ضرورت گسترش تفکر بسیجی در جامعه اسلامی – بخش نخست
تلاش بی‌وقفه تا کسب موفقیت نماد تفکر بسیجی(گزارش روز)
«هر فردی که با احساس مسئولیت و بصیرت مشغول فعالیت است، هر جا باشد بسیجی است، بنابراین اکثریت قاطع ملت ایران بسیجی هستند.» این جمله بخشی از بیانات رهبر معظم انقلاب است. جایی که ولی امر مسلمین جهان از دو رکن احساس مسئولیت و بصیرت به عنوان ارکان اصلی یک بسیجی یاد می‌کنند.
دانیال پایدار
با نگاهی به فعالیت‌های بسیج می‌توان به راحتی به این موضوع پی برد که تلاش برای دست یافتن به دست نیافتنی‌ها اصلی عمیق در دل بسیج است، که برگرفته از احساس مسئولیت بسیجیان است. شاید بهتر باشد در همین ابتدا سوالی را مطرح کنیم. براستی چه چیزی در دل تفکر بسیجی نهفته است که ندای یک بسیجی لرزه بر تن دشمن می‌اندازد؟
پنجم آذر سال 58 بود که حضرت امام(ره) در فرمانی تاریخی دستور ایجاد بسیج را صادر می‌کنند. این روزها چندین دهه از عمر انقلاب می‌گذرد و بسیج سال‌هاست جامه یک نهاد نوپا را از تن بیرون کرده و به عنوان عنصری تاثیرگذار در عرصه‌های ملی وحتی در خارج از مرزهای ایران خودنمایی می‌کند. اکنون تفکر حاکم بر بسیج برای خود مرزی نمی‌شناسد و هر جا سخن از ظلم استکبار به میان بیاید در مقابل آن قوایی متکی بر تفکر بسیجی خودنمایی می‌کنند.
تعریف تفکر بسیجی
به راستی تفکر بسیجی چه چیزی دارد که خیلی زود نشدنی‌ها را شدنی می‌کند؟جایی که اعتماد به تفکر بسیجی دشمنان را از جنگ تحمیلی تا جنگ اقتصادی سرافکنده می‌کند.
مصطفی محمودی یک بسیجی 27 ساله است. او در گفت‌و‌گو با گزارشگر کیهان در این خصوص می‌گوید: «وقتی تاریخ را مرور می‌کنیم همیشه در طول تاریخ از زمان رحلت حضرت رسول(ص) نیروهای انقلابی پخش بوده‌اند و امام مسلمین تنها بوده است و این نیروها جز در مقطعی بسیار کوتاه هیچ موقع در بزنگاه‌ها به یاری امام نرسیدند و شاید این یکی از عوامل عدم تشکیل حکومت اسلامی بود ولی بعد از گذشت سال‌ها، پس از انقلاب اسلامی شخصیتی مثل امام خمینی(ره) به منظور تثبیت جریان انقلاب بر اساس سیره ائمه اطهار فرمان تشکیل بسیج را صادر کردند تا نیروهای انقلابی حول محور یک فرهنگ و تفکر انقلابی به نام بسیج برای تثبیت و ادامه مسیر انقلاب جمع شوند.»
وی می‌افزاید: «بسیج یک فرهنگ ناب انقلابی و دینی است. تراز یک فرد بسیجی برای رشد، شخصیت امیرالمومنین علی(ع) است که خود و خانواده‌اش وقف اسلام شدند. حالا اگر تفکر بسیجی در جامعه به وجود بیاید و تک تک افراد یک جامعه فرهنگ بسیجی داشته باشند در تمامی مباحث اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی دیگر در جامعه مشکلی نخواهدماند. وقتی همه وقف یک هدف و آرمان باشند دیگر مسائل کوچک انسان را متوقف نمی‌کنند. هرکس وظیفه خود را با نگاه انقلابی انجام خواهد داد و در کار خود کم نخواهد گذاشت و کسی که با این نگاه در جامعه زندگی کند بسیجی است و صرف حضور در پایگاه نیست ولی به هر حال حضور در پایگاه‌ها از لحاظ کمی خود یک قدرت‌نمایی است. خود سازماندهی هم دارای ارزش ویژه ای است و کمک شایانی در مسیر انقلاب برای تشکیل دولت اسلامی است.»
