معرفی کتاب «ردپای روباه: ماموران MI6 در ایران»
ایرانشناس یا مامور MI6
ناهید زندی پژوه
سابقه ننگین دولت انگلستان در کشور ما سرشار از کسب امتیازها، انجام کودتاهای استعماری، تحمیل قراردادها و از همه مهمتر سودای استعمارگری است. بیجهت نیست که ملقب به روباه پیر است.
در زمان حکومت منفور رضاشاه، روابط گستردهای با دولت آلمان برقرار شد، و نیروهای متخصص از جمله مهندسان و تکنسینهای آلمانی در کشور حضور پیدا کردند و این مسئله باب میل انگلستان و روسیه نبود از این رو به رضاشاه هشدارهایی داده شد. اما شاه ایران به این تهدیدات توجهی نشان نمیداد. در سال 1941 میلادی، آلمان هیتلری پیمان خود را با روسها شکست و به آن حمله کرد و در ماه اوت همان سال برابر با سوم شهریور 1320 با وجود اعلام بیطرفی، نیروهای متفقین به بهانه احتمال حمله و اشغال ایران از سوی آلمان، از جنوب و شمال خاک ایران را تصرف کردند و هرج و مرج، تورم، گرانی و بیماری برای ایران به ارمغان آوردند.
روباه مکار قبل از تجاوز به خاک ایران چون اطلاع داشت جاسوسان آلمانی به صورت مخفیانه در ایران با رضاشاه در ارتباط هستند؛ با طرح نقشهای شوم با ایجاد تشکیل دو سازمان مجهز جاسوسی در ایران توانست تسلط سیاسی، اقتصادی و فرهنگی خود را بر ایران حفظ کند و در ضمن فعالیت رقبای سیاسی خود را خنثی سازد.
ریاست سازمان ضد اطلاعات را سرهنگی به نام کلنل اسپنسر و ریاست خانه پیروزی به میسآنه لمبتون واگذار شد. لمبتون فارغالتحصیل رشته زبانهای شرقی از دانشگاه آکسفورد انگلستان بود و دارای هوش و استعداد فوقالعادهای بود و از سویی با لهجههای متفاوت زبان فارسی آشنایی کامل داشت، او حتی در بین سران عشایر نیز جایگاه خاصی داشت اگرچه بخش مهمی از این جایگاه را مدیون شرایطی بود که برای اعزام فرزندان سران ایلها به انگلستان برای تحصیل فراهم کرد. وی از این رهگذر در تربیت نسلی از فرزندان عشایر با افکار انگلیسی برای مقاصد شوم دولت بریتانیا در ایران، نقش مهمی ایفاد کرد. او همچنین نقش موثری در تهیه خبر رادیو بی.بی.سی فارسی که در زمان جنگ بسیار به کار انگلستان میآمد، داشت و نیز بر رجال سیاسی آن دوران چون هژیر، مورخالدوله سپهر و ملک مدنی و ... نفوذ داشت. در جریان جنگ در ایران، سرویس جاسوسی انگلیس با اطلاعاتی که از فعالیت جاسوسان آلمانی در ایران بدست آورده بود، تصمیم گرفت که از اطلاعات و تجربیات لمبتون در دستگیری آنها استفاده کند. از آن پس لمبتون فعالیت گستردهای را با توجه به آشناییاش با شهرها و روستاهای ایران علیه جاسوس آلمانی آغاز کرد و به همین واسطه توانست وسایل دستگیری و خنثی کردن فعالیتهای جاسوسان آلمانی را فراهم کند. یکی از ماموریتهای عجیب لمبتون مربوط به دستگیری یک جاسوس زبردست آلمانی بنام «مایر» بود که میس لمبتون او را تا قمصر کاشان تعقیب کرده بود که در باغ تاجری اهل کاشان سکونت داشت.
