اشاره
قتل ناجوانمردانه «جورج فلوید» به دست پلیس آمریکایی، که روز دوشنبه پنچ خرداد روی داد، موجی از اعتراضات را در شهر «مینیاپولیس» ایالت «مینه‌سوتا» راه‌انداخت و شعله‌های این اعتراضات خیلی زود در سایر ایالت‌ها و حتی شهرهای با اکثریت سفیدپوست هم زبانه کشید. مثلا در شهر«دنور»، که بافت جمعیتی آن بیشتر متعلق به سفیدپوستان است، دولت برای کنترل اعتراضات، تصمیم به اعلام حکومت نظامی گرفت. گستره این اعتراضات حتی کاخ سفید را هم با خطر مواجه کرد، تا آنجا که ترامپ مجبور شد به زیرزمین کاخ سفید فرار کند و چندی بعد هم دستور حصارکشی در اطراف کاخ سفید را بدهد. تحلیل و بررسی آن‌چه اکنون در آمریکا می‌گذرد را از زبان خانم «مرضیه‌هاشمی» تحلیلگر و مستندساز آمریکایی، می‌شنویم. به اعتقاد خانم‌هاشمی، آمریکای کنونی با زحمت سیاه‌پوستان و سوءاستفاده از آنها بنا شده است. از نظر او، دو مفهوم «آمریکا» و «سوءاستفاده» با یکدیگر عجین شده‌اند... مشروح این گفت‌وگو را در ادامه با هم می‌خوانیم.
سرویس خارجی
-برخی معتقدند که در آمریکا شاهد یک جنبش تمام عیار سیاه‌پوستی علیه نژادپرستی نهادینه شده هستیم؛ نظر شما چیست؟
-نژادپرستی و مبارزه با آن در آمریکا مربوط به امروز و یا دیروز نیست، بلکه ریشه‌ای چند صد ساله دارد. اما نکته حائز اهمیت در این دور از تظاهرات که مخالف ادعای سیاه‌پوستی بودن این اعتراضات است، حضور گسترده سفید‌پوستان در تجمعات اعتراضی است. الان اگر شما تصاویر را با دقت نگاه کنید، اکثر معترضین حاضر در تظاهرات سفیدپوست هستند. این موضوع بی‌سابقه و بیانگر این حقیقت است که حتی سفیدپوستان هم از وضعیت کنونی در آمریکا ناراضی‌اند. بحث رکود اقتصادی ناشی از ویروس کرونا هم البته در اعتراضات سفیدپوستان بی‌تاثیر نبوده است. انتشار ویدیوی قتل جورج فلوید هم خیلی متاثرکننده بود. ضمن اینکه سیاه‌پوستان مطالبه‌ای را خطاب به سایر مردم آمریکا به راه‌انداختند، با این عنوان که «یا با ما هستید و یا علیه ما!»، سیاه‌پوستان روشن کرده‌اند که بی‌تفاوتی به معضل نژادپرستی در آمریکا، همراهی با نژادپرستان است. بنابراین، نمی‌توانیم بگوییم که اعتراضات اخیر تنها مربوط به سیاه‌پوستان است. بیشتر سفیدپوستانی که در اعتراضات شرکت دارند، جوانان هستند و تفکرات بسیار متفاوتی دارند. به نظرم می‌توانند خیلی موثر باشند.
-وقتی که تصاویر و یا ویدیوها را از آمریکا می‌بینیم، حس می‎کنیم که اعتراضات این بار با تمام تظاهرات گذشته متفاوت است. چقدر این حس درست است؟
-به عنوان مثال در «دنور»، که سالیان سال در آنجا زندگی کرده‌ام، اکثریت سفیدپوست ساکن هستند. اما ملاحظه کردیم که سطح اعتراضات در حدی بود که در آنجا حکومت نظامی اعلام شده است.
-علت سرعت بالای سرایت اعتراضات از مینیاپولیس به سایر شهرهای آمریکا را چه می‌دانید؟
-معمولا اعتراضات محدود به یک شهر و یا چندین شهر از یک ایالت می‌شود. اما خوب دلایلی وجود داشت که این اعتراضات خیلی سریع به سایر ایالت‌ها سرایت کرد. هشدار سیاه‌پوستان به سایر شهروندان آمریکا در رابطه با تعیین موضوع در رابطه با جنایت اخیر علت مهمی در گسترش دامنه اعتراضات بشمار می‌آید. کشتن جورج فلوید آن‌قدر وحشتناک بود که بسیاری از مردم آمریکا را شدیدا متاثر کرد و افکار عمومی را جریحه دار نمود. کسانی که در این موضوعات وارد نمی‌شوند هم مجبور به موضع‌گیری در رابطه با این جنایت شدند.
