(بدان ای سالک راه خدا!) از آن وقتی که سالک به مراقبه برمی‌خیزد، رقیب سر سخت او نیز مراقبه را شروع می‌کند. مراقبه در حقیقت یک نوع مبارزه است. مراقبت می‌خواهد در تمام حالات حق را منظور بدارد، رقیب می‌خواهد حق را از نظر دور بدارد. مراقبت در سیر به سوی حق است. رقیب دراین خیال است که سالک را از طریق حق منحرف سازد، مراقب به طاعات و عبادات روی می‌آورد. رقیب او را به سوء و فحشا امر می‌کند. او روبه عفاف و کفاف می‌رود، این به فقر و تنگدستی او را می‌ترساند، سالک می‌خواهد بیاد حق متذکر باشد. رقیب او را به فراموشی می‌کشاند. او از وعده، غرور و مکر کنار می‌کشد. این به مکر و وعده و غرور او را می‌فریبد، و بالاخره این جنگ وگریز هست تا یکی از این دو به دیگری غالب شود. اگر هوی نفس و شیطان (رقیب مخالف سالک) غالب شود، کار سالک زار است. «فقد خسر خسرانا مبینا». اگر سالک غالب گردد «فقد فاز فوزا عظیما».
نوعا اشخاصی که از دست رقیب زبردست خود جان سالم بدر نمی‌برند در پی مشتهیات نفس بوده و هرچه می‌خواهند برای خود می‌خواهند و خود را منظورمی‌دارند. چون از خودپرستی خلاص نشده و خواسته آنها نفسانی است، رقیب برآنها غالب می‌گردد.(1)
_________________
1-مقامات معنوی، محسن بینا، ج 1، ص 148