کتاب «ردپای روباه» ماموران MI6 در ایران، سرنوشت این تعقیب و گریز و در عین حال داستان ازدواج لمبتون با مشهدی رحمان باغبان است که حکایت از روحیه عجیب و تلاش این جاسوسه انگلیسی برای رسیدن به اهدافش بود. شایان توجه اینکه لمبتون موفق به یافتن جاسوس آلمانی «مایر» گردید. روزنامه تایمز لندن درباره این بانوی انگلیسی مینویسد: «او در دوران جنگ جهانی دوم و در وقایعی که منجر به خلع رضا شاه از سلطنت شد، نقش مهمی
داشت.» آری او از عناصر اصلی تأثیرگذار در کودتای انگلیسی-آمریکایی 28 مرداد 1332 بود. هرچند انگلیسیها تلاش میکردند تا با سرپوش گذاشتن بر سابقه اطلاعاتی و امنیتی وی در MI6 او را به عنوان یک محقق ایرانشناس و ایران دوست به دنیا معرفی کنند، اما این میسر نشد و سرانجام پس از مرگ وی آنها به این مسئله که لمبتون مأمور سازمان جاسوسی انگلستان در ایران بود، اعتراف کردند.
از دستاوردهای انقلاب اسلامی پرورش نسل نواندیش و فرهیختهای است که با قلم توانای خویش جهت بیداری اذهان فعالیت میکنند. خانم پروین نخعی مقدم، از زمره نویسندگان و شاعران متعهد و مسئول مکتب اسلامی از خطه خراسان جنوبی است که زحمت تألیف کتاب «مأموران MI6 در ایران، ردپای روباه» را به عهده داشته است. ایشان این کتاب را در سه فصل تنظیم کرده و در انتهای کتاب صفحاتی را به آشنایی با «آنه لمبتون» اختصاص داده است. نویسنده با داستانی به نسبت کوتاه و جذاب به خوبی توانسته:
1- ترفندها و قابلیتهای جاسوسه انگلیسی را به خواننده کتاب القا کند.
2- اطلاعات تاریخی و سیاسی مربوط به سالهای حکومت رضا شاه را در معرض دید خوانندگان قرار دهد.
3- ردپای روباه پیر (دولت انگلیس) را در سراسر داستان بگنجاند.
4- اطلاعات مبسوطی از تشکیلات جاسوسی بریتانیا ارائه دهد.
این اثر ارزنده سیاسی-تاریخی را انتشارات موسسه کیهان با شمارگان 1100 نسخه، در قطعی رقعی در 107 صفحه و به بهای 100000 ریال روانه بازار نشر کرده است.
«ماه هزار تکه» و «مأمور خدا» از آثار و تألیفات دیگر پروین نخعیمقدم است. «ماه هزار تکه» روایتی متفاوت از سرگذشت شهید رجایی است. و کتاب «مأمور خدا» داستانی از شکست عملیات پنجه عقاب در صحرای طبس است.
از خصوصیات مشترک آثار نخعیمقدم میتوان به این موارد اشاره کرد: جنبه سیاسی- تاریخی موضوعات؛ بهرهمندی از شخصیتهای واقعی؛ اجتناب از حاشیه روی و پرداختن به اصل قضایا و از همه مهمتر بکارگیری رسالت ادبی در جهت تاریخ گواه مظلومیت ملت ایران است. چنانچه در ابتدای کتاب «رد پای روباه، مأموران MI6 در ایران» با نوشته زیبایی از پروین نخعیمقدم مواجه میشویم که آن را با هم زمزمه میکنیم:
تقدیم به مدافعان حرم
تاریخ گواه مظلومیت ماست، ما که هر روز به جرم ایستادن پای انقلاب حضرت روحالله به مسلخ برده میشویم. و انگار چنگال پلید استعمار انگلستان و آمریکا تا تکتک گلهای این باغ را نچیند، دست بردار نیست؛ سرزمین شام یکبار دیگر زیر چکمه سربازان استعمار پیر، شهری شوم شد و حالا سیو پنج سال پس از انقلاب اسلامی باید پیکر جوانانمان را روی دست بگیریم و با بغض و نفرت فریاد غربت در این جهان سراسر کفر و شرک سردهیم، جوانانی که با تیغ سیاست کثیف «تفرقه بیانداز و حکومت کن» از قفس تن رهیدند، به عرش رسیدند و شدند: «مدافعان حرم»
تقدیم به سردار اسماعیل حیدری، هادی باغبانی، مهدی عزیزی، محمود بیضایی، رسول خلیلی و همه کسانی که با اقتدا به علمدار کربلا، پاسبان حرم عشق شدند.
