حرکت علمیِ آغاز شده، نیازمند استمرار است
حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای مطالبی را که ۱۲ نفر از نخبگان در این دیدار بیان کردند و تأمل جوانان نخبه درخصوص مسائل مهم کشور را بسیار خوب و لذت‌بخش ارزیابی کردند و با تأکید به مسئولان مربوطه برای دنبال کردن مطالبات و پیشنهادهای نخبگان گفتند: حرکت علمیِ آغازشده در کشور نیازمند استمرار است، البته رتبه‌های بالای علمی ایران در برخی رشته‌های نوپا مانند نانو و زیست‌فناوری بسیار افتخارآمیز است اما به‌هیچ‌وجه کافی نیست و نباید ما را قانع کند، بلکه باید پیشرفت علمی با شتاب ادامه یابد.
عدد نخبگان باید چندین برابر شود
ایشان با ‌اشاره به بازدید روز گذشته خود از نمایشگاه شرکت‌های دانش‌بنیان، وجود انگیزه، اعتمادبه‌نفس و خودباوری در حرف و عمل جوانان متخصص را نشانه‌ای شوق‌انگیز از استمرار جریان علمی در کشور برشمردند و خاطرنشان کردند: این جوانان فقط نخبگان ۳۰ شرکت از ۴۰۰۰ شرکت دانش‌بنیان کشور بودند که این عدد باید در طول یک مدت محدود و مشخص، چندین برابر شود.
محیط کسب‌وکار باید اصلاح شود
حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای لازمه تحقق این هدف را ایجاد زیرساخت‌های قانونی درخصوص شرکت‌های دانش‌بنیان و رفع موانع پیشِ‌روی آنها برشمردند و گفتند: مکرراً تأکید کرده‌ایم که محیط کسب‌وکار باید اصلاح شود، مثلاً مجوزی که باید ظرف یک هفته صادر شود، شش ماه زمان نبرد؛ موازی‌کاری‌های غلط حذف و انحصار برداشته شود.
رهبر انقلاب اسلامی سپس به بیان چند نکته خطاب به نخبگان جوان پرداختند.
لزوم تحقق سند راهبردی امور نخبگان
«اجرا و تحقق جدی سند راهبردی امور نخبگان» اولین نکته مورد تأکید حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای بود.
ایشان اجرای کامل این سند را موجب رفع بسیاری از مشکلات در زمینه پیشرفت علمی، تجاری‌سازی محصولات علمی و فناوری و حل سایر مشکلات بخش علمی خواندند و گفتند: بنیاد نخبگان موظف است به این سند بپردازد و شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز باید با به‌روزرسانی این سند، تحقق آن را مطالبه و دنبال کند.
مأیوس نشدن از القائات منفی
«مأیوس نشدن از القائات منفی جریانی بددل که جنبش علمی کشور را انکار می‌کند» توصیه بعدی حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای به جوانان نخبه بود.
ایشان افزودند: یک جریان بددل و بدخواه که متأسفانه در داخل دانشگاه‌ها نیز حضور دارد، اصل جهش علمی کشور را که یک واقعیت عیان است، انکار و تلاش می‌کند با القای اینکه هیچ اتفاق علمی مهمی رخ نداده است، مردم را دچار تردید و نخبگان را ناامید کند؛ اما شما در مقابل این جریان هرگز مأیوس نشوید.
جوان نخبه، پاره تن کشور است
رهبر انقلاب اسلامی، یکی دیگر از کارهای زشت این جریان بددل را دلالی و انتقال نخبگان مستعد به خارج از کشور دانستند و گفتند: جوان نخبه به ایران تعلق دارد و پاره تن کشور است، اما آنها به‌دنبال دلسرد کردن و یا فریفتن او با وعده‌های پولی یا غیرپولی و موهوم هستند که مسئولان وزارتخانه‌های بهداشت و علوم موظف‌اند از دانشگاه‌ها در مقابل این جریان مراقبت کنند.
حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای افزودند: برخلاف القائات این جریان، مقامات عالی کشور از مشکلات و اخبار منفی هم باخبر هستند اما یقیناً جنبه‌های مثبت جریان علمی کشور بر جنبه‌های منفی آن غلبه دارد.
