قرآن، احسن الاقوال
خداوند در آیات 17 و 18 سوره زمر می‌فرماید: فَبَشِّرْ عِبَادِ الَّذِينَ يَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَيَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ أُوْلَئِكَ الَّذِينَ هَدَاهُمُ اللَّهُ وَأُوْلَئِكَ هُمْ أُوْلُوا الْأَلْبَابِ؛ پس بشارت ده به آن بندگان من كه به سخن گوش فرامىدهند و بهترين آن را پيروى مىكنند، اينانند كه خدايشان هدایتشان کرده و اينانند همان خردمندان.
پرسش این است که احسن الاقوال و بهترین سخن کدام است؟ خداوند در همین سوره زمر در آیه 23 خودش، قرآن را بهترین سخن دانسته و فرموده است: اللَّهُ نَزَّلَ أَحْسَنَ الْحَدِيثِ كِتَابًا مُّتَشَابِهًا مَّثَانِيَ تَقْشَعِرُّ مِنْهُ جُلُودُ الَّذِينَ يَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ ثُمَّ تَلِينُ جُلُودُهُمْ وَقُلُوبُهُمْ إِلَى ذِكْرِ اللَّهِ ذَلِكَ هُدَى اللَّهِ يَهْدِي بِهِ مَنْ يَشَاء وَمَن يُضْلِلْ اللَّهُ فَمَا لَهُ مِنْ هَادٍ؛ خدا زيباترين سخن را [به صورت] كتابى متشابه، متضمّن وعده و وعيد، نازل كرده است. آنان كه از پروردگارشان مىهراسند، پوست بدنشان از آن به لرزه مىافتد، سپس پوستشان و دلشان به ياد خدا نرم مىگردد. اين است هدايت خدا، هر كه را بخواهد، به آن هدایت کند و هر كه را خدا گمراه كند او را راهبرى نيست.
سپس در آیاتی دیگر به پرسشی دیگر درباره بهترین سخنگویان اشاره کرده و آنان را کسانی می‌داند که با کلام الهی مردم را دعوت می‌کنند.در آیه 41 سوره فصلت بهترین سخنگویان را این گونه معرفی می‌کند و می‌فرماید: وَمَنْ أَحْسَنُ قَوْلًا مِّمَّن دَعَا إِلَى اللَّهِ وَعَمِلَ صَالِحًا وَقَالَ إِنَّنِي مِنَ الْمُسْلِمِينَ ؛ و كيست خوشگفتارتر از آن كس كه به سوى خدا دعوت نمايد و كار نيك كند و گويد: «من در برابر خدا از تسليمشدگانم»؟
پس اگر قرآن بهترین سخن است، پیامبر(ص) بهترین دعوت‌کننده و سخنگو است و کلامش همانند قرآن سراسر نور و نیکی است. بر همین اساس خداوند در وصف پیامبرش می‌فرماید: قُلْ هَـذِهِ سَبِيلِي أَدْعُو إِلَى اللّهِ عَلَى بَصِيرَةٍ أَنَاْ وَمَنِ اتَّبَعَنِي وَسُبْحَانَ اللّهِ وَمَا أَنَاْ مِنَ الْمُشْرِكِينَ؛ بگو: اين راه من است كه با بينايى به سوى خدا مىخوانم، من و هر كه از من پيروى كند و پاك است خداى، و من از مشركان نيستم. (یوسف، آیه 108)
پرسش این است که احسن الاقوال و بهترین سخن کدام است؟ خداوند در همین سوره زمر در آیه 23 خودش، قرآن را بهترین سخن دانسته و فرموده است: اللَّهُ نَزَّلَ أَحْسَنَ الْحَدِيثِ كِتَابًا مُّتَشَابِهًا مَّثَانِيَ تَقْشَعِرُّ مِنْهُ جُلُودُ الَّذِينَ يَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ ثُمَّ تَلِينُ جُلُودُهُمْ وَقُلُوبُهُمْ إِلَى ذِكْرِ اللَّهِ ذَلِكَ هُدَى اللَّهِ يَهْدِي بِهِ مَنْ يَشَاء وَمَن يُضْلِلْ اللَّهُ فَمَا لَهُ مِنْ هَادٍ؛ خدا زيباترين سخن را [به صورت] كتابى متشابه، متضمّن وعده و وعيد، نازل كرده است. آنان كه از پروردگارشان مىهراسند، پوست بدنشان از آن به لرزه مىافتد، سپس پوستشان و دلشان به ياد خدا نرم مىگردد. اين است هدايت خدا، هر كه را بخواهد، به آن هدایت کند و هر كه را خدا گمراه كند او را راهبرى نيست.
سپس در آیاتی دیگر به پرسشی دیگر درباره بهترین سخنگویان اشاره کرده و آنان را کسانی می‌داند که با کلام الهی مردم را دعوت می‌کنند.در آیه 41 سوره فصلت بهترین سخنگویان را این گونه معرفی می‌کند و می‌فرماید: وَمَنْ أَحْسَنُ قَوْلًا مِّمَّن دَعَا إِلَى اللَّهِ وَعَمِلَ صَالِحًا وَقَالَ إِنَّنِي مِنَ الْمُسْلِمِينَ ؛ و كيست خوشگفتارتر از آن كس كه به سوى خدا دعوت نمايد و كار نيك كند و گويد: «من در برابر خدا از تسليمشدگانم»؟
پس اگر قرآن بهترین سخن است، پیامبر(ص) بهترین دعوت‌کننده و سخنگو است و کلامش همانند قرآن سراسر نور و نیکی است. بر همین اساس خداوند در وصف پیامبرش می‌فرماید: قُلْ هَـذِهِ سَبِيلِي أَدْعُو إِلَى اللّهِ عَلَى بَصِيرَةٍ أَنَاْ وَمَنِ اتَّبَعَنِي وَسُبْحَانَ اللّهِ وَمَا أَنَاْ مِنَ الْمُشْرِكِينَ؛ بگو: اين راه من است كه با بينايى به سوى خدا مىخوانم، من و هر كه از من پيروى كند و پاك است خداى، و من از مشركان نيستم. (یوسف، آیه 108)