چرا توافق ژنو برگ برنده‌ای برای انصارالله است؟(نگاه)
محمدرضا کلهر
ائتلاف سعودی از فروردین‌ماه 94 به یمن حمله کرده و باعث خلق یک تراژدی بزرگ شده است. تاکنون چندین دور مذاکره با هدف رسیدن به توافق‌هایی در جهت کم کردن دامنه جنگ صورت گرفته اما در عمل اتفاقی نیفتاده و توافقات اجرایی نشده‌اند. اخیرا نیز در سوئیس نشستی دیگر با هدف مبادله اسرا برگزار شد. این دور از مذاکرات، در مورد اجرایی کردن توافق استکهلم بوده که در سال ۲۰۱۸ میان ۲ طرف به امضا رسید. ۲ طرف در مذاکرات سال ۲۰۱۸ بر سر تبادل ۱۵ هزار اسیر توافق کردند اما یک روند بسیار محدود در این خصوص صورت گرفت. این گفت‌وگوها تحت نظارت دفتر نماینده سازمان ملل و کمیته صلیب سرخ بین‌المللی انجام شد. در نهایت ششم مهرماه
دو طرف درباره جزئیات مرحله نخست مبادله اسرا بین یکدیگر به توافق رسیدند. بر این اساس مرحله نخست، شامل آزادی بیش از یک‌هزار اسیر یمنی است و آزادی اسرای سعودی و سودانی را هم شامل می‌شود. در صورتی که بر اساس مذاکرات جاری مبادله اسرا انجام شود، بزرگ‌ترین مبادله اسرا از زمان تجاوز ائتلاف سعودی به یمن در مارس ۲۰۱۵ تاکنون خواهد بود. در ژنو گروه‌های یمنی تحت نظارت سازمان ملل برای نهایی کردن توافق مبادله 1420 اسیر گفت‌وگو کردند. اما این توافق در چه شرایطی به دست آمده است؟
مذاکرات ژنو در شرایطی شروع شد که انقلابیون یمن در عرصه میدانی دست برتر را داشتند. ارتش و انقلابیون یمن در 2000 روزی که از جنگ گذشته نشان داده‌اند که گزینه‌های استراتژیکی در اختیار دارند که می‌تواند در هر برهه معادلات نبرد را تغییر دهد. انقلابیون در قالب سه عملیات توازن بازدارندگی توانسته‌اند قدرت پدافندی و آفندی خود را اثبات کنند. انصارالله یمن 26 مرداد98 بزرگ‌ترین عملیات هجومی‌خود را از زمان آغاز تجاوز ائتلاف سعودی - اماراتی ضدیمن با عنوان «توازن بازدارندگی اول» انجام داد. یحیی سریع سخنگوی نیروهای نظامی یمن در تشریح این عملیات گفت که 10 فروند پهپاد به‌طور همزمان، میدان نفتی و پالایشگاه الشیبه وابسته به شرکت آرامکو را در شرق عربستان در عملیات موازنه بازدارندگی یک هدف قرار دادند. میدان نفتی شیبه در عربستان که مورد حمله پهپادهای یمنی قرار گرفت، یکی از 10 میدان نفتی بزرگ جهان بوده و دارای امتیازات و ویژگی‌های منحصر به فردی است. اهمیت عملیات توازن بازدارندگی اول در این بود که برای اولین‌بار انصارالله یک هدف را در فاصله 1200 کیلومتری انتخاب کرد و هیچ‌کدام از سامانه‌های دفاعی عربستان موفق به رهگیری پهپادهای یمنی نشدند.
یگان پهپادی ارتش و کمیته‌های مردمی یمن 23 شهریورماه 98 نیز در عملیاتی، تاسیسات نفتی عربستان را با ۱۰ فروند پهپاد هدف قرار داد. این عملیات که در نوع خود بزرگ‌ترین حمله پهپادی علیه زیربناهای حیاتی نفتی عربستان به شمار رفت سبب خسارت‌های سنگین به بخش نفت و گاز سعودی و همچنین هیمنه و حیثیت سیاسی و نظامی ریاض شد. در این عملیات دو پایگاه مهم نفتی عربستان یعنی البقیق و الخریص هدف قرار گرفتند. این حمله باعث شد تا تولید نفت عربستان به میزان 50 درصد یعنی 5 میلیون و 700 هزار
بشکه در روز کاهش یابد و بیش از 30 میلیارد دلار خسارت به عربستان وارد شود. حمله به دو پایگاه البقیق و الخریص، «عملیات توازن بازدارندگی دوم» نام گرفت.
سه‌شنبه دوم اسفندماه 98 هم «عملیات توازن بازدارندگی سوم» انجام شد. این عملیات با دو موشک بالستیک «قدس»، ۱۲ پهپاد صماد-3 و موشک بالستیک و دوربرد ذوالفقار انجام شد. در این عملیات شرکت آرامکو و اهدف حساس دیگر در «ینبع» (در غرب عربستان) با دقت هدف گرفته شد. نیروهای موشکی و پهپادی ارتش یمن در عملیات خود به ینبع، هشت مکان را در عمق شهر صنعتی عربستان در ینبع هدف قرار دادند.
تیرماه 99 نیز سخنگوی نیروهای مسلح یمن اعلام کرد، به یاری و توفیق الهی، عملیات تهاجمی بزرگ «موازنه بازدارندگی چهارم» را علیه پایتخت دشمن سعودی انجام دادیم. وی تأکید کرد که این عملیات با تعداد زیادی از موشک‌های بالستیک و موشک‌های بالدار قدس و ذوالفقار و هواپیماهای بدون سرنشین در عمق خاک عربستان انجام شده است.
علاوه بر این چهار عملیات، ارتش یمن موفق شده که استان راهبردی الجوف را از اشغال ائتلاف سعودی خارج کند و در شرایط کنونی آزادسازی مارب در دستور کار انقلابیون یمن قرار گرفته است. مارب به‌دلیل وجود منابع و صنایع نفت و گاز و نیز سد مارب و شبکه آبیاری آن به قطب اقتصادی شمال یمن تبدیل شده است و در سال‌های جنگ نیز به‌عنوان مرکز نیروهای ائتلاف عربی در شمال یمن شناخته می‌شود.
بر این اساس انصارالله دست برتر را در عرصه میدانی در اختیار دارد و همین مسئله ائتلاف سعودی را به پای میز مذاکره کشانده است. در مقابل ائتلاف سعودی نیز از هم گسیخته و دچار واگرایی شده است. شورای انتقالی جنوب که مورد حمایت امارات است به شدت با دولت مستعفی یمن که مورد حمایت عربستان است دچار اختلاف شده و این مسئله بارها به درگیری‌های نظامی نیز کشیده شده است. در این شرایط منصور هادی ناگزیر از مذاکره با انصارالله بود. البته باید به این نکته توجه داشت که نباید انتظار اجرای توافقات از سوی متجاوزان را داشت اما کشاندن ائتلاف سعودی به میز مذاکره یک برگ برنده برای انصارالله است.