سابقه ننگین دولت انگلستان در کشور ما سرشار از کسب امتیازها، انجام کودتاهای استعماری، تحمیل قراردادها و از همه مهمتر سودای استعمارگری است. بیجهت نیست که ملقب به روباه پیر است.
در زمان حکومت منفور رضاشاه، روابط گستردهای با دولت آلمان برقرار شد، و نیروهای متخصص از جمله مهندسان و تکنسینهای آلمانی در کشور حضور پیدا کردند و این مسئله باب میل انگلستان و روسیه نبود از این رو به رضاشاه هشدارهایی داده شد. اما شاه ایران به این تهدیدات توجهی نشان نمیداد. در سال 1941 میلادی، آلمان هیتلری پیمان خود را با روسها شکست و به آن حمله کرد و در ماه اوت همان سال برابر با سوم شهریور 1320 با وجود اعلام بیطرفی، نیروهای متفقین به بهانه احتمال حمله و اشغال ایران از سوی آلمان، از جنوب و شمال خاک ایران را تصرف کردند و هرج و مرج، تورم، گرانی و بیماری برای ایران به ارمغان آوردند.
روباه مکار قبل از تجاوز به خاک ایران چون اطلاع داشت جاسوسان آلمانی به صورت مخفیانه در ایران با رضاشاه در ارتباط هستند؛ با طرح نقشهای شوم با ایجاد تشکیل دو سازمان مجهز جاسوسی در ایران توانست تسلط سیاسی، اقتصادی و فرهنگی خود را بر ایران حفظ کند و در ضمن فعالیت رقبای سیاسی خود را خنثی سازد.
ریاست سازمان ضد اطلاعات را سرهنگی به نام کلنل اسپنسر و ریاست خانه پیروزی به میسآنه لمبتون واگذار شد. لمبتون فارغالتحصیل رشته زبانهای شرقی از دانشگاه آکسفورد انگلستان بود و دارای هوش و استعداد فوقالعادهای بود و از سویی با لهجههای متفاوت زبان فارسی آشنایی کامل داشت، او حتی در بین سران عشایر نیز جایگاه خاصی داشت اگرچه بخش مهمی از این جایگاه را مدیون شرایطی بود که برای اعزام فرزندان سران ایلها به انگلستان برای تحصیل فراهم کرد. وی از این رهگذر در تربیت نسلی از فرزندان عشایر با افکار انگلیسی برای مقاصد شوم دولت بریتانیا در ایران، نقش مهمی ایفاد کرد. او همچنین نقش موثری در تهیه خبر رادیو بی.بی.سی فارسی که در زمان جنگ بسیار به کار انگلستان میآمد، داشت و نیز بر رجال سیاسی آن دوران چون هژیر، مورخالدوله سپهر و ملک مدنی و ... نفوذ داشت. در جریان جنگ در ایران، سرویس جاسوسی انگلیس با اطلاعاتی که از فعالیت جاسوسان آلمانی در ایران بدست آورده بود، تصمیم گرفت که از اطلاعات و تجربیات لمبتون در دستگیری آنها استفاده کند. از آن پس لمبتون فعالیت گستردهای را با توجه به آشناییاش با شهرها و روستاهای ایران علیه جاسوس آلمانی آغاز کرد و به همین واسطه توانست وسایل دستگیری و خنثی کردن فعالیتهای جاسوسان آلمانی را فراهم کند. یکی از ماموریتهای عجیب لمبتون مربوط به دستگیری یک جاسوس زبردست آلمانی بنام «مایر» بود که میس لمبتون او را تا قمصر کاشان تعقیب کرده بود که در باغ تاجری اهل کاشان سکونت داشت.
