تجلی خدا در آینه قرآن(خوان حکمت)
تمام تلاش قرآن اين است كه متكلّم را نشان بدهد، اگر ما متكلّم را در لابه‌لاي معاني كلمات او و عمل به كلمات او بيابيم، سعادت دنيا و آخرتِ ما تأمين است؛ اين راه، شدني است، يك؛ و نازل كردن قرآن هم براي همين است، دو؛ عده‌اي هم اين راه را رفتند و نتيجه گرفتند، سه؛ ما هم بايد راهي اين راه باشيم، چهار.
قرآن، ریسمان آویخته از جانب خدا
قرآن را خدا نازل كرد، باران را هم خدا نازل مي‌كند اما نه آنطوري كه خدا باران را نازل كرد، قرآن را نازل كرد، باران را به زمين القا كرد؛ يعني انداخت، قرآن را به زمين آويخت نه انداخت. قرآن، ریسمان مستحکمی است كه يك طرفش به دست خداست، يك طرفش به دست ما. این مضمون در آن حديث شريف آمده است كه كتاب الله كه ثَقل اكبر است:«أحد طرفه بيد الله سبحانه و تعالي و الطرف الآخر بأيديكم»(1) اگر اين ریسمان را خدا انداخته باشد، ریسمان انداخته‌شده مشكل خودش را حل نمي‌‌كند، اعتصام به حبلِ انداخته‌شده چه اثري دارد؟اين حبلِ آويخته است كه به جاي بلند و محكم بسته است كه اعتصام به آن، باعث نجات است.
پس خدا، نه آنطوري كه برف و باران و تگرگ را نازل كرد ،قرآن را نازل كرد؛ بلكه قرآن را آويخت تا ما را بالا ببرد.حضرت اميرالمؤمنين(ع) در نهج‌البلاغه فرمود: خدا كاتبِ اين كتاب و متكلّم اين كلام است؛ اما نه اينكه ـ معاذ الله ـ حنجره‌اي باشد يا دستي باشد كه اين كتاب را بنويسد، اين کتاب،تجلّي‌گاه خداي سبحان است.فرمود: «فَتَجَلَّي لَهُمْ سُبْحَانَهُ فِي كِتَابِهِ مِنْ غَيْرِ أَنْ يَكُونُوا رَأَوْهُ»(خداوند سبحان برای مردم در کتابش، بدون اینکه دیده شود تجلی کرد.)(2) اين متكلّم در اين آينه قرآن تجلّي كرد.
تجلی خدا در آینه قرآن
يك وقت است كسي آينه مي‌خرد، قطر آينه، قطر شيشه، جيوه پشت آن، اندازه آن، قاب آن، مورد نظر اوست اما صورت اين را نمي‌نگرد.كسي كه قرآن مي‌خرد و قرآن مي‌خواند اما آن صورتي كه در قرآن منعكس است آن را نمي‌بيند، اين يك حدّ معینی از ثواب را به همراه دارد. بيان نوراني حضرت اين است كه قرآن، آينه است و خدا در اين آينه تجلّي كرده است. او در اين آينه خودش را نشان داد ، اما شما به اين فكر هستيد كه ببينيد قطر اين آينه چند است، مي‌بينيد خيلي‌ها قرآن مي‌خرند ببينند خطّش چگونه است، چاپش چگونه است، جلدش چگونه است، قابش چگونه است، اين مانند همان كسي است كه آينه مي‌خرد ببيند قطر شيشه چقدر است، جيوه‌اش چقدر است، قابش چقدر است و مانند آن، اين يك حدّ از ثواب را دارد. فرمود خدا كه متكلّم است در كلامش تجلّي كرد، خدا كه كاتب است، در كتابش ظهور پيدا كرد، چرا شما او را نمي‌بينيد؟
بيانات حضرت آيت‌الله جوادي آملي (دام ظله)
در جلسه درس اخلاق؛ 3/11/92
مرکز اطلاع‌رسانی اسرا
__________________________
1. خصال، ج1، ص66.
2. نهج‌البلاغه، خطبه147.
خوان حکمت هر دو هفته یک بار روزهای یک شنبه منتشر می‌شود.