این بسیجی جهادگر در ادامه می‌گوید: «امروز رهبر معظم انقلاب بارها و بارها از نفوذ دشمنان صحبت می‌کنند و خطر نفوذ دشمن را گوشزد می‌کنند. تنها راه مقابله با نفوذ دشمن ترویج فرهنگ بسیجی است، فرهنگی که به واسطه آن در عین حال افراد انقلابی در مسیر رشد، بصیر هم می‌شوند و در این فرهنگ از دشمنی‌دشمن غفلت نمی‌کنند چون در فرهنگ بسیجی گوش بسیجی به لبان ولی و امام خود است و راه‌های نفوذ دشمن را می‌بندد.»
محمودی تصریح می‌کند: «بسیجی شخصی است که اگر دشمن تحریم کند در مقابل دشمن لبخند نمی‌زند، چشم به دست دشمن ندارد و با روحیه انقلابی تحریم را به فرصت تبدیل می‌کند. اگر فرهنگ غربی به جنگ نظامی تهدید کند از ادوات نظامی او نمی‌هراسد و با قدرت ایمان در مقابل او مقاومت می‌کند، اگر اقتصاد غربی حاکم شود با فرهنگ اقتصاد مقاومتی ایستادگی می‌کند و اگر فرهنگ غربی قصد نفوذ داشته باشد که دارد این فرهنگی بسیجی است که با آن مقابله می‌کند.»
نکته قابل تامل این است که این روزها برای روشن شدن نقش بسیج در جامعه دیگر نیازی به درنگ کردن نیست.نتیجه صحبت‌های محمودی را به عنوان یک بسیجی جوان این گونه در ذهنم مرور می کنم :تفکر بسیجی تفکری است که در آن افرادی تربیت می‌شوند که به اندیشه‌های اسلامی ایمان قلبی دارند. ایمانی که برگرفته از یک اساس اعتقادی محکم است و در این مسیر شخص با تکیه بر پایه‌های تفکر به بصیرت به عنوان شاخصه اصلی تفکر بسیجی نیز دست می‌یابد.
ویژگی‌های بسیجی
دکتر رحیم قربانی مسئول مرکز قرآن و عترت سازمان بسیج دانشجویی کل کشور است. او در این خصوص به گزارشگر کیهان می‌گوید: «حضرت امام در تعریفی از بسیج می‌فرمایند: «بسیج شجرة طیبّه و درخت تناور و پرثمری است که شکوفه‌های آن بوی بهار وصل و طراوات یقین و حدیث عشق می‌دهد» و اگر ما به آیات سوره ابراهیم(ع) نیز مراجعه کنیم می‌توانیم ارتباط میان کلام حضرت امام در خصوص بسیج و آیات قرآن را بیابیم. ما این جمله امام را زیاد شنیده‌ایم اما روی آن تامل لازم نکرده‌ایم.»
وی می‌افزاید: «هر فردی که خود را منتسب به بسیج می‌داند باید دارای ویژگی‌هایی باشد. نخستین ویژگی این است که شخص بسیجی باید همچون شجره طیبه پایه و ریشه‌ای ثابت داشته باشد و همان‌طور که وقتی یک شخص قصد احداث یک آسمانخراش را دارد باید برای آن پایه محکمی ایجاد کند، یک بسیجی نیز باید پایه و اساس اخلاقی و اعتقادی خود را محکم و استوار کند. راه رسیدن به این استحکام در اخلاق و اعتقادات ارتباط با اهل بیت علیهم‌السلام و قرآن است، زیرا قرآن انسان را به بهترین و محکم‌ترین راه‌ها هدایت می‌کند.»
قربانی پس از گذر از نخستین خصوصیت و لازمه یک بسیجی در جهت اجرای تفکر بسیجی در جامعه، در ادامه به دیگر موارد اشاره می‌کند و می‌گوید: «در گام بعدی شاخه‌های شجره طیبه باید در همه جهات در اوج حرکت کنند، یعنی بسیجیان باید در تمامی زمینه‌ها در عالی‌ترین حد رشد کنند. این بدان معناست که اگر فردی بخواهد در هر زمینه‌ای مثال بزند مثالش بسیج و بسیجیان باشد و همه آرزوی حرکتی همچون حرکت بسیجیان را داشته باشد. درخت طیبه درختی است که در هر فصل میوه آن فصل را می‌دهد و نفعش علاوه بر خودش به دیگران نیز می‌رسد. برای این درخت شرایط نامساعد و تحریم‌ها معنایی ندارد و در هر فصلی میوه آن فصل را داده و دچار سستی نمی‌شود.»