-ریشه نژادپرستی در آمریکا چیست؟ آیا به ساختار سیاسی بر می‌گردد و یا در فرهنگ بخشی از سفیدپوستان ریشه دارد؟
-در واقع ریشه نژادپرستی امروز در جامعه آمریکا به عوامل متعددی مربوط می‌شود. نژادپرستی در ساختار سیاسی آمریکا ریشه دوانده و پیش از این هم در فرهنگ جاری مردم وجود داشته است. البته که نژادپرستی در دوران ریاست‌جمهوری «دونالد ترامپ» محسوس‌تر شده است. شاید چنین رفتارهایی را در دوران «باراک اوباما» کمتر می‌دیدیم، چون در آن زمان سعی می‌شد حتما ظاهر حفظ شود. ببینید وقتی ترامپ شعار می‌دهد که آمریکا را مجددا قدرتمند می‌کنیم. همه می‌دانند که این چه مفهومی دارد، یعنی قدرت سفید باید بیشتر شود. ببینید مستندهای زیادی درباره نژادپرستی نهادینه شده در جامعه آمریکا ساخته‌ام. فرقی نمی‌کند که فرد سیاه‌پوست چه شغلی داشته باشد و یا چه جایگاهی در جامعه داشته باشد؛ دید بسیار منفی نسبت به سیاه‌پوستان وجود دارد و همه این را حس می‌کنند. با یک پزشک سیاه‌پوست در شهر آتلانتا صحبت می‌کردم، او می‌گفت: « محل زندگی‌ام را تغییر دادم و به جای بهتری از شهر آتلانتا رفتم...هر روز و بدون استثناء در مسیر خانه به محل کار، پلیس خودروی مرا متوقف می‌کرد و می‌بایست مدارک خود را نشان می‌دادم، تا اینکه بالاخره تصمیم گرفتم خودم به اداره پلیس مراجعه و آنها اطمینان حاصل کنند که من خلافکار نیستم»! خوب سؤال اینجاست که چرا باید چنین اتفاقی برای وی بیفتد؟ فقط به این دلیل که رنگ پوست او فرق دارد! پدر و مادرها خیلی نگران فرزندان شان هستند و این دلیل اعتراضات در آمریکا است.
-به عنوان یک آمریکایی سیاه‌پوست، امیدی به اصلاح ساختار نژادپرستانه در آمریکا دارید؟
-نه، واقعا امیدی به اصلاح واقعی ساختار نژادپرستانه در آمریکا ندارم. در ظاهر خیلی تلاش می‌شود که قوانینی وضع شود و معضل نژادپرستی را در جامعه آمریکا حل کند، اما در عمل اتفاق خاصی نمی‌افتد، حقیقت آمریکا با «سوءاستفاده» گره خورده است. نگاه کنید به ردپای آمریکا در غرب‌آسیا، آفریقا و بخش‌هایی از جنوب شرق آسیا. آمریکا هرجا که رفته، از ملت و منافع آن کشور سوءاستفاده کرده است.
ببینید سیاه‌پوستان تمام آمریکا را ساختند؛ 400 سال از سیاهان سوءاستفاده شد تا آمریکا ساخته شود. سفیدپوستان از سیاهان استفاده ابزاری کردند، بدون آن‌که به تناسب فعالیت آنها، دستمزدی در نظر گرفته شود. اکنون هم اگر صحبتی از غرامت شود، می‌گویند این موضوع مربوط به گذشته بوده و دیگر جای بحث ندارد. در حالی که مثلا آلمانی پس از جنگ جهانی دوم به یهودی‌ها غرامت دادند. اما وقتی موضوع غرامت را سیاه‌پوستان مطرح کنند، می‌گویند که دیگر گذشته! پس از جنگ داخلی آمریکا، مقرر شد که به هر سیاه‌پوست 40 هکتار زمین داده شود، اما هیچ‌گاه محقق نشد.
-متشکرم