ره توشه‌های رمضان(پرسش و پاسخ)
پرسش:
از منظر آموزه‌های وحیانی اسلام روزه چه آثار، برکات و فوایدی برای روزه‌داران دارد؟
پاسخ:
روزه یک عبادت جامع است یعنی بدن، قلب و روح را پاک می‌سازد. در تمام عبادات و دستورات دینی یکی از این ابعاد مطرح شده اما، روزه همه اینها را شامل می‌شود. به طور کلی ماه رمضان ماه جهاد و مبارزه با نفس سرکش و بت درونی و بیرونی است که تقوا و اخلاص در دین و صفای قلب و تسلیم در درگاه احدیت را نوید می‌دهد. اهم ره توشه‌های این ماه را در موارد زیر می‌توان برشمرد:
1- اخلاص
اخلاص یا همان خدایی شدن خالص در تفکرات و عبادات را در این ماه باید سرلوحه اعمال خود قرار دهیم تا خدای ناکرده عبادتهایمان به خاطر ریا و خودنمایی . کسب شهرت دنیا پایمال نشود که خدای متعال می‌فرماید:« و ما امروا الا لیعبدوا الله مخلصین له الدین» و دستور داده نشدند مگر اینکه خدا را با اخلاص در تمامی اعمال دین عبادت کنند.( البینه-5) یعنی اینکه تمامی عبادت‌های خالص فقط برای خدای متعال باید انجام شود. و نیز می‌فرماید: «ولو اشرکو الحبط عنهم ما کانوا یعملون» و اگر شرک می‌ورزیدند البته آنچه انجام داده بودند باطل می‌شد.(انعام-88)
ما در ماه رمضان در واقع با خدای خود معامله کرده و باید رضای او را مد نظر قرار دهیم. چرا که خدای متعال در حدیث قدسی می‌فرماید: «کل عمل ابن ادم هوله غیرالصیام، فهولی و انا اجزی به» همه کارهای بنی ادم برای او است مگر روزه که خاص من است و من پاداش آن را خواهم داد. ( خصال، ج2، ص45)
2- توبه
توبه همان احساس ندامت و دست کشیدن از گناه و تصمیم به عدم بازگشت به آن است. بار دیگر در این روزهای ماه مبارک با خدای بزرگ تجدید عهد می‌کنیم که دیگر هرگز به سراغ گناه و حتی فکر گناه نرویم. زیرا عبادت همراه با گناه لذت بندگی و حلاوت ایمان را از انسان می‌گیرد و لذا صاحبش خود خسته و ملول می‌شود و نمی‌تواند راه عبادت را ادامه دهد و آن وقت است که احساس می‌کند عبادتش خشک و بی‌روح است. اما در این ماه باب توبه به روی همه باز است هر چند گناهکار باشیم. اما نباید نا امید شویم. درهای رحمت به روی روزه‌داران باز است و حق تعالی توبه کنندگان را در این ماه می‌پذیرد و آنها را دوست دارد.
3- تقویت اراده و عزم راسخ (استقامت در دین)
ماه رمضان ماه تمرین خودسازی و اصلاح و مبارزه با نفس است، و این فرصت در سال فقط یک ماه به انسان داده می‌شود. اگر بدون بهره کافی و وافی سپری شود، دیگر فرصت آن همه عبادت و اجر و فضیلت از دست رفته است. پس خوب است که از اولین روز خود را برای مشارکت در تمامی عبادات و اعمال آماده کنیم، و روحیه استقامت در دین و ثبات قدم و پایداری در مسیر الهی را در خود تقویت نماییم و یقین داشته باشیم که هرگز از انجام عبادات و تکالیف محوله پشیمان نخواهیم شد.«الذین جاهدوا فینا لنهدینم سبلنا» و کسانی که در راه ما به جهاد برخاستند. البته آنان را به راهمان هدایتشان خواهیم کرد.(عنکبوت -69)
امام صادق(ع) می‌فرماید: هرگاه روزه بودی می‌باید گوش و چشمت نیز از حرام و همچنین اعضای بدنت از هرکار زشت روزه‌دار باشد و از هرگونه بیهوده‌گویی بپرهیزی و خدمتکارت را نیازاری و وقار روزه‌دار به خودگیری و تا بتوانی سخنی جز خدا برزبان نرانی.(معارف و معاریف،ج5، ص722)
استاد شهید مرتضی مطهری در کتاب انسان کامل می‌نویسد: برنامه ماه رمضان این است که انسان‌های ناقص و معیوب، خودشان را اصلاح و انسان‌های سالم هم خودشان را به کمال نزدیک کنند. برنامه ترقی روح است و گرنه تحمل گرسنگی و تشنگی و بی‌خوابی هیچ نتیجه‌ای ندارد و اگر آخر ماه هیچ تغییری نکند. این (تحمل گرسنگی، تشنگی و بی‌خوابی) تاثیری ندارد و بی‌خود است. ماه رمضان، ماه اصلاح است. بهره برخی از روزه (ماه رمضان) جز گرسنگی نیست.