kayhan.ir

کد خبر: ۱۹۰۱۹۰
تاریخ انتشار : ۱۹ خرداد ۱۳۹۹ - ۲۱:۴۹

مذاکره راهبردی بغداد - واشنگتن و مسئله خروج آمریکا از عراق (نگاه)

طبق اعلام قبلی منابع خبری، مذاکرات عراق و آمریکا برای امضای یک توافقنامه راهبردی جدید، از فردا 21 خرداد آغاز می‌شود. در ارتباط با این دور از مذاکرات و توافقنامه، نکات چندی وجود دارد که در زیر ذکر می‌شوند.

اول؛ توافقنامه قبلی که 26 آبان 1391 توسط دولت عراق تصویب شده و سپس به تصویب پارلمان این کشور رسیده، صفت «راهبردی» را یدک می‌کشیده و معنایش این بوده است که توافق فوق مبنای روابط درازمدت میان دو کشور خواهد بود. علاوه بر آن، گفته شده بود که این توافقنامه دائمی است. اما، اکنون می‌بینیم که پس از گذشت هشت سال، باز هم صحبت از مذاکرات راهبردی برای نیل به یک توافقنامه راهبردی جدید می‌شود!
دوم؛ از نام توافقنامه که بگذریم، به نظر می‌رسد که نحوه مذاکرات جاری و محتوای توافقنامه احتمالی جدید، با گذشته فرق خواهد داشت؛ در حال حاضر علاوه بر کرونا، وضعیت بسیار لرزان و ضعیف آمریکا چه در منطقه غرب آسیا و چه در داخل این کشور، اجازه نمی‌دهد  که کاخ سفید از موضع قدرت، مقابل عراق ظاهر شود. در سال 2011 ، «جیمز میلر» معاون وقت وزارت دفاع آمریکا به همراه «رز جو تیویلر» یکی از معاونان وزارت خارجه این کشور با «سعدون الدلیمی» وزیر دفاع وقت عراق، به صورت مستقیم مذاکره کرده و هر چند واشنگتن(لااقل در توافقنامه) پذیرفته بود که نیروهای آمریکایی را از عراق خارج کند، ولی در توافقنامه شرایطی را به دولت و کشور عراق تحمیل کرده بودند که کم از تبدیل کردن این کشور به پایگاه منطقه‌ای واشنگتن نبوده است. مواردی مثل تقویت روابط امنیتی، همکاری در بخش امنیتی، نفوذ آمریکا در حوزه دفاعی عراق به بهانه مدرنیزه کردن توان نظامی این کشور، و همکاری بغداد – واشنگتن در حوزه امنیت منطقه‌ای، معنایی جز این نداشت که آمریکا می‌خواهد از عراق یک مهره کاملا وابسته (در حد عربستان و امارات) بسازد.
علاوه بر آن، گفته می‌شود که مذاکرات میان طرفین، از راه دور و از طریق ویدئو کنفرانس خواهد بود. کارشناسان با اشاره به این شیوه مذاکرات و جایگاه متزلزل آمریکا، می‌گویند که اگر واقعا مذاکراتی میان طرفین صورت بگیرد، این مذاکرات طولانی بوده و در عوض، پیچیده نخواهد بود. زیرا مقامات کاخ سفید به ویژه شخص «دونالد ترامپ» در جایگاهی نیستند که بتوانند خواسته‌های اصلی خود مثل ماندن در عراق و یا انحلال «حشدالشعبی» را به دولت و ملت عراق تحمیل کنند.
سوم؛ از نگاه ملت عراق و گروه‌های سیاسی این کشور، هر گونه مذاکره‌ای با آمریکا باید «مذاکره خروج» باشد، و به گفته «نصر الشمری» معاون دبیرکل و سخنگوی رسمی جنبش «نجبا»، که وابسته به حشدالشعبی است، مذاکراتی که موضوع آن، خروج آمریکا نباشد، باطل است.
چهارم؛ به اعتقاد برخی ناظران، نفس از سرگیری مذاکره، یک ترفند از جانب کاخ سفید با هدف ماندن در عراق، خرید وقت و یا لااقل، خروج آبرومندانه از این کشور است. چون در شرایط کنونی، مذاکره هیچ معنایی ندارد. اگر آمریکا طی ماه‌های گذشته بدون هیچ قید و شرطی از عراق خارج می‌شد، این اتفاق یک پیروزی شیرین برای ملت عراق و مایه سرافکندگی شدید برای آمریکا بوده است. علاوه بر آن، خروج ذلیلانه آمریکا در سطح منطقه‌ای نیز جبهه مقاومت را منسجم و امیدوار می‌کرد و رژیم‌های وابسته به آمریکا را هم به لرزه می‌انداخت. اما، مذاکرات جاری می‌تواند از شدت و حدت این آبروریزی آمریکا تا حدودی بکاهد.
پنجم؛ مذاکره جاری میان آمریکا و عراق برای «مصطفی کاظمی» نخست وزیر این کشور، یک تیغ دولبه خواهد بود؛ از یک طرف، برای دولت او که قرار است حدود یک سال و نیم سر کار بماند، شاید یک دستاورد تلقی شود، اما از طرف دیگر، نفس مذاکره با آمریکا، برای هر دولتی در عراق، یک خطر محسوب می‌شود؛ زیرا در این کشور احساسات ضد آمریکایی شدیدی حکمفرماست، و مردم در رابطه با نحوه این مذاکرات و نتایج آن به شدت حساس هستند.
ششم؛ علی‌رغم توطئه‌های آمریکا، روابط ایران و عراق در شرایط مقبولی قرار دارد و چشم‌اندازهای روشنی نیز در مناسبات میان دو کشور، قابل پیش‌بینی است. همان طور که می‌دانیم، از همان ابتدای وقوع انقلاب اسلامی در ایران، آمریکا عراق را به عنوان ابزاری برای سرکوب این انقلاب در نظر گرفته بود؛ در جنگ تحمیلی هشت‌ساله به نتیجه نرسید، پس از واقعه مشکوک 11 سپتامبر  و در سال 2003  نیز به عراق لشکر کشید تا تحولات ایران، عراق و منطقه را در جهت منافع خود و رژیم صهیونیستی مدیریت کند. این نوع سیاست پس از خروج از عراق در سال 2011 (سال خروج آمریکا از عراق) نیز ادامه یافت و حتی این سیاست ضد ایرانی در توافقنامه بغداد- واشنگتن، که در همان سال امضاء شد و همزمان با آن، سیاست ایجاد شکاف میان دو ملت ایران و عراق، توسط سفارت آمریکا در بغداد دنبال شده است. از سال 2014 به بعد هم این سیاست تحت پوشش مبارزه با داعش و تشکیل «ائتلاف ضد داعش» ادامه پیدا کرده است، که اوج آن را در ترور سپهبد شهید «قاسم سلیمانی» شاهد بوده‌ایم.
با توجه به این سابقه، طبیعی است که ایران در ارتباط با سرنوشت پایگاه‌های آمریکایی در عراق، که در مذاکرات جاری بغداد - واشنگتن مشخص می شود، باید حساس باشد.
در یک جمع‌بندی، از نگاه ملت عراق، اگر قرار است مذاکره‌ای بشود، نتیجه‌اش باید خروج فوری نیروهای آمریکایی از خاک عراق باشد. در غیر این صورت، باطل و مردود است.
سبحان محقق