گزارش خبری تحلیلی کیهان
بازگشت جنگ و خونریزی به طرابلس میوه تازه مداخله ناتو در لیبی
بمباران زیرساختهای لیبی توسط ناتو در سال 2011 رفتهرفته تبعات ناتمام خود را نشان میدهد. با گسترده شدن نبرد میان نیروهای وفادار به «خلیفه حفتر» و نظامیان تحت فرمان دولت قانونی لیبی در اطراف طرابلس، که با صحنهگردانی آمریکا و اروپا صورت میگیرد، دور جدیدی از جنگ داخلی لیبی را فراگرفته است که پیشبینی سرنوشت آن کار بسیار سختی است.
خلیفه حفتر، ژنرال بازنشستهای که به «مرد کودتاها» معروف است، اکنون به گفته خودش هوس کرده که در خیابانهای پایتخت قدم بزند و علیه دولت «فائز السراج» نخستوزیر لیبی، دست به کودتا بزند.
اواخر هفته گذشته و به پشتوانه این نیت، حفتر طی یک فایل صوتی از نیروهای هوادار خود خواست که طرابلس را تصرف کنند و از مردم وساکنان طرابلس نیز خواست مقابل این نیروها مقاومت نکنند. به دنبال این فرمان هم نیروهای هوادار حفتر، که «لشکر بازنشستگان» آنها را فرماندهی میکنند، از شهر «بنغازی» و شرق لیبی راهی طرابلس شدند. در روزهای نخست همه چیز از نگاه حامیان حفتر، به خوبی پیش میرفت و نیروهای وی چند شهر و منطقه و حتی فرودگاه طرابلس را تصرف
کردند.
به گزارش خبرگزاری فارس، «احمد المسماری» سخنگوی نیروهای تحت امر حفتر، اعلام کرد که این نیروها کنترل فرودگاه بینالمللی طرابلس در جنوب این شهر، منطقه «قصر بن غشیر»، شهر «ترهونه» واقع در ۹۰ کیلومتری جنوب شرقی طرابلس و همچنین شهر «العزیزیه» ۴۵ کیلومتری جنوب پایتخت را تصرف کردند.اما ، طولی نکشید که شرایط عوض شد و نیروهای ارتش تحت فرمان نخستوزیر دولت وفاق ملی ، ضمن دفاع از شهر، فرودگاه را از مهاجمان پس گرفتند، مواضع آنها را بمباران کردند و دهها نفر از نیروهای حفتر را نیز به اسارت درآوردند. دولت وفاق ملی اعلام کرده در برابر مهاجمان هرگز کوتاه نخواهد آمد و علیه آنها تمامی اقدامات لازم را به کار میگیرد.
البته، کارشناسان میدانند که این عقبنشینی نیروهای حفتر و موضعگیری قاطع دولت مرکزی، پایان ماجرا نیست، چرا که در لیبی بدترین و خطرناکترین سناریو، نبود یک نیروی مسلط و تمامکننده است؛ زمانی که حفتر اراده کرده بود طرابلس را تحت کنترل در آورد، شاید فکر میکرد نیروی مسلط را تحت فرمان خود دارد، ولی خیلی زود مشخص شد که این گونه نیست. در حال حاضر نیز او میداند که اگر عقبنشینی کند، قافیه را کلا خواهد باخت و به همین خاطر، یک جنگ درازمدت و فرسایشی جدید، کل کشور لیبی را تهدید میکند، جنگی که نهایتا برندهای نخواهد داشت. بیدلیل نبود که «آنتونیو گوترش»، دبیرکل سازمان ملل بعد از دیدار اخیر (۱۶ فروردین) خود با «خلیفه حفتر» در شهر بنغازی، اظهار داشت: لیبی را با نگرانی شدید و قلبی ناراحت ترک میکنم.»
در هر حال، چیزی که از هم اکنون مشخص است، این که هواداران حفتر که اواخر هفته گذشته سوار بر خودروهای نظامی نو «تویوتا» راهی طرابلس شده بودند، ماشینهای جنگی آنها به مرور زمان، درگیر نبردهای بیحاصل، نفسگیر و بیپایان خواهد شد.
دستهای توطئهگر خارجی
وزارت خارجه قطر رسما اعلام کرد، امارات حامی اصلی خلیفه حفتر است. البته حمایت ابوظبی از این ژنرال بازنشسته، به اردیبهشت سال 1393 بر میگردد؛ در این سال، نیروهای تحت امرحفتر عملیاتی را تحت نام «عملیات کرامت» علیه افراد مسلح انجام داده بودند.
علاوهبر امارات، از کشورهای عربستان و مصر هم به عنوان حامی حفتر نام برده میشود.
در مقابل نیز هر چند جامعه بینالمللی و نهادهایی مثل سازمان ملل و اتحادیه عرب خود را حامی دولت فائزالسراج در طرابلس میدانند، اما در عمل، واقعیت چیز دیگری است و همان طور که میبینیم، نزدیکترین متحدان آمریکا و اروپا در منطقه، از خلیفه به اشکال مختلف حفتر حمایت میکنند.
در یک جمعبندی، کشورهای اروپایی که در سال 2011 و در پوشش ناتو، دست به حملات گستردهای علیه دولت متحد سابق خود، یعنی معمر قذافی، زده و او را ساقط کرده بودند، هرجومرج در این کشور را بر ثبات ترجیح میدهند. بر اساس گزارشها، از سال 2011 تاکنون شرکت فرانسوی «توتال» به همراه شرکت ایتالیایی «انی» بیسرو صدا، سرگرم تاراج نفت لیبی هستند.
خلیفه حفتر
سال 1969 در کودتای آرام «معمر قذافی» علیه «محمد ادریس السنوسی» پادشاه وقت لیبی، خلیفه حفتر در کنار قذافی بود و در سال 1980 از قذافی فاصله گرفت.
حفتر با سقوط قذافی در سال 2011، به لیبی برگشت و رئیس ستاد ارتش شد. در سال 2015 حفتر گروهی نظامی تحت عنوان نیروهای حفتر را تشکیل داد. در این میان، بازنشستگان ارتش نیز که حامی حفتر بودند، «لشکر بازنشستگان» را تشکیل دادند و حدود 15 هزار نفر را متشکل کردند. حفتر با فائز السراج در ابوظبی و پاریس دیدارها و گفتوگوهای زیادی داشت و حاصل این گفتوگوها نیز بر قراری آتشبس در لیبی بود. اما در سال 2017 زمانی که حفتر اعلام کرد دوران شورای ریاستی به پایان رسیده، اختلافات میان وی و السراج از سر گرفته شد.