عصر دیروز در «دوحه» توافقنامه آمریکا و طالبان در حضور «مایک پمپئو» وزیر خارجه آمریکا و وزیران خارجه و نمایندگان ویژه 70 کشور منطقه و جهان، به صورت رسمی امضا شد.
«مایک پمپئو» وزیر خارجه آمریکا، در آغاز مراسم امضای توافقنامه گفت که طالبان تعهد کرد رابطه خود را با القاعده و تروریست‌ها قطع کند و ما نیز نظامیان خود را از افغانستان خارج می‌کنیم.
وی گفت که یک هفته کاهش خشونت در افغانستان طی دو دهه بی‌سابقه بوده و اگر طالبان مایل به صلح باشد، باید به خاطر خوشحالی مردم افغانستان، این روند را ادامه دهد.
«ملاعبدالغنی برادر» رئیس‌هیئت طالبان در قطر، نیز پیش از امضای توافقنامه گفت: مذاکرات توافق «امارت اسلامی» و آمریکا، دستاوردی بزرگ برای ملت مجاهد افغانستان است و آن را تبریک می‌گویم. وی گفت: به توافقنامه پایبند هستیم.
ملا عبدالغنی برادر همچنین از ایران، چین، روسیه، ازبکستان‌،‌اندونزی و نروژ هم برای همکاری در روند صلح قدردانی کرد. عبدالغنی برادر رئیس‌دفتر سیاسی طالبان در قطر و یکی از چهار فرد بنیانگذار این گروه
 است.
پس از امضای توافقنامه، هیئت طالبان که متشکل از ده‌ها نفر بود، در خیابان‌های دوحه دست به راهپیمایی زدند و در حمایت از تشکیل امارت اسلامی در افغانستان، شعار دادند. «اشرف غنی» رئیس‌جمهور افغانستان‌، نیز به اظهارات مقامات طالبان در رابطه با «امارت اسلامی»، واکنش نشان داد و گفت که در افغانستان، جمهوری حاکم است، نه امارت اسلامی.
دولت کابل به توافقنامه نیز واکنش نشان داد و اعلام کرد که با برخی از بندهای آن، موافق نیست.
متن توافقنامه
توافقنامه میان آمریکا و طالبان یک مقدمه و سه بخش دارد؛ بخش نخست آن به خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان مربوط می‌شود‌، بخش دوم بر عدم استفاده از خاک افغانستان علیه آمریکا و متحدانش تأکید شده و بخش سوم نیز به گام‌های بعدی مربوط می‌شود، که قرار است پس از امضای توافقنامه، برداشته شوند.
عدم استفاده از خاک افغانستان علیه امنیت آمریکا و متحدانش، آتش بس دائمی، کاهش نیروهای آمریکایی(در افغانستان) به 8600 نفر طی 135 روز آینده، آزاد ‌سازی 5000 زندانی طالبان و 1000 نیروی دولتی توسط آمریکا تا 10 مارس(20 اسفند) و خروج افراد طالبان از تحریم آمریکا، از مهم‌ترین بندهای این توافقنامه هستند.
هر چند آمریکا دقیقا مشخص نکرد که چه زمانی از افغانستان خارج می‌شود، ولی دولت کابل دیروز اعلام کرد که نیروهای آمریکایی تا 14 ماه آینده افغانستان را ترک خواهند کرد.
صدور اعلامیه مشترک واشنگتن- کابل
همزمان با امضای توافقنامه در دوحه، «مارک اسپر» وزیر دفاع آمریکا، و رئیس‌جمهور افغانستان، اعلامیه‌ مشترکی را در کابل صادر کردند.
بر اساس این اعلامیه، قرار است تمامی نیروهای آمریکایی طی مدت ۱۴ ماه افغانستان را ترک کنند. آمریکا هم اکنون حدود ۱۳ هزار سرباز در افغانستان دارد.
قرار است در طول ۱۰ روز پس از امضای توافق صلح آمریکا و طالبان، گفت‌وگوهای میان گروه‌های افغانستانی آغاز شود.
آمریکا سال 2001 افغانستان را ‌اشغال کرده و طی این مدت‌، ده‌ها هزار شهروند افغان را کشته است.
آینده توافقنامه
بر کسی پوشیده نیست که علت اصلی و موتور محرکه توافقنامه واشنگتن- طالبان، اراده و تمایل شخص «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا، به امضای آن بوده است. ترامپ، که در سیاست خارجی هیچ دستاوردی نداشته و به ویژه در برابر ایران و کره شمالی، شکست خورده است، نیاز داشت که در انتخابات ریاست جمهوری سال جاری میلادی(2020) برگ برنده‌ای داشته باشد. به همین خاطر، به مذاکره و (در ظاهر) به شرط‌های طالبان تن داده است.
اما، زمانی که همه عوامل احتمالی موثر بر امضای توافقنامه را به یک عامل اصلی و واقعی (یعنی میل و نیاز ترامپ) تقلیل می‌دهیم، برای فهم اینکه در آینده چه رخ خواهد داد نیز باید این عامل را محور قرار بدهیم و خوشبختانه در این رابطه، کُدهای مهمی هم در خود توافقنامه وجود دارد؛ در یکی از بندهای توافقنامه آمده است که آمریکا در حال حاضر شمار نیروهایش در افغانستان را تا 6000 نفر تقلیل می‌دهد و در مورد خروج کامل، تا 14 ماه دیگر تصمیم می‌گیرد. این بند چند چیز را از هم اکنون آشکار می‌کند؛ اول اینکه افغانستان به دلایل ژئوپلیتیکی، برای واشنگتن اهمیت دارد و آمریکا نمی‌تواند و نمی‌خواهد یکباره از افغانستان دل بکند.
دوم، در بازه زمانی 14 ماهه دست واشنگتن را برای هرگونه اقدامی، از جمله کارشکنی در روند اجرای توافقنامه‌، باز می‌گذارد. سوم، تا 14 ماه دیگر مشخص می‌شود که آیا ترامپ در کاخ سفید می‌ماند یا نه. در صورتی که او به عنوان رئیس‌جمهور باقی بماند، دستش برای هر گونه برخورد با توافقنامه، کاملا باز است، چرا که دیگر او نیازی به آن، برای جمع‌آوری آرا ندارد. همین رویکرد را رئیس‌جمهور جایگزین ترامپ نیز خواهد داشت و در هر حال، سرنوشت خروج آمریکا از افغانستان را منافع واشنگتن در 14 ماه دیگر تعیین خواهد کرد.
اما، در داخل افغانستان نیز سناریوهای مختلفی قابل پیش‌بینی است؛ چیزی که فعلا در عرصه سیاسی مشاهده می‌شود، این است که دولت میان دو فردی که ادعای پیروزی دارند، دو شقه شده و دولت کابل ضعف مطلق را تجربه می‌کند. اما در مقابل، طالبان خود را نیرویی می‌داند که در مقابل ‌اشغالگری آمریکا، پیروز شده است. لذا، حس می‌کند که دست برتر را دارد و می‌کوشد که طرح مورد نظرش که ایجاد «امارت اسلامی» در افغانستان است، را به اجرا در آورد. این ممکن است زمینه‌ساز بروز جنگ داخلی جدید بر سر قدرت باشد.
اما، یک سناریو این است که در کابل یک دولت ائتلافی متشکل از طالبان، «اشرف غنی»، «عبدالله عبدالله»، و «گلبدین حکمتیار» شکل بگیرد که با توجه به شرایط افغانستان، کاملا خوشبینانه است.