چگونگی دعا برای والدین(پرسش و پاسخ)
پرسش:
در آموزه‌های وحیانی تاکید فراوانی برای دعا نسبت به والدین شده است. لطفا سبک و سیاق این دعا در حق پدر و مادر را توضیح دهید؟
پاسخ:
در آیات قرآن و روایات معصومین، دعا برای پدر و مادر بسیار مورد تاکید قرار گرفته است که این دعاها آثار و برکات فراوانی در حیات فردی و اجتماعی انسان دارد. به عنوان نمونه پیامبر گرامی اسلام(ص) می‌فرماید: آدمی پدر و مادرش از دنیا می‌روند، در حالی که با آن دو، بدرفتاری کرده است، ولی بعد از مرگشان برای آنها دعا می‌کند و خداوند، او را از نیکوکاران به پدر و مادر می‌نویسد. (السنن الکبری، ج7، ص 126)
همچنین آن حضرت در بیانی دیگر می‌فرماید: آنگاه که خداوند بنده درستکار را یک درجه در بهشت بالا می‌برد، بنده می‌گوید: پروردگارا! به چه سبب این درجه به من داده شده؟
خداوند می‌فرماید: به سبب آمرزش‌خواهی فرزندت برای تو. (مسند بن حنبل، ج3، ص 584)
به این جهت امام سجاد(ع) در صحیفه سجادیه در دعای 24 به طور مبسوط در مقام دعا برای پدر و مادر مطالب ارزشمندی را بیان می فرماید که گزینه‌ای از فرازهای آن را در اینجا در پاسخ به سوال تقدیم می‌کنیم:
امام سجاد(ع) می‌فرماید: ... بار خدایا! چنانم گردان که از پدر و مادر خویش، آن گونه هیبت به دل دارم که از پادشاه خودکامه دارم و به آن دو چنان نیکی کنم که مادر مهربان(به فرزندش می‌کند) و فرمانبرداری‌ام از پدر و مادر و خوش‌رفتاری‌ام با آنان را در نظرم، خوش‌تر از خوابیدن شخص خواب‌آلوده و گواراتر از سرکشیدن آبی که تشنه‌کامی می‌نوشد، قرار ده تا خواست آنان را بر خواست خویش برگزینم و خشنودی آن دو را بر خشنودی خویش مقدم بدارم و نیکی‌ای را که در حق من می‌کنند، اگرچه اندک باشد، بسیار بشمارم و نیکی خود در حق آنان را اندک بدانم، اگرچه بسیار باشد.
بارخدایا! صدایم را در برابر آنان آهسته بنما، سخنم را خوش بدار. خویم را نرم کن، دلم را به ایشان مهربان گردان و مرا نسبت به آنان با مدارا و دلسوز قرار ده!...
بارخدایا! هر آزاری که از من به ایشان رسیده یا هر ناخوشایندی‌ای که از من دیده‌اند، یا هر حقی که از آنان پایمال کرده‌ام، سبب ریختن گناهان آن دو و علو درجاتشان و فزونی حسناتشان قرار ده. ای کسی که بدی‌ها را به چندین برابر خوبی، تبدیل می‌کنی!
بارخدایا! هر سخنی که آن دو در آن، بر من تعدی کرده‌اند یا هر رفتار زیاده‌روانه‌‌ای که با من کرده‌اند یا هر حقی که از من تضییع نموده‌اند یا هر گونه کوتاهی‌ای که در انجام دادن وظیفه‌شان نسبت به من کرده‌اند، همه را بر آن دو بخشیدم و از آنان گذشت کردم. از تو نیز درخواست می‌کنم که از سر تقصیراتشان درگذری، چرا که من درباره خود نسبت به آن دو بدگمان نیستم(و قطعا بد مرا نمی‌خواسته‌اند) و متهمشان نمی‌کنم که در نیکی به من سستی کرده باشند و از آنچه در حق من کرده‌اند، دلگیر نیستم.
ای خداوندگار من! زیرا حق آن دو بر من واجب‌تر، سابقه احسانشان به من بیشتر و لطفشان به من، بزرگتر از آن است که بخواهم آنان را عادلانه قصاص کنم یا با ایشان مقابله به مثل نمایم، چون اگر چنین کنم ای معبود من، پس سال‌ها زحمت ایشان برای پرورش من چه می‌شود؟ و رنج و زحمت فراوانشان در راه مراقبت از من کجا می‌رود؟ و آن همه سختی‌ای که به جان خریدند تا من در گشایش(و آسایش) باشم چه می‌شود؟
هیهات! ایشان نمی‌توانند حق خود را به کمال و تمام از من بستانند و من نیز نمی‌توانم حقوق آنان را که برعهده من است درک کنم و وظیفه خدمتگزاری به آن دو را انجام دهم.
