نمازستون دین است. هر چه درباره نماز گفته شود کم است؛ زیرا اوج عبودیت و بندگی و معراج مومن و مایه تقرب هر متقی است. اگر هر عمل صالح عبادی موجب تقرب به خدا است، نماز به دلیل اذکار و اعمال قلبی و جوانحی و جوارحی، حضور کامل و مطلق بنده در پیشگاه خدای مالک غنی حمید است.
هر سخن و عملی که در نماز به جا می‌آوریم، مفاهیم و معارف بسیاری را با خود دارا است. پیامبر(ص) و پیشوایان معصوم دین اسلام(ع) به عنوان تبیین‌کنندگان علمی و عملی، هم به توضیح و شرح قرآن و آموزه‌های وحیانی آن پرداخته‌اند و هم در عمل نشان داده‌اند که چگونه با پیروی و اسوه حسنه قراردادن آنان به این حقایق و معارف دست یابیم و به شکل علم حضوری و شهودی آن را درک کنیم.
اگر خداوند در‌باره پیامبرش می‌فرماید: وَأَنزَلْنَا إِلَیْکَ الذِّکْرَ لِتُبَیِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَیْهِمْ؛ ما قرآن را به عنوان ذکر به سوی تو یکباره فروفرستادیم تا برای مردم اندک اندک آنچه نازل شده را تبیین کنی(نحل، آیه 44) آن حضرت(ص) و نفس ایشان(آل عمران، آیه 31) و دیگر معصومان(احزاب، آیه 33) به عنوان راسخون در علم (آل عمران، آیه 7) و اهل ذکر و مانند آن به تبیین علمی و عملی آن پرداختند و این گونه حقایق و معارف قرآنی برای ما آشکار شد.
ما مسلمانان بر اساس دستور خداوند (حشر، آیه7) باید به هر آنچه پیامبر(ص) و امامان در چارچوب تبیین علمی و عملی قرآن می‌گویند، عمل کنیم و اطاعت‌ نماییم و آن را به عنوان علم و عمل مورد توجه قرار دهیم. پس اگر تفسیری در عمل داشتند و گفتند: «صلّوا کما رأیتمونی اُصلّی؛ چنانکه من نماز می‌خوانم و شما می‌بینید، نماز بخوانید»، یا گفتند:«خذوا عنّی مناسککم؛ مناسک حج را از من بیاموزید و بگیرید»، باید تفسیر علمی آنان را بپذیریم و بر اساس آن، فکر و عمل خودمان را سامان دهیم.
امام صادق(ع) در مقام تفسیر اصطلاحات نماز از جمله اذان و اقامه ، مطالب بسیار والا و عمیق و بلندی گفته‌اند که باید مورد توجه قرار گیرد: أن الصادق(ع) سئل عن معنى «حی على خیرالعمل» فقال خیر العمل الولایة، وفی خبر آخر خیرالعمل بر فاطمة وولدها (ع)؛ از امام صادق(ع) در مورد معنی حی علی خیر العمل، به سوی بهترین کارها بشتابید، پرسیده شد، حضرت فرمود: بهترین کار همان ولایت است و در خبر دیگری می‌فرماید: بهترین عمل، نیکی به فاطمه و فرزندان معصومش است. (بحارالانوار، ج84، ص 134)
آن حضرت(ع) درباره معنا و مفهوم قد قامت الصلاهًْ نیز می‌فرماید: ومعنى «قد قامت الصلاهًْ» فی الاقامة أی حان وقت الزیارهًْ و المناجاهًْ ، و قضاء الحوائج، و درک المنى و الوصول إلى‌الله عزوجل و إلى کرامته و غفرانه وعفوه و رضوانه؛ معنای قد قامت الصلاهًْ، به تحقیق نماز برپا شد؛ یعنی زمان زیارت و مناجات و برآورده شدن حوائج و درک آرزوها و وصول به سوی خدای عزو جل و کرامت و آمرزش و گذشت و رضوان الهی فرا رسید. (بحارالانوار، ج 84، ص134)
پس زمان نماز، همان زمان زیارت خدای عزوجل است که باید انسان خود را به بهترین‌ها بویژه آرایه‌های اخلاقی در کنار آرایه‌های ظاهری بیاراید و با سیرت و صورت نیک در پیشگاه خداوند حضور یابد. (اعراف، آیه 31)