انسان در محضر خدا است؛ زیرا همه هستی در محضر اوست و هیچ چیز از او نهان نیست و حتی نسبت به چیزهایی که به اصطلاح جزو ضمیر ناخودآگاه انسان است نه تنها اطلاع بلکه آگاهی و علم دارد. خداوند به انسان‌ها هشدار می‌دهد و می‌فرماید: أَلَمْ يَعْلَمُواْ أَنَّ اللّهَ يَعْلَمُ سِرَّهُمْ وَنَجْوَاهُمْ وَأَنَّ اللّهَ عَلاَّمُ الْغُيُوبِ؛ آيا ندانسته‏اند كه خدا، راز آنان و نجوايشان را مى‏داند و خدا داناى رازهاى نهانى است؟(توبه، آیه 78)
کسی که به این مرتبه برسد که همواره خود را در برابر خداوند ببیند، به طور طبیعی در برابر عظمت الهی خشیت پیدا می‌کند و ترسی عالمانه جان و دلش را در بر می‌گیرد.
اصولا کسی که بداند کسی به‌ویژه شخص محترمی او را زیر نظر دارد، رفتارهای خویش را بگونه‌ای تنظیم می‌کند که احترام خودش حفظ شود.
قرآن در آیه 14 سوره علق می‌فرماید: أَلَمْ يَعْلَمْ بِأَنَّ اللَّهَ يَرَى؛ مگر ندانسته كه خدا مى‏بيند؟
همچنین در آیه 94 سوره توبه می‌فرماید: وَسَيَرَى اللّهُ عَمَلَكُمْ وَرَسُولُهُ؛ به تحقیق خداوند و پیامبرش عمل شما را می‌بینند و در قیامت شهادت می‌دهند.
در آیه 105 سوره توبه دایره بینندگان را افزایش داده و چهارده معصوم را نیز به عنوان بینندگان بیان می‌کند و می‌فرماید: وَقُلِ اعْمَلُواْ فَسَيَرَى اللّهُ عَمَلَكُمْ وَرَسُولُهُ وَالْمُؤْمِنُونَ؛ و بگو: «هر كارى مى‏خواهيد بكنيد، چون به تحقیق خدا و پيامبرش و مؤمنان اعمال شما را می‌نگرند و در قیامت شهادت می‌دهند.

وقتی انسان بداند که خدا و پیامبر(ص) و چهارده معصوم(ع) ناظر اعمال ما هستند، حیا می‌کند و هر کاری را انجام نمی‌دهد. از این رو در روایات آمده اگر به مقامی نرسیده‌اید که ببینید خداوند و معصومان(ع) اعمال شما را می‌بینند، دست کم بدانید که خدا و آنان می‌ببیند. در روایت آمده :قال جبرئیل یا رسول الله حدثنی ما الإحسان قال الإحسان أن تعمل لله کأنک تراه فإن لم یکن تراه فإنه یراک؛ جبرئیل گفت:‌ای رسول الله درباره احسان برایم سخن بگو. پیامبر(ص) فرمود: احسان آن است که برای خداوند کار کنی گویی که تو خدا را می‌بینی. پس اگر خدا را نمی‌بینی براستی بدان که خداوند تو را می‌بیند. (بحارالانوار، ج 59، ص 260 و 261؛ الدرالمنثور، سیوطی، ج 1، ص 93)
البته شیخ طبرسی در مجمع البیان در ذیل معنای احسان و محسن در قرآن، به جای «تعمل» واژه «تعبد» را آورده و می‌نویسد: روی عن النبی (ص) أنه سئل عن الاحسان فقال: أن تعبد الله کأنک تراه، فان لم تکن تراه فانه یراک؛ از پیامبر(ص) روایت شده که ایشان در پاسخ سؤال از احسان فرمود: اینکه خداوند را عبادت کنی گویی او را می‌بینی. پس اگر او را نمی‌بینی به تحقیق که او تو را می‌بیند.( مجمع البیان ج 3 ص 116؛ ذیل آیه 113 سوره نساء؛ بحارالانوار، ج 70، ص 219)