گزارشی از مهندسی معکوس مهمترین پهپاد شکارشده آمریکا
تولیدمثل «جانور قندهار» در ایران
نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی مدت کوتاهی پس از شکار پهپاد آمریکایی 170-RQ (جانور قندهار) در سال ۹۰ اقدام به مهندسی معکوس این پرنده کرد. اخیراً اطلاعات مهمی از مدلهای ساختهشده از این پهپاد منتشر شده است.
طی روزهای اخیر و بهمناسبت سالروز شکار پهپاد پیشرفته 170-RQ آمریکایی توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، جزئیات جدیدی از مشخصات نمونههای ساختهشده از روی این پرنده بدون سرنشین در ایران منتشر شد که از جمله آنها دستیابی به برد پروازی 4400 کیلومتر بود.
به گزارش تسنیم، 13 آذرماه 1390 خبر مهمترین شکار پهپادی ایران بهسرعت به یکی از بمبهای خبری در تمام رسانههای مهم دنیا تبدیل شد. این خبر، اعلام دستیابی ایران به یکی از محرمانهترین داراییهای ارتش و سازمان جاسوسی مرکزی ایالات متحده یعنی پهپاد فوقپیشرفته170-RQ سنتینل معروف به «جانور قندهار» بود.
فرماندهان سپاه پس از بازگشایی ابزارهای ذخیره اطلاعات این پهپاد بهطور کامل که در 1391 رخ داد، اعلام کردند که پروژه مهندسی معکوس آن در دست اقدام قرار گرفته است که با واکنش منفی کارشناسان خارجی روبهرو شد، به این معنی که ایران را دارای توان مهندسی برای ساخت نمونههایی از روی این پهپاد نمیدانستند.
اما انتشار برخی از تصاویر دوربینهای شناسایی این پهپاد یک سال پس از به غنیمت گرفتن آن و بیان برخی از جزئیات داخلی آنکه قبلاً توسط آمریکاییها مطرح نشده بود، نشان از عزم جدی متخصصان سپاه در غلبه بر این غول فناوری آمریکایی بود.
بنا بر اطلاعات جدیدی که اخیراً در یک کلیپ کوتاه از خانواده پهپادهای توسعهیافته از170-RQ در ایران منتشر شده، حداقل 6 گونه پهپاد بر اساس طراحی 170-RQ ساخته شده است.
در سال 1396 نمونه مقیاس کامل پهپاد بالپرنده ایرانی بهنام شاهد-171 یا سیمرغ به نتیجه رسید. البته نمونه اولیه آن در سال 1393 به نمایش گذاشته شده بود اما در کلیپ اخیر شاهد-171 مجهز به موتور توربوفن با برد نهایی 4400 کیلومتر معرفی و سال به ثمر نشستن آن 1396 عنوان شده است.
مأموریت این پهپاد نیز شناسایی و مراقبت عنوان شده و این پهپاد 3070 کیلوگرمی با مداومت پرواز 10 ساعت امکان پرواز تا ارتفاع 36000 پا معادل نزدیک به 11 کیلومتری را دارد.
ویژگیهای شاهد-171، شاخصترین پهپاد ایرانی
با جمعبندی ویژگیهای پهپاد شاهد-171 به چند علت میتوان آن را شاخصترین پهپاد ایرانی دانست:
- اول اینکه از نظر برد، این پهپاد همتراز با شاهد-129 و فطرس از برد بسیار زیادی برخوردار است. شعاع عملیاتی این پهپاد 2200 است یعنی در این برد میتواند به مدت چند ده دقیقه عملیات انجام دهد.
البته در طراحی مسیر پروازی یک هواگرد معمولاً مقداری سوخت ذخیره برای حالات اضطراری در نظر گرفته میشود که مهمترین علت اختلاف برد نهایی عنوان شده برای این پهپاد یعنی عدد 4400 کیلومتر با حاصلضرب مداومت پروازی در سرعت آن یعنی عدد 4600 کیلومتر همین مورد است.
- نکته دوم شاهد-171 احتمالاً سنگینترین پهپاد ساخت ایران است. در واقع تنها گزینه قابل رقابت با آن فطرس است که باز هم بعید به نظر میرسد بیشینه وزن برخاست آن به 3 تن برسد. در نتیجه شاهد-171 پتانسیل بهکارگیری به عنوان پلتفرم توسعه یک پهپاد رزمی را نیز دارد خصوصاً با توجه به حجم بدنه مناسب آن.
- نکته سوم اینکه پهپاد شاهد-171 اولین پهپاد ایرانی دارای موتور توربوفن است. البته با توجه به اینکه توربوفن جهش-700 در سال جاری یعنی 1399 به ثمر رسیده است اما سال ساخت شاهد-171 سه سال پیش بوده احتمالاً سپاه از یک موتور توربوفن دیگر در آن استفاده کرده است.
- نکته چهارم سقف پرواز بالای این پهپاد است که فعلاً نسبت به اغلب پهپادهای ایرانی مقدار بیشتری است. در واقع به جز پهپاد کرار که سقف پروازی به میزان 4000 پا یعنی حدود 11 درصد بیشتر نسبت به شاهد-171 دارد سایر پهپادهای ایرانی نسبت به آن در ارتفاع نهایی کمتری قابلیت پرواز دارند.
- نکته پنجم مداومت پروازی بالای شاهد-171 است که با اختلاف زیاد، بیشترین مداومت پروازی در بین پهپادهای موتور جت ایرانی را دارد.
- نکته ششم در مورد این پهپاد این است که از نظر سرعت پروازی نیز پس از کرار و کیان، شاهد-171 یا همان سیمرغ با فاصله کمی نسبت به کیان در جایگاه سوم قرار میگیرد.
- نکته هفتم هم اینکه شاهد-171 هم به دلیل جنس مواد مورد استفاده در بدنه و هم به علت شکل ظاهری بدنه که همانند هواپیمای بمبافکن آمریکایی بی-2 اسپریت فاقد سطوحی با زوایای قائمه است از بازتاب راداری بسیار کمی برخوردار بوده و کاملاً و رسماً جزو باشگاه پهپادهای پنهانکار راداری محسوب میشود. این ویژگی سبب میشود تا شاهد-171 در مأموریتهای شناسایی در عمق قلمرو دشمن با موفقیت عمل کند.