پرداخت عوارض جاده‌ای، دولت باکو دو راننده کامیون ایرانی را زندانی کرد و اینکه باعث شد ایران یک سری مانورهای نظامی را در مرز خود با قفقاز جنوبی انجام دهد. آذربایجان حضور اسرائیل در این کشور را تکذیب کرده است و در واکنش به رزمایش‌های ایران، با‌ ترکیه، متحد دیرینه خود، در مجموعه‌ای از رزمایش‌های خود که از چهارشنبه آغاز شده، همکاری کرده است.
ورلد کرانچ:
ایران به دنبال مذاکرات لحظه‌آخری است
وبگاه «ورلد کرانچ» در مطلبی نوشت: آمریکا خواستار بازگشت قریب‌الوقوع به مذاکرات است. اما تهران در زمینه برنامه هسته‌ای خود پیشرفت‌هایی داشته است که می‌تواند غرب را مجبور کند در یک معاهده جدید که در آن توانایی ساخت بمب ایران پذیرفته شده، این کشور در صورت لغو تحریم‌ها توسط قدرت‌های غربی، اقدامات خود مبنی بر ساخت بمب هسته‌ای را متوقف کند.
این خبر حکایت از یک خوش‌بینی بیش از حد دارد. جوزپ بورل، نماینده عالی اتحادیه اروپا در مسائل خارجی، در 30 سپتامبر در دوحه گفت که مذاکرات هسته‌ای با ایران «در یک دوره زمانی قابل قبول» از سر گرفته می‌شود. مذاکرات درباره احیای برجام برای کنترل برنامه هسته‌ای ایران تا قبل از انتخاب ابراهیم رئیسی محافظه‌کار به‌عنوان رئیس‌جمهور ایران در ماه ژوئن متوقف شد. حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه جدید ایران می‌گوید ممکن است مذاکرات «به زودی» از سر گرفته شود؛ اما تأکید کرده است که این قید «به زودی» برای ایرانی‌ها و غربی‌ها معنای متفاوتی دارد.
آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا چندین‌بار به ایران هشدار داده است که مذاکرات نمی‌تواند برای همیشه ادامه پیدا کند و اگر تهران همچنان بخواهد این کار را به تعویق بیندازد، ممکن است پرونده به شورای امنیت ارجاع داده شود؛ جایی‌که ایران نمی‌تواند در انتظار توبیخ کمتر بنشیند!
اسرائیل که از سوی برنامه ایران به شدت تهدید می‌شود، بطور فزاینده‌ای نسبت به چشم‌انداز توافق مشکوک است.‌تردید ایران در قبول ادامه مذاکرات را می‌توان با عدم قطعیت در چگونگی ادامه مذاکرات توضیح داد. برخی بر این باورند که ایران در بازگشت به توافقنامه 2015 رغبت کافی ندارد. به احتمال زیاد، ایران خواهان یک توافق محدودتر و با مزاحمت کمتر است، برخلاف خواسته‌های غرب برای دستیابی به توافقی که شامل برنامه موشکی ایران و مداخلات منطقه‌ای این کشور شود.
برخی کارشناسان گمان می‌کنند حکومت ایران ممکن است طی این ماه اورانیوم غنی شده کافی برای تولید بمب هسته‌ای را داشته باشد. ممکن است درست هنگامی ‌که به‌نظر می‌رسد ایران می‌تواند به بمب هسته‌ای دست یابد، این کشور مایل باشد که مذاکرات «لحظه آخری» را در وین از سر بگیرد. سپس انتظار می‌رود که غرب در یک معاهده جدید، ظرفیت ساخت بمب ایران را بپذیرد، که در صورت لغو بیشتر یا همه تحریم‌ها، به‌ویژه بانک‌ها، دارایی‌های خارجی و بخش انرژی، ایران ساخت آن را «متوقف خواهد کرد».
به‌نظر می‌رسد سیاستگذاران ایرانی به این نتیجه رسیده‌اند که ایالات متحده و اروپا دیگر نمی‌خواهند پیمان قدیمی ‌را احیا کنند و این توافق را می‌پذیرند؛ زیرا ظاهراً این تنها راه دور ماندن از بمب ایران است.