سرویس اقتصادی –

توسعه همکاری‌های پولی و بانکی دوجانبه با کشورها، راهکار دور زدن تحریم‌های اقتصادی علیه کشورمان است که اتصال شبکه پرداخت بانکی ایران و روسیه یکی از نمونه‌های این همکاری‌هاست و باید با دیگر کشورها هم برقرار شود.

به گزارش کیهان، ایران در حال گسترش کانال‌های مالی خود با جهان است و بر همین اساس، گام نخست اتصال شبکه بانکی روسیه و ایران گامی مهم در راستای دور زدن سیستم پرداخت غربی و تحریم‌های آن است که می‌تواند حجم تجارت دوجانبه را افزایش دهد و فرصت بزرگی برای تبادل کالاهای دو کشور فراهم کند.

محمدرضا فرزین روز دوشنبه در مراسم رونمایی طرح اتصال شبکه‌های پرداخت کارتی شتاب ایران و میر روسیه تصریح کرد: گامی بزرگ در جهت دلارزدایی و تسهیل روابط اقتصادی میان دو کشور جمهوری اسلامی ایران و روسیه برمی‌داریم. با اتصال شبکه‌های پرداخت ملی دو کشور، مرزهای پرداخت‌های الکترونیکی از میان برداشته شد. پروژه‌ای که شاهد افتتاح آن هستیم از ابتدا با هدف ایجاد یکپارچگی در شبکه‌های پرداخت و تسهیل تراکنش‌های مالی میان شهروندان دو کشور آغاز شد.

رئیس‌کل بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران با تأکید بر اینکه این پروژه به سه فاز تقسیم می‌شود، افزود: فاز اول این پروژه، که در انتهای شهریورماه به بهره‌برداری رسید و اکنون رونمایی شده، امکان استفاده از کارت‌های بانکی کشور ایران و عضو شبکه شتاب در دستگاه‌های خودپرداز کشور روسیه را برای گردشگران فراهم می‌کند.

 ابزاری برای تعاملات بین‌المللی تحریم ناپذیر

فرزین ادامه داد: بدین ترتیب، هم اکنون گردشگران ایرانی می‌توانند به راحتی با استفاده از موجودی ریالی کارت‌های شتابی خود اسکناس روبل از دستگاه‌های خودپرداز روسیه دریافت کنند. تاکنون چهار بانک‌ ایران، پیاده‌سازی تغییرات لازم را به‌طور کامل انجام داده و قابلیت بهره‌برداری برای دارندگان کارت‌های این بانک‌ها عملیاتی شده است. در چهار بانک دیگر ایرانی نیز آزمون داخلی توسعه سیستم انجام و با موفقیت به پایان رسیده و سایر بانک‌های کشور نیز به تدریج با اعمال تغییرات لازم به این پروژه می‌پیوندند.

رئیس‌کل بانک مرکزی افزود: با افتتاح این پروژه، گامی مهم در جهت ایجاد یک همکاری اقتصادی یکپارچه در منطقه برداشته شده است. این پروژه، الگوی موفقی از به‌کارگیری و گسترش زیرساخت‌های بومی در تعاملات بین‌المللی است و نشان‌دهنده آن است که می‌توان از طریق تکیه بر توان داخلی و استفاده از زیرساخت‌های پیشرفته بومی، تعاملات بین‌المللی را به نحو تحریم‌ ناپذیری توسعه بخشید.

تکیه بر توان داخلی

همچنین محسن کریمی؛ مشاور بین‌الملل رئیس کل بانک مرکزی گفت: گامی که تصور می‌شد ۱۰ ساله نتیجه دهد در کمتر از یک سال و نیم فاز اول عملیات آن به پایان رسید. شبکه پرداخت کارتی ایران به همه خودپردازهای روسیه که قابلیت فناوری NFC دارند متصل شد که حجم بالایی از خودپردازهای روسیه این قابلیت را دارند. بنابراین، اتباع ایران با کارت و مانده ریالی خود می‌توانند روبل دریافت کنند. 

او توضیح داد: در این خصوص فقط از‌ زیرساخت‌های بومی استفاده شده و زیرساخت و امکان بین‌المللی در آن استفاده نشده است. این قابلیتی فراتر از انتظار بود چون شبکه پرداخت ایران به لحاظ سطح فناوری به دلیل عدم ارتباطات بین‌المللی با فناوری روز دنیا فاصله داشت ولی در همین فاصله هم امکان تحریم‌ناپذیری را رقم زدیم و هم جهش فناوری ایجاد کردیم.

مشاور بین‌الملل رئیس کل بانک مرکزی افزود: امیدواریم در فازهای بعدی که برای بهره‌‌مندی اتباع روسیه در ایران است همه پذیرنده‌های ایران این قابلیت را برای پذیرش از کارت‌های روسیه داشته باشند. در مراحل بعد دستگاه‌های پوز در فروشگاه‌های روسیه فعال خواهد شد و نیاز به وجه نقدی روبلی نیز نخواهد بود.

