علت مخفی بودن قبر فاطمه(س)(پرسش و پاسخ)
پرسش:
چرا حضرت زهرا(س) وصيت کردند که ايشان را شبانه غسل و کفن کرده و به خاک بسپارند تا قبر مطهرشان مخفی بماند؟
پاسخ:
فلسفه اصلي مخفي بودن قبر حضرت زهرا سلامالله عليها مربوط میشود به وقايع و جسارتهايي که در آن زمان به آن بزرگوار وارد شده بود، در اين زمينه نقل شده است که حضرت زهرا(س) زماني كه وقت رحلتشان نزديك شد و در بستر به حالت احتضار بسر ميبردند، حضرت علي(ع) بر بالاي بسترشان آمدند و بعد از صحبتهايي كه با همديگر كردند، حضرت فاطمه(س) اجازه خواستند تا چند وصيّت به همسرشان علي(ع) كنند.
از جملة وصاياي حضرت زهرا(س) به علي(ع) اين بود كه فرمودند: اي پسرعمو! اگر تا چند ساعت ديگر از دنيا رفتم جنازهام را شبانه تشييع كن و مراسم تشييع مرا اعم از غسل و كفن و نماز خواندن و دفن كردن بايد در محيطي مخفي و پنهان انجام دهيد و فقط به كساني اجازه در تشييع دهيد كه ظلم و جفا نسبت به من روا نداشتهاند.
يقيناً حضرت زهرا(س) با اين كارشان ميخواستند بار ديگر همانند جريان فدك مبارزه جديدي را با وصيّتنامة سياسي خويش شروع كنند كه ضربة سهمگيني به حكومت وقت وارد سازند. (خشاوي، شهين، زندگاني سياسي حضرت زهرا(س)، ص 280)
فاطمة اطهر(س) با وصيّت خويش افكار خفتة مردم مدينه را بيدار ساختند و توجه افكار عمومي را نسبت به پايمال كردن حقّ خويش جلب كردند (عاملي، سيد جعفر مرتضي، رنجهاي زهرا(س)، ترجمة محمد سپهري، ص 223)
بدين طريق زمانيكه حضرت زهرا(س) از دنيا رفتند مردم سراسيمه به خانة حضرت زهرا(س) آمدند و منتظر بيرون آمدن جنازه بودند كه علي(ع) به ابوذر فرمودند: برو و با صداي بلند اعلام كن كه برگردند چرا كه تشييع جنازة دختر رسولخدا امشب صورت نميگيرد و به تأخير افتادهاست. مردم كه متفرق شدند حضرت علي(ع) با كمك اسماء بدن حضرت را غسل و كفن كردند و در نيمه شب با عدهاي از نزديكان و ياران خويش كه عبارت بودند. از: سلمان، ابوذر، مقداد، عمار، عباس و زبير و چند تن ديگر به همراه علي(ع) جنازه دختر رسولخدا را شبانه تشييع كردند و شبانه به خاك سپردند و حضرت علي(ع) قبر حضرت فاطمه(س) را همسطح زمين كردند و حتي روايت شده در چند نقطه در بقيع حضرت، قبر درست كردند تا دشمنان متوجه نشوند كه قبر حضرت فاطمه(س) كداميك است و اين راز مخفي ماندن قبر فاطمه(س) براي هميشه مانده است و كساني هم كه حضور داشتند ديگر بعدها محل اختفای قبر فاطمه(س) را بيان نكردند. (بحارالانوار، ج 10، ص 195)
دانشمند ارجمند مرحوم جعفر شهيدي مینويسد: ... به هر حال پنهان داشتن قبر دختر پيغمبر ناخشنود بودن او را از کساني چند نشان میدهد و پيداست که او (فاطمه زهرا(س)) میخواسته است با اين کار آن ناخشنودي را آشکار سازد. (جعفر شهيدي، زندگاني حضرت فاطمه، ص 165)
بنابراين با توجه به مطالب مذکور، علت مخفي ماندن قبر آن حضرت را میتوان در امور زير خلاصه كرد:
1. اينكه، دشمنان و غاصبان حق آن مظلومه به قبر آن حضرت دسترسي نداشته باشند تا روزي در صدد نبش قبر آن حضرت برنيایند.
2. اينكه، خود آن حضرت خواستند كه شبانه و مخفيانه، دفن شوند كه به تبع آن قبرشان مخفي بماند.
3. با توجه به محتواي وصيت ايشان در مورد دفن آن حضرت؛ میتوان گفت كه میخواستند با اين كار، افكار عمومي را بيدار كرده و مردم را نسبت به ظلم حكام زمانشان نسبت به ايشان و علي(ع)، آگاه سازند، و لذا، اين سوال را که چرا قبر حضرت فاطمه(س) مخفي ماند را براي هميشه در اذهان مردم زنده نگه دارند.
بنابراین با توجه به مطالب مذکور علت غسل و دفن شبانه حضرت زهرا(س) نيز روشن میشود، آن حضرت تا آخرين لحظات عمر شريفشان دست از مبارزه براي احقاق حق و ياري اميرالمومنين(ع) بر نداشت و نارضايتي خود را از مردم بيعت شکن مدينه آشکار کرد چنان که حضرت در بستر بيماري از مردم شکايت نموده و فرمود: به خدا دنياي شما را دوست نمي دارم و از مردان شما بيزارم! درون و بيرونشان را آزمودم و از آنچه کردند ناخشنودم! ... نفرين بر اين مکّاران... واي بر آنان! چرا نگذاشتند حق (ولايت امام علي) در مرکز خود قرار يابد و خلافت بر پايه هاي نبوت استوار ماند؟. (بحارالانوار، ج 43، ص 206)