ایشان هنر انقلاب اسلامی را جرئت دادن به مرد و زن، و پیر و جوان برای ورود به میادین دشوار ازجمله ورود در میادین علمی که حتی تحسین دشمنان را نیز به‌دنبال داشته است، خواندند و با یادآوری مواردی از افتخارات علمی کشور گفتند: استفاده از ظرفیت علمی در بخش‌های مختلف کشور به «بالا بردن قدرت دفاعی»، «درمان و پزشکی پیشرفته و کنترل بیماری‌ها»، «مسائل فنی مهندسی»، «زیست‌فناوری و تولید محصولات بادوام با فناوری نانو» و «فناوری صلح‌آمیز هسته‌ای» منجر شده است.
موانع باید برداشته شود
حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای خاطرنشان کردند: با وجود این دستاوردهای واضح، برخی افراد حرکت علمی کشور را تخریب و انکار و اگر بتوانند بر سر راه آن مانع‌تراشی می‌کنند.
ایشان افزودند: البته این موانع باید برداشته شود و مسئولیت به عهده مسئولان مراکز مربوط است، اما شما جوانان عزیز به حرکت پرشوق، مضاعف و بدون وقفه خود در مقابل این جریان انحرافی ادامه دهید.
ضرورت توجه به علوم انسانی
رهبر انقلاب اسلامی، توجه به علوم انسانی را در همه نهادهای نخبگانی ازجمله بنیاد نخبگان ضروری خواندند و گفتند: وقتی جوان نخبه ایرانی، در زمینه مهندسی در تراز جهانی عمل می‌کند و در ساخت دستگاه‌های بسیار پیچیده، کارهای بسیار مهمی انجام می‌دهد، طبعاً حضور او در عرصه‌هایی مانند اقتصاد، حقوق و مدیریت و ارائه راه‌حل برای مشکلات اقتصادی و آسیب‌های اجتماعی، مؤثر و راهگشا خواهد بود.
ایشان برخی مشکلات اقتصادی موجود را ناشی از کمبود تحقیق علمی دانستند و افزودند: با دانش نخبگانی می‌توان راه‌حل‌های خوبی برای این مسائل یافت.
تأکید بر اجرای نقشه علمی کشور
حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای با تأکید بر اجرای کامل سند بسیار ارزشمند نقشه علمی کشور افزودند: حضور نخبگان جوان در عرصه علوم انسانی موجب می‌شود پرورش اندام علمی کشور به‌صورت متناسب صورت گیرد، نه اینکه یک بخش فوق‌العاده قوی باشد و بخشی دیگر ضعیف و کم‌جان.
رهبر انقلاب، همراه بودن علم با فرهنگ صحیحِ انسان‌دوستی را زمینه‌ساز استفاده بشر از منافع حقیقی علم و دانش خواندند و یادآوری کردند: علمِ بسیار مهم و بسیار نافعِ هسته‌ای وقتی با فرهنگ غلط قدرت‌طلبی همراه شد، به تولید بمب هسته‌ای انجامید و به تهدید بزرگ دنیا و بشریت تبدیل شد.
کاربرد سلاح هسته‌ای؛ حرام قطعی شرعی
حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای با ‌اشاره به موضع قاطعانه و شجاعانه جمهوری اسلامی درباره حرمت شرعی استفاده از بمب هسته‌ای تأکید کردند: ما با وجود اینکه می‌توانستیم در این راه قدم برداریم، بر اساس حکم اسلام عزیز، کاربرد این سلاح را حرام قطعی شرعی اعلام کردیم؛ بنابراین هیچ دلیلی ندارد که برای تولید و نگهداشت سلاحی که استفاده از آن مطلقاً حرام است، هزینه کنیم.
عنصر راهبردیِ حیات ملت
ایشان پایبندی جدی به مبانی دینی و شرف ملی را دو الزام مجموعه‌های نخبگانی برشمردند و افزودند: دانشمند ایرانی وقتی با فرهنگ اسلامی و ایرانی آمیخته می‌شود، عنصر راهبردیِ حیات ملت می‌شود و به کشور روح و توان می‌بخشد.
ایشان در زمینه ضرورت همراهی علم با فرهنگ صحیح افزودند: ما از شاگردی و یادگیری هیچ ابایی و ننگی نداریم اما نمی‌خواهیم دانشگاه‌های ما بازتولید «دانشگاه‌های آمریکایی با همان فرهنگ غلط غربی» باشند.
جهاد علمی؛ نیاز محیط‌های دانشگاهی
رهبر انقلاب با ابراز خرسندی از فضای ایرانی- اسلامیِ مجموعه‌های فعال در عرصه‌های سلول‌های بنیادی، نانو، زیست‌فناوری و هسته‌ای گفتند: نخبگان فعال در این زمینه‌ها، کار علمی را نوعی جهاد می‌دانند و این تفکر و نگرش در همه محیط‌های دانشگاهی مورد نیاز است.
