سرویس خارجی-

آن‌گونه که مسئولان ترکیه می‌گویند این کشور میزبان نزدیک به 4 میلیون مهاجر سوری است. البته این کشور به میزان کمتری میزبان مهاجران دیگری نیز هست که از دیگر نقاط آسیا به آن‌جا رفته‌اند و امید دارند از آن‌جا به عنوان پلی برای رسیدن به اروپا استفاده کنند. ترکیه گرچه متحمل هزینه می‌شود، اما این مهاجران را به عنوان «ابزار فشار» به کار می‌گیرد تا در کشاکش سیاسی خود با اروپا کار خودش را پیش ببرد. ابتدا چند خبر را از مواضع ترکیه در این مورد می‌آوریم، سپس چند نکته را یادآور می‌شویم:
1. خبرگزاری «آناتولی» گزارش کرده، «رجب طیب‌اردوغان»، در نشست حزب حاکم «عدالت و توسعه» در آنکارا گفته: «دوران ایثارهای یک طرفه دیگر تمام شد. از زمانی که ترکیه مرزها را باز کرده بیش از ۱۰۰ هزار مهاجر به طرف اروپا راهی شده‌اند و این آمار به زودی به یک میلیون تن خواهد رسید...یک میلیون و پانصد هزار تن نیاز داشتند تا از خانه‌های خود در ادلب فرار کنند و خود را به مرزهای ترکیه رسانده‌اند. اتحادیه اروپا به طور کامل به وعده‌های خود طبق توافق مارس ۲۰۱۶ عمل نکرده و انتظارات درخصوص تشریک مسئولیت همچنان بدون پاسخ باقی مانده است.» او همچنین ضمن انتقاد از «معیارهای دوگانه اتحادیه اروپا» گفته: «اگر اتحادیه اروپا از تشریک فشارها با ترکیه حمایت نکند، گذرگاه‌های مرزی همچنان باز باقی خواهند ماند.» همچنین رئیس‌جمهوری ترکیه ضمن‌اشاره به عدم پایبندی اتحادیه اروپا به تعهدات خود در قبال پناهجویان، گفته که «کشور ما ۴۰ میلیارد دلار برای آنها هزینه کرده‌ است.» اعلام این رقم در میانه چانه زنی‌های اروپا یک معنی بیشتر ندارد: ترکیه رقم معامله با اروپا بر سر مهاجران را 40 میلیارد دلار می‌داند.
2. «اردوغان» شامگاه دوشنبه اما در کنفرانس خبری مشترک با نخست‌وزیر بلغارستان نیز گفته به پول اتحادیه اروپا احتیاجی نیست! و یونان باید درخواست‌های پناهندگی را بدون در نظر گرفتن ریشه مهاجران قبول کند. به گزارش «فارس» او افزود: «ارتش یونان روز دوشنبه دو مهاجر را کشت و نفر سوم نیز با جراحت‌های شدیدی مواجه شد.»
3. «اردوغان» در گفت‌وگوی تلفنی با «آنگلا مرکل»، صدر اعظم آلمان، که همواره یکی از طرف‌های اصلی کشاکش سیاسی با ترکیه بوده با انتقاد از اتحادیه اروپا در زمینه بحران پناهجویان، از کشورهای اروپایی خواست تا سهم بیشتری در زمینه پذیرش پناهجویان ایفا کنند. به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان، این در حالی است که آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان نیز روز دوشنبه گفته بود رئیس‌جمهور ترکیه نباید برای ابراز نارضایتی خود پناهندگان را وسیله قرار دهد.
4. وزیر امور خارجه ترکیه با انتقاد از اتحادیه اروپا این بلوک را متهم به کوتاهی در تامین بودجه وعده داده شده خود برای آوارگان سوری در خاک این کشور کرد. «مولود چاووش اوغلو»، وزیر امور خارجه ترکیه، این انتقاد را در جواب یک توئیت «هایکو ماس»، همتای آلمانی خود مطرح کرد که نوشته بود: «ما شاهد فشارها به روی ترکیه هستیم. با این حال ترکیه لازم است که همچنان به عمل به تعهداتش طبق توافقش با اتحادیه اروپا ادامه دهد.»
حالا نگاهی کنیم به صحبت‌های بالا؛ «اردوغان» راست می‌گوید که تعداد زیادی مهاجر در ترکیه هستند و این هم هزینه‌هایی برای ترکیه دارد و اروپا هم باید به تعهداتش عمل کند، ولی او توضیح نمی‌دهد که چرا حالا که سیاست‌های خصمانه‌اش در سوریه به بن‌بست رسیده و عملاً در برخی میدان‌ها از سوریه و روسیه سیلی خورده و اروپا هم حمایت‌های لازم را از او نکرده است، یاد مسئله مهاجران افتاده. چرا؟ آیا غیر از این است که مهاجران بی‌پناه تنها وجه‌ معامله «اردوغان» با اروپا هستند؟
وزیر خارجه ترکیه هم پر بیراه نمی‌گوید که اروپا در قبال مهاجران به تعهداتش عمل نمی‌کند، اما پرسش و نقد فوق به حرف‌های او هم مطرح است. چرا ترکیه هر بار می‌خواهد در میز مذاکرات سیاسی‌اش اهرم فشار داشته باشد یاد مهاجران می‌افتد و تنها در این زمان‌ها است که این مردمان نامرئی که در ترکیه از حقوق شهروندی چندان بهره‌ای ندارند به یک‌باره شأن انسانی پیدا می‌کنند؟
اما اروپایی‌‎ها؛ آیا غیر از این است که یونان در چند روز اخیر برخورد وحشیانه‌ای با مهاجران داشته و با گلوله و گاز‌اشک‌آور از آنان استقبال کرده است و کودکان مهاجر را در بدترین شرایط قرار‌داده است؟ و آیا غیر از این است که اروپا و رئیس‌آالمانیِ کمیسیون اروپا، «ورزولا گرترود فُن دِر لایِن»، گفته بود که اولویت ما حمایت از یونان و بلغارستان است؟ یعنی چه؟ آیا اولویت اروپا کشتن و عذاب مهاجران در یونان است تا پایشان به اروپا باز نشود؟ در میان درگیری‌های سیاستمداران اتو کشیده، این مهاجران نامرئی هستند که قربانی می‌شوند، قربانی‌هایی که گویی برای طرفین دعوا شأن انسانی ندارند، بلکه ابزار پیش‌برد سیاست هستند. یک سو «اروغان» است که آرزوی متوهمانه باز‌سازیِ «خلافتِ مرده عثمانی» سودازده‌اش کرده است و سوی دیگر اروپایی‌هایی هستند که گویی جز منافع خود هیچ چیزی برایشان اصالت ندارد، حتی انسان.