کریمی درخصوص سهمیه ارزی مسافران به روسیه گفت: ارز مسافری طبق قوانین بانک مرکزی، برای یک ماه علاوه‌بر سهمیه ۵۰۰ دلاری فعلی،۵۰۰ دلار دیگر معادل روبلی به مسافران داده خواهد شد و بعد از پایدار شدن این سیستم سهمیه ارزی غیر از روبل برداشته خواهد شد. این تسویه‌ها در چهارچوب یک پیمان دوجانبه پولی بین ایران و روسیه است که یکی از کارکردهای آن تسویه همین مناسبات کارتی است.

الگویی برای ارتباط بانکی با کشورهای دیگر

مشاور بین‌الملل رئیس کل بانک مرکزی درباره ظرفیت گسترش این اقدام درباره سایر طرف‌های تجاری هم گفت: به دنبال این هستیم با کشورهایی که تعاملات اجتماعی گسترده‌ای داریم همچون عراق، افغانستان و ترکیه از اتصال شتاب و میر الگوبرداری کنیم. شبکه شتاب ایران، یک شبکه بین‌المللی است مبتنی بر استانداردهای روز بین‌المللی و با تبدیل بر خط دو ارز مهم ریال و روبل، این سرویس به شهروندان ارائه می‌شود. بنابراین این باور را برای کشورهای منطقه ‌ایجاد کردیم که این شبکه دارای این قابلیت و بلوغ است.

گفتنی است، شبکه «میر» توسط بانک مرکزی روسیه در سال ۲۰۱۵، در واکنش به تحریم‌های اعمال‌شده علیه روسیه توسط ایالات متحده و اتحادیه اروپا راه‌اندازی شد. کارت میر به تدریج در آسیای میانه هم مقبولیت یافت و اکنون رایزنی با چین، هند و سایر کشورها برای استفاده از آن، در جریان است. 

اتصال شبکه‌های پرداخت کارت‌های بانکی ایران و روسیه، می‌تواند بین ایران و دیگر کشورها هم برقرار شود و سپس به همکاری‌های فراتر از دوجانبه بینجامد.

این تجربه در دو سال اخیر درمورد پرداخت دینار به زائران اربعین هم نمود پیدا کرد که نیاز مردم به دلار را کاهش داد و نوسانات ارزی در بازار را خنثی کرد.

 نتیجه لجبازی‌های آمریکا

واقعیت این است که آمریکا با فشارها و تحریم‌های خود علیه دیگران، بسیاری از کشورها را به سوی همکاری‌های دوجانبه، چند جانبه، منطقه‌ای و تشکیل گروه‌هایی چون بریکس سوق داد که اولین نمونه آن شکل‌گیری اتحادیه اروپا و پول مشترک اروپایی (یورو) بود. تقاضاهای بسیار برای پیوستن به بریکس در حال حاضر هم، به دلیل نپذیرفتن این حقیقت از سوی آمریکا و غربگرایان است که دوران یکجانبه‌گرایی پایان یافته.

متأسفانه علی‌رغم آشکار بودن دشمنی غربی‌ها با ایران و اعمال تحریم‌های مالی ظالمانه، هنوز هم برخی‌ها در کشور به جای پیگیری سازوکارهای جایگزین نظم کنونی اقتصاد بین‌الملل، به دنبال احیای امثال برجام و اینستکس با همان غربی‌های بدعهد هستند که حتی در زمان اوج هم گرهی از روابط مالی بین‌المللی ما باز نکرد.

مجید شاکری؛ کارشناس مسائل اقتصادی در این زمینه تصریح می‌کند: «برجام ۲۰۱۴ در سال ۲۰۲۳ مشکل فروش نفت و ساختار پرداخت رسمی را حل نمی‌کند. در حال حاضر، ایجاد نظام پرداخت رسمی توسط بانک مرکزی در حال پیگیری است که نیازمند کارآمدی و همکاری همه‌جانبه همه دستگاه‌ها برای موفقیت آن است. دنیایی که در آن با یک معامله با آمریکا، مشکلات را حل کنیم پایان یافته است. ربطی هم به این ندارد که پرونده مذاکره دست جلیلی باشد یا ظریف. ربطش به زور نفت شیل و اتفاقات میان چین و آمریکاست.»

بر این اساس به نظر می‌رسد دولت باید یک‌بار برای همیشه با واقعیت‌های نظام مالی بین‌الملل مواجه شود و به جای منتظر ماندن برای اینکه غربی‌ها از مواضع خود کوتاه بیایند، به دنبال روابط پولی و بانکی رسمی دو و چندجانبه با کشورها باشند. تنها با این قبیل اقدمات است که تحریم‌ها خنثی و غربی‌ها از تحریم‌های خود پشیمان می‌شوند.