بی‌آبی و کندی روند پیشرفت پروژه‌های آب‌رسانی امان مردم روستاهای پهناورترین استان کشور را بریده؛ مردمی که سال‌هاست به معنای واقعی تشنه‌اند و چابهاری‌ها با ۷۹ درصد جمعیت فاقد شبکه‌ آبرسانی رکوردار این عطش‌ هستند.
«سیستان و بلوچستان تنها استانی است که 30 درصد جمعیت مرکز استان از شبکه آب شرب بهداشتی بی‌بهره‌اند.
بنا به آخرین گزارش‌ها مردم حدود 1300 روستای سیستان و بلوچستان تنها با 15 لیتر آب در روز زندگی می‌کنند و این در حالی است که برخی از روستاهای استان در انتظار همین 15 لیتر هستند.
شرایط فاجعه‌بار بی‌آبی
اگر به برخی از روستاهای مرزنشین جنوب سیستان و بلوچستان سری بزنید با صحنه‌های اسف‌باری رو‌‌‌‌‌‌ به رو می‌شوید؛ در این روستاها مردم و حیوانات از یک منبع مشترک که شاید برکه یا رودی باشد آب می‌نوشند که البته این همزیستی هم در سال‌های اخیر به سبب خشکسالی‌های 18 ساله استان به صحنه رقابت میان انسان و حیوان بدل شده که تازه‌ترین آن نبرد تمساح و انسان بر سر آب بوده است.
تیرماه سال گذشته بود که یک کودک 10 ساله در روستای «کشاری» از توابع شهرستان سرباز در جنوب سیستان و بلوچستان هنگامی که برای استفاده از آب برکه‌ای به محل برکه رفته بود، طعمه تمساح شد و جان خود را از دست داد.
آبرسانی سقایی
فرماندار سرباز می‌گوید: 45 هزار نفر از مردم 68 روستای اکثراً مرزی این شهرستان در انتظار آبرسانی سیار هستند.
حمیدالدین یوسفی می‌افزاید: 64 درصد جمعیت شهرستان سرباز فاقد شبکه آبرسانی هستند و تنها 18 روستا به صورت سقایی آبرسانی می‌شود و مابقی از این نعمت هم بی‌بهره‌اند.
صاحب‌گل صالحی فرماندار نیکشهر نیز در گفت‌وگو با تسنیم اظهار داشت: 315 روستای این شهرستان فاقد شبکه آبرسانی هستند و این‌ در حالی است که تنها به مردم 90 روستای شهرستان سهمیه 15 لیتری می‌رسد و بقیه در انتظار همین میزان کم از سهمیه هستند.
چابهار هم وضع بهتری ندارد چرا که 79 درصد جمعیت آن فاقد شبکه آبرسانی است و از 438 روستای این شهرستان تنها 16 روستا به صورت شبانه‌روزی آب دارند و بقیه با‌تانکر آبرسانی می‌شوند. روستاهای نوار ساحلی چابهار با آنکه در کنار آب‌های بی‌انتها هستند، بالاترین ضریب فاقد شبکه آبرسانی را در استان تشنه سیستان و بلوچستان دارند.
افزایش سهمیه مقدور نیست
ارتقای سهیمه آبرسانی سقایی به روستاها از 15 به 30 لیتر در‌ روز نیز که پیش‌تر توسط شوراهای اسلامی شهرهای جنوب استان مطرح شده بود با مخالفت شدید شرکت آب و فاضلاب استان روبه‌رو شد، چراکه به گفته آنها همین ناوگان سیاری هم که هم‌اکنون خدمات می‌دهند 13 میلیارد تومان از شرکت آب و فاضلاب روستایی طلب دارند و بیش از 8 میلیارد تومان نیز برای نوسازی آنها نیاز است؛ پس بهتر است اعتبارات محدود را برای طرح‌های اولویت‌دار به کار گرفت.
معاون فرماندار چابهار می‌گوید: تنها در چابهار هم‌اکنون 35 دستگاه‌تانکر( 19‌تانکر دولتی و 16‌تانکر استیجاری) در زمینه آبرسانی سیار فعالیت دارند که فرسوده‌اند.
نورالدین میرلاشاری می‌افزاید: ناوگان آبرسانی سیار با مشکلات شدید و کمبود اعتبار رو به رو است و اداره آب و فاضلاب روستایی توان تامین سوخت، خرید آب از چاه‌ها و هزینه تعمیر، نگهداری و اجاره ‌تانکرهای بخش خصوصی را ندارد.