مسئول مرکز قرآن و عترت سازمان بسیج دانشجویی کل کشور بیان می‌کند: «بسیجی باید در تمام شرایط مسیر پیشرفت خود را با علم روز تطبیق دهد. پیامبران نیز برای هدایت دیگران با زبان عصر خودشان سخن می‌گفتند و نمی‌توان برای تاثیرگذاری در زمان حاضر زبان بیست سال پیش را استفاده کرد و باید شیوه‌ها و روش‌های جدیدی مورد استفاده قرار گیرند. بسیجیان همچنین در مسیرشان نباید هراسی داشته باشند و در این مسیر داستان حضرت موسی(ع) و قومش نمونه خوبی است که اثبات می‌کند ولایتمداری و تبعیت از ولایت به ویژه در شرایط سخت باعث باز شدن مسیرها می‌شود. البته توصیه همیشگی شهدای ما به بسیجیان نیز اطاعت از رهبری بوده است.»
وی تصریح می‌کند: «پیوند عمیقی میان سخن امام و قرآن وجود دارد و بسیجیان نیز باید توجه بیشتری به قرآن داشته باشند و یک بسیجی باید در درجه اول به تهذیب نفس و خودسازی فکر کند و پایه‌های اعتقادی و رفتاری او آن‌قدر قوی شود که پیش از امر به معروف دیگران، خود آن امر را عملی کرده باشد. اگر در درجه اول اشخاص به خودسازی بپردازند خود به خود تاثیر خود را خواهند گذاشت.»
همان‌گونه که قربانی در صحبت‌هایش تاکید می‌کند همواره از کارایی بالا به عنوان یکی از شاخصه‌های تفکر بسیجی یاد می‌شود.بدین صورت که با عملی شدن تفکر بسیجی در امور روحیه‌ای مضاعف به کار تزریق می‌شود و حاصل کار فراتر از انتظار خواهد بود.
سرلشکر عزیز جعفری فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با اشاره به کارکردهای مختلف بسیج می‌گوید: «بسیج در جنگ نرم سیاسی، فرهنگی و در کمک به رفع آسیب‌های اجتماعی کارکردهای مهمی انجام داده است که البته کارکرد دفاعی و امنیتی بسیج در پاسخ به تهدیدات عملکردی معجزه‌‌آسا بوده است.»
وی می‌افزاید: «صدور انقلاب اسلامی از دستاوردهای حضور بسیج در صحنه است که ما در جهان شاهد این حضور هستیم و خدا را بابت چنین لطفی سپاسگزاریم. حضور همه‌جانبه و هوشیارانه بسیج در صحنه عامل اصلی اقتدار و امنیت پایدار در کشور است. اتحاد و هماهنگی نیروهای مدافع انقلاب اسلامی در سوریه، عراق، لبنان، یمن و دیگر کشورها دستاورد حضور بسیج در صحنه است و ما می‌دانیم که از دشمنی دشمنان قسم‌خورده انقلاب اسلامی هیچ چیزی کم نشده است.»
جعفری خاطرنشان می‌کند: «در شرایط فعلی بسیج ظرفیت عظیمی را در عرصه های مختلف اقتصادی به خصوص در اقتصاد مقاومتی دارد که می‌تواند در فرهنگ‌سازی در زمینه اقتصاد مقاومتی و مردمی کردن اقتصاد نقش اساسی را ایفا کند. سپاه حضور در عرصه فرهنگ را نیز از چند سال پیش آغاز کرده است و با توجه به تاکید مقام معظم رهبری بر مقوله فرهنگ باید برنامه‌ریزی‌های مناسبی صورت بگیرد و به کارهایی که قبلا انجام شده است عمق داده شود. انجام فعالیت‌ها در عرصه فرهنگی با توجه به گستردگی آن در کوتاه‌مدت نتیجه‌بخش نخواهد بود و باید زمان بیشتری داشته باشیم.»
بخش‌های تفکر بسیجی
مگر بسیج و تفکر حاکم بر آن چه شاخصه‌هایی دارند که نتیجه اعتماد به چنین تفکری برای ما دستاوردهایی نه تنها در یک حوزه بلکه در عرصه‌های گوناگون به‌بار می‌آورد؟
حجت‌الاسلام احمد پناهیان کارشناس علوم دینی در گفت‌و‌گو با گزارشگر کیهان می‌گوید: «رهبر معظم انقلاب در سال‌های پیش یک بار تفکر بسیجی را شرح دادند. این تفکر بخش‌ها و فصل‌هایی دارد. ایمان عمیق یکی از بخش‌های تفکر بسیجی است. یعنی یک بسیجی وقتی فکرش سلامت خواهد بود که این فکر تحت هدایت یک قلب مومن باشد، لذا تا ایمان عمیق در انسان صورت نگیرد شخص به اصل تفکر ناب بسیج پی‌نمی‌برد و فقط یک ظواهری را می‌فهمد. دومین شاخصه یک بسیجی ارتباط، هماهنگی و برادری با مومنین است. یک بسیجی هیچ وقت تنها زندگی نمی‌کند بلکه در جامعه زندگی می‌کند و خود را خادم مردم می‌داند؛ ایثار، از خودگذشتگی و کار جهادی از تفکر بسیجی تولید می‌شود.»