کتاب «ردپای روباه» ماموران MI6 در ایران، سرنوشت این تعقیب و گریز و در عین حال داستان ازدواج لمبتون با مشهدی رحمان باغبان است که حکایت از روحیه عجیب و تلاش این جاسوسه انگلیسی برای رسیدن به اهدافش بود. شایان توجه اینکه لمبتون موفق به یافتن جاسوس آلمانی «مایر» گردید. روزنامه تایمز لندن درباره این بانوی انگلیسی مینویسد: «او در دوران جنگ جهانی دوم و در وقایعی که منجر به خلع رضا شاه از سلطنت شد، نقش مهمی
داشت.» آری او از عناصر اصلی تأثیرگذار در کودتای انگلیسی-آمریکایی 28 مرداد 1332 بود. هرچند انگلیسیها تلاش میکردند تا با سرپوش گذاشتن بر سابقه اطلاعاتی و امنیتی وی در MI6 او را به عنوان یک محقق ایرانشناس و ایران دوست به دنیا معرفی کنند، اما این میسر نشد و سرانجام پس از مرگ وی آنها به این مسئله که لمبتون مأمور سازمان جاسوسی انگلستان در ایران بود، اعتراف کردند.
از دستاوردهای انقلاب اسلامی پرورش نسل نواندیش و فرهیختهای است که با قلم توانای خویش جهت بیداری اذهان فعالیت میکنند. خانم پروین نخعی مقدم، از زمره نویسندگان و شاعران متعهد و مسئول مکتب اسلامی از خطه خراسان جنوبی است که زحمت تألیف کتاب «مأموران MI6 در ایران، ردپای روباه» را به عهده داشته است. ایشان این کتاب را در سه فصل تنظیم کرده و در انتهای کتاب صفحاتی را به آشنایی با «آنه لمبتون» اختصاص داده است. نویسنده با داستانی به نسبت کوتاه و جذاب به خوبی توانسته:
1- ترفندها و قابلیتهای جاسوسه انگلیسی را به خواننده کتاب القا کند.
2- اطلاعات تاریخی و سیاسی مربوط به سالهای حکومت رضا شاه را در معرض دید خوانندگان قرار دهد.
3- ردپای روباه پیر (دولت انگلیس) را در سراسر داستان بگنجاند.
4- اطلاعات مبسوطی از تشکیلات جاسوسی بریتانیا ارائه دهد.
این اثر ارزنده سیاسی-تاریخی را انتشارات موسسه کیهان با شمارگان 1100 نسخه، در قطعی رقعی در 107 صفحه و به بهای 100000 ریال روانه بازار نشر کرده است.
«ماه هزار تکه» و «مأمور خدا» از آثار و تألیفات دیگر پروین نخعیمقدم است. «ماه هزار تکه» روایتی متفاوت از سرگذشت شهید رجایی است. و کتاب «مأمور خدا» داستانی از شکست عملیات پنجه عقاب در صحرای طبس است.
از خصوصیات مشترک آثار نخعیمقدم میتوان به این موارد اشاره کرد: جنبه سیاسی- تاریخی موضوعات؛ بهرهمندی از شخصیتهای واقعی؛ اجتناب از حاشیه روی و پرداختن به اصل قضایا و از همه مهمتر بکارگیری رسالت ادبی در جهت تاریخ گواه مظلومیت ملت ایران است. چنانچه در ابتدای کتاب «رد پای روباه، مأموران MI6 در ایران» با نوشته زیبایی از پروین نخعیمقدم مواجه میشویم که آن را با هم زمزمه میکنیم:
تقدیم به مدافعان حرم
تاریخ گواه مظلومیت ماست، ما که هر روز به جرم ایستادن پای انقلاب حضرت روحالله به مسلخ برده میشویم. و انگار چنگال پلید استعمار انگلستان و آمریکا تا تکتک گلهای این باغ را نچیند، دست بردار نیست؛ سرزمین شام یکبار دیگر زیر چکمه سربازان استعمار پیر، شهری شوم شد و حالا سیو پنج سال پس از انقلاب اسلامی باید پیکر جوانانمان را روی دست بگیریم و با بغض و نفرت فریاد غربت در این جهان سراسر کفر و شرک سردهیم، جوانانی که با تیغ سیاست کثیف «تفرقه بیانداز و حکومت کن» از قفس تن رهیدند، به عرش رسیدند و شدند: «مدافعان حرم»
تقدیم به سردار اسماعیل حیدری، هادی باغبانی، مهدی عزیزی، محمود بیضایی، رسول خلیلی و همه کسانی که با اقتدا به علمدار کربلا، پاسبان حرم عشق شدند.