ایرانی بیندیشیم و ایرانی زندگی کنیم
حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای در جمع‌بندی این بخش از سخنانشان تأکید کردند: شرایط ما با شرایط دیگران متفاوت است. ما باید ایرانی بیندیشیم، ایرانی فکر کنیم و ایرانی زندگی کنیم که رعایت و اجرای الگوی پیشرفت اسلامی-ایرانی می‌تواند به این هدف کمک شایانی کند.
ایشان تقلید از فرهنگ دانشگاه‌های غربی را باعث از بین رفتن نوآوری و ابتکارات علمی خواندند و گفتند: تقلید از دیگران، نوزایی و نشاط حقیقی علمی را هم از بین می‌برد.
رهبر انقلاب اسلامی در ششمین نکته سخنان خود، جامعه نخبگانی را به ایفای نقش در زمینه دیپلماسی عمومی فراخواندند.
گردآوری نخبگان حق‌جوی عالَم
ایشان گردآوردن «نخبگان ایرانِ فرهنگیِ بزرگ» یعنی نخبگان قلمرو وسیع فرهنگ ایرانی در قرن‌های گذشته را نمونه‌ای از ظرفیت بالقوه جامعه نخبگانی خواندند و افزودند: ارتباط‌گیری و گردآوری نخبگان منطقه غرب آسیا، جهان اسلام، محور مقاومت و حتی گردآوری نخبگان حق‌جوی عالَم در همه کشورها ازجمله آمریکا و اروپا می‌تواند با نوعی نهادسازی به ارائه و ترویج «دانش پاک و باشرافت» و «اندیشه درست» منجر شود.
راه سومی را به ملت‌ها ارائه کرده‌ایم
حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای با نقد برخی کم‌کاری‌ها در ارائه راه سوم برخاسته از انقلاب اسلامی به جهانیان گفتند: راه ما نه سوسیالیستی است نه متکی بر لیبرال‌دمکراسی. ما به برکت اسلام راه سومی را به ملت‌ها ارائه کرده‌ایم که باید بیش‌ازپیش با سخن منطقی و عمل خود، دل‌ها را به این راه سودمند برای بشریت جذب کنیم و ملت‌ها را از نفوذ روزافزون فرهنگ منحط غرب نجات دهیم.
رهبر انقلاب در آخرین فراز سخنانشان در جمع دو هزار نخبه جوان، بر ایجاد و گسترش امید تأکید کردند و گفتند: نخبگان، اساتید و پیشروان حرکت علمی نگذارند امیدِ به‌وجودآمده برای پیشرفت علمی کشور دچار اختلال شود.
نباید بر سر مشکلات، مرثیه‌خوانی کرد
ایشان در همین زمینه افزودند: در کشور البته مشکلات مختلفی وجود دارد اما نباید این مشکلات را یک‌طرفه و بدون توجه به موفقیت‌ها مدام مطرح و بر سر آن مرثیه‌خوانی کرد، چراکه در این صورت، امید در دل جوانان کم‌فروغ
می‌شود.
استعداد ایرانی؛ موهبتی همیشگی و خدادادی
رهبر انقلاب اسلامی توجه و تبیین موفقیت‌های بزرگ را از وظایف نخبگان در قبال نسل جوان دانستند و افزودند: استعداد ایرانی بعد از انقلاب به وجود نیامده بلکه موهبتی همیشگی و خدادادی است، اما انقلاب با میدان دادن به این استعدادها، ایران را از حالت راکد و عقب‌افتاده و وابسته، به کشوری مستقل، در حال پیشرفت و برخوردار از موفقیت‌های فراوان تبدیل کرد که باید به این واقعیات توجه کامل داشت.
ایشان نتایج «مقایسه پیشرفت‌های علمی دانشگاه‌ها در چهل سال اخیر را با قبل از انقلاب» حیرت‌آور خواندند و افزودند: این حرکت عظیم البته در اول راه است، اما به فضل الهی و همت نخبگان و جوانان به اوج خواهد رسید و جوان ایرانی باید با این نگاه به آینده بنگرد.
توکل و معنویت؛ مایه امید حقیقی
حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای توکل، تقوا و معنویت را مایه امید حقیقی و روزافزون خواندند و به نخبگان جوان توصیه کردند: هرچه می‌توانید دل‌های پاکتان را پاک‌تر کنید و در حرف و عمل، خداوند کریم را همواره مدنظر داشته باشید، آن‌وقت همراهی و یاری خدا را در پیشرفت مداوم احساس و درک خواهید کرد.
