kayhan.ir

کد خبر: ۱۷۱۹۶۸
تاریخ انتشار : ۱۶ مهر ۱۳۹۸ - ۲۰:۱۶
بازخوانی مکتوب مستند « خارج از دید۲ »

سفارت سوئد، لانه جاسوسی در پسابرجام




  شورای روابط خارجی آمریکا، جایی که شرودر در آن کار می‌کند نیز در سال 1392 خبر از آمدن سیل تغییرات در منطقه داده بود. سیلی که به گفتۀ این سایت، از استارت‌آپ‌ها آغاز می‌شد. شرودر به کشورهای مختلف منطقه سفر کرد؛ به عمان، اردن، مصر، عربستان و ترکیه رفت و استارت‌آپ‌های متعددی راه‌اندازی کرد. با تحولات سیاسی جدید، شرودر تصمیم گرفت به ایران نیز سفر کند، اما ترس‌هایی وجود داشت. ترس از این‌که نکند سفر شرودر به ایران، ناقض تحریم‌های آمریکا باشد. اما وزارت خارجۀ آمریکا در پاسخ به شردور اعلام کرد که سفر آنان در راستای منافع ملی آمریکاست. با مقامات ایرانی نیز هماهنگ شد و سرانجام فروردین 1393 شرودر به تهران آمد. در آن‌جا شرودر مخفیانه با یکی از معاونین وزیر ارتباطات ملاقات کرد و توانست آمارهای حوزۀ ارتباط و فناوری اطلاعات را به شکل دست‌اول از مسئولین کشور دریافت کند. ملاقات‌ها اما به این منحصر نماند؛ شرودر با اعضای شتاب‌دهندۀ آواتِک نیز در یک رستوران فرانسوی در تهران ملاقات کرد. خیلی از ایده‌هایی که در ایران پیاده شد با تجربیات شرودر مشابه بود.
شرودر در ترکیه هم فعالیت‌های استارت‌آپیِ زیادی داشت. در ترکیه، شرکت فروش دیجیتالِ Gittigidiyor پس از رسیدن به موفقیت در فروردین 1390 به قیمت 217 میلیون دلار به شرکت آمریکایی ای.بِی (ebay) فروخته شد. شرکت توسعۀ تلفن همراه positron نیز در بهمن 1392 به قیمت 100 میلیون دلار به شرکت انگلیسی- آمریکایی Monetise فروخته شد. یک اپلیکیشن سفارش غذا به نام یِمِک سِپِتی (Yemek sepeti) نیز به‌تدریج رشد کرد و پس از این‌که به حد قابل قبولی رسید، در اردیبهشت 1394 به مبلغ 589 میلیون دلار به شرکت آلمانی دلیوری هِرو(delivery hero) منتقل شد. به این ترتیب بخش‌های مهمی از صنایع دیجیتال کشور ترکیه و از جمله بخشی از مخابرات و توسعۀ تلفن همراه آن در اختیار کمپانی‌های آمریکایی و اروپایی قرار گرفت.
در ایران اما کریستوفر شرودر ماموریتش را به خوبی انجام داد هرچند به‌علت این‌که آمریکا در ایران سفارت‌خانه ندارد امکان ارتباط بیشتری میسر نبود. برای همین شرودر به عکس یادگاری با لانه جاسوسی اکتفا کرد با این امید که شاید فعالیت‌های استارت‌آپ‌ها راه را برای بازگشایی این مرکز جاسوسی در ایران باز کند. اما تا اطلاع ثانوی وظیفة ارتباطات سفارت‌خانه‌ای به‌عهدۀ سفارت سوئد قرار گرفت.
در مردادماه 1394 سفیر سوئد شخصا به دیدار از شرکت استارت‌آپی تخفیفان رفت و با نازنین دانشور، بنیان‌گذار این شرکت گفت‌وگو کرد. در سال 1390 شرکت تخفیفان به‌عنوان سایت تخفیف گروهی آغاز به‌کار کرد. تخفیفان ناگهان مورد توجه رسانه‌های آمریکایی مانند واشنگتن‌پست، وال‌استریت‌ژورنال، فایننشال‌تایمز و مجلۀ معتبر فوربس قرار گرفت و به‌عنوان یک کسب‌وکار موفق استارت‌آپی در ایران تحسین شد. بعد از این بود که سفیر سوئد شخصا به محل شرکت آمده و با مدیر آن ملاقات کرد، ملاقاتی که حتی باعث تعجب مدیر تخفیفان هم شده بود. سفارت سوئد در بهمن 1395 نیز در طی یک مهمانی شبانه با بسیاری از مقامات و کارآفرینان و سرمایه‌گذاران بزرگ عرصۀ اقتصاد ایران ملاقات کرده بود؛ این مهمانی به جنجالی در رسانه‌ها بدل شد.روزنامه وطن امروز از حاجی‌واشنگتن -نخستین سفیر ایران در آمریکا- یاد کرد و این‌که برخی از رفتارهای دولت‌مردان به سبک دیپلماسی قاجاری شبیه شده‌است. در این گزارش آمده بود که حالا و در فرصت پیش آمده در پس از برجام، شرکت‌های آمریکایی و انگلیسی به طراحی نقشۀ مهندسی اقتصاد ایران می‌پرداختند. برخی رسانه‌ها نیز در پاسخ، ماجرا را بی‌اهمیت و ناشی از بدبینی جناحی و حزبی دیدند. این در حالی بود که در روزهای بعد قرار بود قراردادهای بزرگ اقتصادی میان ایران و سوئد امضا شود. واقعیت این بود که دولت ایالات متحده در نبود سفارت‌خانه، حالا از سفارت سوئد به‌عنوان جایگزین در فعالیت‌های اقتصادی استفاده می‌کرد. نشانه‌هایی نیز از این اتفاق دیده می‌شد.