بدترین شرایط در آبرسانی سیار را بخش «تلنگ» از توابع شهرستان قصرقند دارد که به گفته یکی از اهالی این بخش تنها با 5 دستگاه‌تانکر فرسوده و با ظرفیت 12 هزار لیتر به 12 هزار نفر از جمعیت آن آبرسانی سقایی می‌شود.
یکی از اهالی روستایی تلنگ می‌گوید: عدم پرداخت بدهی اداره آب و فاضلاب روستایی در چند سال گذشته به‌تانکرهای استیجاری و عدم تقویت ناوگان فرسوده آبرسانی سیار سبب شده تا روند آبرسانی در بخش تلنگ قطع شود.
خالد هوت که از اهالی روستای «شدیک» تلنگ است، تاکید می‌کند: مردم بخش تلنگ با بیش از 70 روستا و جمعیت 18 تا 19 هزار نفری از سهمیه آب 15 لیتری برای هر نفر در روز محروم شده‌اند.
البته چابهاری‌ها هم وضع بهتری در آبرسانی جیره‌ای ندارند؛ یکی از اهالی روستای ساحل‌نشین «پسابندر» می‌گوید: پرداخت نشدن بدهی بیش از 15 ماه هزینه خرید آب از آب شیرین‌کن پسابندر سبب شده تا آب 4 روستای «بریس، پسابندر،گواتر و پُشَت» با جمعیت حدود 10 هزار نفر قطع شود.
شیرین‌کردن آب دریا به صرفه نیست
وقتی از تشنگی جمعیت 6 هزار نفری روستاهای نوار ساحلی چابهار سخن گفته می‌شود، بهترین راه حلی که به ذهن می‌آید استفاده از آب دریا و ساخت آب شیرین‌کن است که به گفته نماینده مردم چابهار در مجلس، بررسی و احداث آب‌ شیرین‌کن با ظرفیت دست کم یک میلیون مترمکعب آب برای تامین آب آشامیدنی بیش از 500 هزار نفر، در افق 50 ساله از ضرورت‌های مهم چابهار تلقی می‌شود.
البته هر چند ساخت آب‌شیرین‌کن در دستور کار بوده اما به گفته رئیس‌شورای اسلامی چابهار سرمایه‌گذارانی که برای احداث آن تلاش می‌کنند، با عدم تضمین خرید رو به رو هستند چرا که قیمت آب تصفیه شده در آب‌ شیرین‌کن بالاست و باید با طرحی جامع به سراغ ساخت آن رفت.
کندی روند پروژه‌های آبرسانی
دولت‌ها تاکنون طرح‌های مختلفی را برای آبرسانی به مردم بلوچستان آغاز کرده‌اند که البته هیچ کدام به نتیجه نرسیده است. مهم‌ترین طرح آبرسانی در جنوب سیستان و بلوچستان که شاید جمعیت زیرپوشش دارای شبکه چابهار و قصرقند را افزایش ملموس می‌دهد، مجتمع آبرسانی «تلنگ، پلان و پیرسهراب» با مجموع 261 روستا است که از سال 84 آغاز شده و تاکنون با وجود گذشت بیش از 10 سال از آغاز پروژه تنها 40 درصد پیشرفت فیزیکی داشته است.
به گفته فرماندار ویژه چابهار با تکمیل پروژه احداث مجتمع آبرسانی مذکور که تاکنون 85 میلیارد تومان برای آن هزینه شده، 150 هزار نفر از جمعیت روستایی از آب سالم سد «زیردان» بهره‌مند می‌شوند.
طرح دوم، آبرسانی به روستاهای شهرستان سرباز و شرق چابهار است که پیش‌تر فرماندار سرباز از آغاز عملیات اجرایی این خط انتقال آب بین سد «پیشین» شهرستان سرباز و سد «شیرگوار» باهوکلات و آبرسانی به 250 روستای پایین دست سد پیشین در شرق چابهار با اعتباری بالغ بر 28 میلیارد تومان در تیرماه سخن گفته‌ بود و هنوز خبری از آن نیست.
دیگر طرح آبرسانی نیز با اعتبار 52 میلیارد تومان از سد زیردان به منطقه «پیرسهراب» در جنوب سیستان و بلوچستان که قرار است تا اوخر امسال آغاز شود که امید است اجرای آن به تاخیر نیفتد.
طرح‌های آبرسانی به روستاهای بلوچستان آنقدر زمانبر شده که امان مردم تشنه را بریده است؛ اخیراً نماینده مردم چابهار،کنارک، نیکشهر و قصرقند در مجلس شورای اسلامی با انتقاد از طولانی شدن پروژه‌های آبرسانی روستایی گفته: کندی کار پروژه‌های آبرسانی با توجه به نیاز شدید مردم روستاها به آب هیچ توجیهی ندارد.