در آموزه‌های وحیانی تاکید فراوانی برای دعا نسبت به والدین شده است. لطفا سبک و سیاق این دعا در حق پدر و مادر را توضیح دهید؟
پاسخ:
در آیات قرآن و روایات معصومین، دعا برای پدر و مادر بسیار مورد تاکید قرار گرفته است که این دعاها آثار و برکات فراوانی در حیات فردی و اجتماعی انسان دارد. به عنوان نمونه پیامبر گرامی اسلام(ص) می‌فرماید: آدمی پدر و مادرش از دنیا می‌روند، در حالی که با آن دو، بدرفتاری کرده است، ولی بعد از مرگشان برای آنها دعا می‌کند و خداوند، او را از نیکوکاران به پدر و مادر می‌نویسد. (السنن الکبری، ج7، ص 126)
همچنین آن حضرت در بیانی دیگر می‌فرماید: آنگاه که خداوند بنده درستکار را یک درجه در بهشت بالا می‌برد، بنده می‌گوید: پروردگارا! به چه سبب این درجه به من داده شده؟
خداوند می‌فرماید: به سبب آمرزش‌خواهی فرزندت برای تو. (مسند بن حنبل، ج3، ص 584)
به این جهت امام سجاد(ع) در صحیفه سجادیه در دعای 24 به طور مبسوط در مقام دعا برای پدر و مادر مطالب ارزشمندی را بیان می فرماید که گزینه‌ای از فرازهای آن را در اینجا در پاسخ به سوال تقدیم می‌کنیم:
امام سجاد(ع) می‌فرماید: ... بار خدایا! چنانم گردان که از پدر و مادر خویش، آن گونه هیبت به دل دارم که از پادشاه خودکامه دارم و به آن دو چنان نیکی کنم که مادر مهربان(به فرزندش می‌کند) و فرمانبرداری‌ام از پدر و مادر و خوش‌رفتاری‌ام با آنان را در نظرم، خوش‌تر از خوابیدن شخص خواب‌آلوده و گواراتر از سرکشیدن آبی که تشنه‌کامی می‌نوشد، قرار ده تا خواست آنان را بر خواست خویش برگزینم و خشنودی آن دو را بر خشنودی خویش مقدم بدارم و نیکی‌ای را که در حق من می‌کنند، اگرچه اندک باشد، بسیار بشمارم و نیکی خود در حق آنان را اندک بدانم، اگرچه بسیار باشد.
بارخدایا! صدایم را در برابر آنان آهسته بنما، سخنم را خوش بدار. خویم را نرم کن، دلم را به ایشان مهربان گردان و مرا نسبت به آنان با مدارا و دلسوز قرار ده!...
بارخدایا! هر آزاری که از من به ایشان رسیده یا هر ناخوشایندی‌ای که از من دیده‌اند، یا هر حقی که از آنان پایمال کرده‌ام، سبب ریختن گناهان آن دو و علو درجاتشان و فزونی حسناتشان قرار ده. ای کسی که بدی‌ها را به چندین برابر خوبی، تبدیل می‌کنی!
بارخدایا! هر سخنی که آن دو در آن، بر من تعدی کرده‌اند یا هر رفتار زیاده‌روانه‌‌ای که با من کرده‌اند یا هر حقی که از من تضییع نموده‌اند یا هر گونه کوتاهی‌ای که در انجام دادن وظیفه‌شان نسبت به من کرده‌اند، همه را بر آن دو بخشیدم و از آنان گذشت کردم. از تو نیز درخواست می‌کنم که از سر تقصیراتشان درگذری، چرا که من درباره خود نسبت به آن دو بدگمان نیستم(و قطعا بد مرا نمی‌خواسته‌اند) و متهمشان نمی‌کنم که در نیکی به من سستی کرده باشند و از آنچه در حق من کرده‌اند، دلگیر نیستم.
ای خداوندگار من! زیرا حق آن دو بر من واجب‌تر، سابقه احسانشان به من بیشتر و لطفشان به من، بزرگتر از آن است که بخواهم آنان را عادلانه قصاص کنم یا با ایشان مقابله به مثل نمایم، چون اگر چنین کنم ای معبود من، پس سال‌ها زحمت ایشان برای پرورش من چه می‌شود؟ و رنج و زحمت فراوانشان در راه مراقبت از من کجا می‌رود؟ و آن همه سختی‌ای که به جان خریدند تا من در گشایش(و آسایش) باشم چه می‌شود؟
هیهات! ایشان نمی‌توانند حق خود را به کمال و تمام از من بستانند و من نیز نمی‌توانم حقوق آنان را که برعهده من است درک کنم و وظیفه خدمتگزاری به آن دو را انجام دهم.