آسیب‌های مدیریت(پرسش و پاسخ)
پرسش:
از منظر آموزه‌های وحیانی چه خطرات و آسیب‌هایی مدیریت سازمانی را تهدید می‌کند؟
پاسخ:
در بخش نخست پاسخ به این سؤال به یکی از آفت‌های مدیریت به نام غفلت در برنامه‌ریزی اشاره کردیم. اینک در ادامه دنباله بحث را پی می‌گیریم.
2- اعتماد به سست‌عنصر‌ها
مدیریت نیازمند تکیه بر نیروهای قوی و متعهد است. راحت‌طلبان هرگز مشاوران خوبی نیستند. حضرت علی(ع) فرمود: «لا تتکل فی امورک علی کسلان»، در کارهایت به افراد تنبل تکیه نکن.(همان، ج8، ص 393)
مدیر همواره باید از اعتماد به نیروهای ضعیف و کند پرهیز نماید. اعتماد به نیروهای سست‌عنصر موجب کندی روند کارها می‌شود. سوگمندانه باید پذیرفت که بسیاری از طرح‌های عالی که سالیان دراز برای تصویب آنها وقت صرف شده و صاحب‌نظران متخصص و متعهد فراوانی در تهیه و تکمیل آنها زحمت کشیدند، هنگام اجرا ناکام ماند و تنها دلیل این امر هم اعتماد مسئولان به عناصر تنبل و ضعیف بود. بسیاری از طرح‌های کلان به افراد تنبل و بی‌اراده سپرده شد و موجب ضایع شدن بیت‌المال شد. مدیر هرگز نباید امور مهم را به افرادی که تنها در عرصه شعار جولان می‌دهند، بسپارد.
3- نداشتن سعه صدر
مدیریت به ابزار مختلفی نیاز دارد که یکی از ابزارهای اصلی آن، داشتن سعه صدر است. نداشتن سعه صدر آفت مهمی است که مدیریت را تهدید می‌کند. مدیر باید بتواند در رویارویی با مشکلات، با حوصله فراوان به ارزیابی آنها پرداخته و با برنامه‌ریزی دقیق به حل آنها بپردازد. مدیر در برخورد با افراد مختلف، با طرز تفکرهای مختلف روبه‌رو می‌شود. گاه نظرهایی صددرصد مخالف طرز تفکر او در جلسات طرح می‌شود که مدیر باید قدرت تحمل آنها را داشته باشد. مدیر باید سلیقه شخصی، گرایش سیاسی و علاقه خود به افراد و طرز تفکرهای مختلف را فدای اهداف سازمان بنماید. حضرت علی(ع) درباره سعه صدر فرمود: «آله الریاسه سعه الصدر».
ابزار ریاست، سعه صدر است. (نهج‌البلاغه- حکمت 176) تنگ‌نظری و کم‌حوصلگی در برخورد با نظرات مخالف و مشکلات پیش‌بینی نشده، آفت خطرناک مدیریت است. مدیر باید در برابر انتقادها از خود نرمش نشان دهد و به پیشنهادهای رسیده توجه نماید. نداشتن سعه صدر موجب می‌شود که نیروهای متخصص که از لحاظ فکری و سلیقه‌های شخصی با مدیر اختلاف دارند، با او همکاری نکنند.
4- غفلت در انتصاب‌ها
حضرت علی(ع) فرمود: «لابد للناس من امیر بر او فاجر یعمل فی امرته المومن و یستمتع فیها الکافر» (9)
مردم به فرمانروا نیاز دارند، خواه نیکوکار باشد یا فاسد، تا مومنان در سایه حکومت او به کار خود مشغول و کافران از حکومت او بهره‌مند شوند. (همان- خطبه 40)
بدون مسئول گذاشتن واحدهای سازمان، از ضعف‌ها و آفت‌های مدیریت است. مدیر نباید هیچ‌یک از معاونت‌ها، اداره‌ها و واحدها و دیگر بخش‌های سازمان را بدون مسئول قرار دهد. زمانی که مدیر فردی را لایق ریاست بخشی از سازمان نمی‌بیند و یا به عللی مانند بروکراسی اداری نمی‌تواند به سرعت فردی را به عنوان مسئول بخشی از سازمان بگمارد، باید یکی از افراد سازمان را به صورت موقت به ریاست آن بخش انتخاب نماید. بلاتکلیفی کارکنان که در صورت نبودن مسئول مستقیم برای آنها رخ می‌دهد، در اندک مدتی به هرج و مرج، بی‌نظمی، اخلال در کارها و دیگر مشکلات منجر می‌شود. بدین خاطر است که علی(ع) فرمود: «وال ظلوم غشوم خیر من فتنه تدوم»
حکمران فاسد و ستمگر بهتر از هرج و مرج همیشگی است.(غررالحکم و دررالکلم، ج6، ص 236)
ادامه دارد