رهبر انقلاب در پایان سخنانشان با تکرار سخنان چند سال قبل خود یادآوری کردند: گفته‌ایم که باید به‌گونه‌ای پیشرفت کنیم که ۵۰ سال بعد هر نخبه‌ای و هر کسی که در جهان خواست تازه‌های علم را فرابگیرد، ناچار به دانستن زبان فارسی باشد و تحقق این هدف، حتماً در دایره هوش و استعداد و همت ایرانی امکان‌پذیر است.
در این دیدار همچنین آقای ستاری معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور، پیشرفت درون‌زای علمی را بر اساس نیروی انسانی، آموزش و فرهنگ بومی، رویکرد بنیاد ملی نخبگان اعلام کرد و گفت: ازنظر ما نخبه کسی است که برای کشور خود ارزش افزوده و ‌اشتغال ایجاد کند و بر این اساس حمایت‌های بنیاد ملی نخبگان منوط به انجام کار و تلاش و نوآوری است.
آقای ستاری، طرح «سرآمدان علمی» و برگزاری جوایز «مصطفی» و «شهید احمدی روشن» را ازجمله برنامه‌های در حال اجرای بنیاد علمی نخبگان خواند و افزود: اقتصاد دانش‌بنیان در نقطه مقابل اقتصاد نفتی و وابسته است و در آن، کیفیت نیروی انسانی و واردکردن بخش خصوصی به سرمایه‌گذاری اصل است.
در این دیدار قبل از سخنان رهبر انقلاب ۱۲ تن از نخبگان و محققان رشته‌های مختلف، دیدگاه‌های خود را بیان کردند. آقایان:
- سیدعلی موسوی، استادیار مهندسی پزشکی
- یوسف قاسمی، دکترای حقوق و مؤسس شرکت دانش‌بنیان در زمینه خدمات حقوقی
- محمد فدایی، دانشجوی دکترای مدیریت دولتی
- عرفان صلواتی، پسادکترای ریاضی از دانشگاه امیرکبیر و دارنده مدال طلای المپیاد جهانی
- مجتبی محصولی، دانشیار مهندسی عمران دانشگاه شریف
- حسن انصاری‌فر، کارشناس ارشد فناوری اطلاعات
- علی کاظمی تبریزی، دانشجوی دکترای صنایع چوب و کاغذ
- رسول رجایی، دانشجوی دکترای مهندسی برق از دانشگاه تربیت مدرس
- امید حاتمی، دانشجوی دکترای مدیریت
- حسینعلی اخلاقی، دکترای مهندسی نفت
و خانمها:
- الهه شاکری، دانشجوی دکترای پژوهش هنر
- سیده صدیقه مدنی، فوق تخصص بیماری‌های غدد از دانشگاه علوم پزشکی تهران
در سخنان خود بر این نکات تأکید کردند:
- ضرورت اصلاح نگرش‌ها به کارآفرینان نوآور در جامعه
- لزوم حذف مقررات دست‌وپاگیر در جهت حمایت از نخبگان و مسیر پژوهش‌های کاربردی
- ضرورت سرمایه‌گذاری در رشته‌های علوم پایه
- راه‌اندازی تلویزیون اینترنتی به‌منظور غلبه بر فقر تولید محتوا در فضای مجازی
- انتقاد از شرایط دشوار کسب‌وکارهای جدید در کشور
- لزوم رسیدگی به وضع مدارس سمپاد
- حمایت از کسب‌وکارهای اینترنتی و جلوگیری از متوقف کردن سلیقه‌ای فعالیت آنها
- بیان پیشنهادهایی درخصوص اصلاح نظام اداری کشور
- تأکید بر ساماندهی و ارتقای فعالیت‌های آموزش برون‌مدرسه‌ای همچون المپیادهای علمی
- پیشنهاد تغییر معیار اختصاص بودجه به دانشگاه‌ها و مراکز علمی کشور از شاخص «سرانه دانشجو- استاد» به شاخص کیفیِ «حل مسائل کشور»
- ضرورت حرکت به سمت الگوهای جدید آموزشی به‌ویژه «آموزشِ پژوهش‌محور» با اولویت کارآفرینی و افزایش رفاه اجتماعی.
در پایان این دیدار، نماز ظهر و عصر به امامت رهبر انقلاب اسلامی اقامه شد.