وی می‌افزاید: «سومین شاخصه تفکر بسیجی عزت‌مندی یا اقتدار و استحکام در برابر دشمن است که به معنای استکبارستیزی است. این کفرستیزی و روحیه عزتمندانه یک بسیجی منشا گرفته از این بخش از تفکر است که حق با باطل در یک جا جمع نمی‌شوند و هیچ وقت حق با باطل کنار نمی‌آید. چهارمین شاخصه تفکر بسیجی تلاش مخلصانه و خستگی‌ناپذیر بودن است؛ یک نفر عقایدش خوب است، رابطه‌اش با دیگران خوب است، با دشمن نیز دشمنی می‌کند اما اگر تنبل باشد در برابر دشمن شکست می‌خورد. یک بسیجی همیشه به این می‌اندیشد که من چگونه می‌توانم از دیگری سبقت بگیرم. این شاخصه‌ها همگی از آیه 54 سوره مائده شکل می‌گیرد که پیامبر اعظم(ص) می‌فرماید این آیه راجع به هم‌ولایتی‌های سلمان یعنی ایرانیان و البته مربوط به آخرالزمان است.»
احیای بسیج با انقلاب
این استاد حوزه و دانشگاه عنوان می‌کند: «تفکر بسیجی با انقلاب شکل نگرفت. آقا فرمود بسیجی حقیقی علی(ع) است که همه وجودش را وقف اسلام کرد. بسیج با بعثت اسلام و تشکیل نظام توحیدی درست شده است و در زمان ما با انقلاب اسلامی بسیج مثل قلبی که پس از شوک احیا می‌شود با شوک انقلاب احیا شد. در حال حاضر در مقابل نفوذ فرهنگی، امنیتی، اقتصادی و سیاسی دشمن چه چیزی جز یک زندگی جهادی می‌تواند مقابله کند. آقا در حوزه اقتصادی فرمود؛ اقتصاد مقاومتی و یا جهاد اقتصادی که این کار و تلاش در راه جهاد اقتصادی با تفکر بسیجی به دست می‌آید. مقابله با نفوذ اعتقادی از طریق ایمان عمیق و نفوذناپذیر صورت می‌گیرد. نفوذ امنیتی وقتی در جامعه اتفاق می‌افتد که در جامعه اتحاد وجود نداشته باشد و اتحاد و برادری باعث امنیت می‌شود. پایه دیگری از تفکر بسیجی که از آن یاد شد مقابله با کفر است و وقتی نفوذ امنیتی در دوران دفاع مقدس صورت گرفت این بسیجیان بودند که به صحنه آمدند. در حوزه سیاست نیز وقتی دشمن می‌خواهد نفوذ سیاسی کند اگر تفکر بسیجی در حوزه سیاست خارجه وجود داشته باشد شما در مقابل دشمن می‌ایستی و او را وادار به عقب‌نشینی می‌کنی. ما اگر در این سال‌ها در عرصه سیاست در جاهایی به مشکل برخوردیم به این دلیل بود که از تفکر بسیجی فاصله گرفتیم.» ایثار و ازخودگذشتگی هرچند کلماتی تکراری برای ما هستند اما تکرار دوباره آنها به ما یادآوری می‌کند ما در حق این موضوعات به خوبی ادای تکلیف نکرده‌ایم، ایثار و ازخودگذشتگی از ویژگی‌های اصلی تفکر بسیجی هستند. هوشیاری، تلاش مضاعف، عزت‌مندی و خستگی‌ناپذیر بودن از دیگر ویژگی‌هایی است که اگر چنین ویژگی‌هایی در کنار یکدیگر قرار بگیرند بصیرت و احساس مسئولیت نیز حاصل می‌شود و در نتیجه حصول این اصول یک زندگی بسیجی شکل خواهد گرفت. زندگی‌ای که نشان داده شیرینی حاصل از به بار نشستنش برای ما کام دشمنانمان را تلخ خواهد کرد.