رنجها و شهادت مظلومانه حضرت زهرا(س)
در اكثر كتب تاريخي بزرگان اهل تشيّع و بعضي از بزرگان اهل تسنّن به اين مطلب اذعان شده كه بيت مقدّس فاطمه (س) مورد حمله و يورش قرار گرفته(1) و به نقل بعضيها، تهديد به آتش(2) و به نقل بعضي ديگر به آتش كشيده شد(3) و فاطمه (س) در اين حمله و يورش بيرحمانه، به گونهاي ميان در و ديوار قرار گرفت كه علاوه بر وارد آمدن صدمات سخت بر وجود گرانمايهاش(4)، فرزند وي نيز سقط شد(5)، و ضرباتی كه بر پيكرش فرود آمد، بدنش را مجروح و خونآلود کرد و آثار عميقي بر حضرت وارد شد كه تا لحظه شهادت پابرجا بود، و نيز ضربات شديد ديگري بر او وارد شد كه جسم و جان و روح ملكوتياش را به شدّت آزرد(6). در كنار تمام اين فشارها و دردها و رنجها، سوگ پدر و گريه بسيار بر آن حضرت نيز از عواملي بود كه باعث شدّت بيماري آن حضرت ميشد(7) و از طرف ديگر، ستم و خشونت و مواضع ناجوانمردانه برخي از مسلماننماها و نيز تحوّل ارتجاعي در سيستم سياسي و دگرگوني كارها و تغيير اوضاع و شرايط به سود ارتجاع و جاهليّت(8) را نيز ميتوان از عواملي برشمرد كه دردها و رنجها را هر لحظه بيشتر ميکرد و خورشيد وجود گل سر سبد آفرينش را به سوي افق مغرب پيش ميبرد.
آنچه آن عزيز را سخت رنج ميداد و پيكر مطهّرش را ضعيف ميكرد، امواج رنجها و دردها و مصيبتهايي بود كه هر روز بر آن افزوده ميشد و اين فشارهاب ود كه بر درد و بيماري برخاسته از صدمات وارده در حمله و يورش به بيت مقدّسش كمك كرد تا بانوي سرفراز گيتي و آفرينش را به بستر شهادت بكشاند.
نحوه شهادت مظلومانه زهرا(س)
به دستور دختر پيامبر، بسترش را به وسط اطاق آوردند و فاطمه(س) پس از تدبير امور منزل و نظافت و شستشوي بدن مبارك و لباسهايش، رو به قبله در بستر خويش آرميد. از برخي روايات چنين به نظر ميرسد كه اميرمؤمنان (ع) به همراه دو فرزندش در واپسين لحظات زندگي بانوي جهان هستي، در منزل نبودند و تنها اسماء بنت عميس در خدمت حضرتش حضور داشت، لحظههاي آخر فرا ميرسيد و از پي آن، شرايط پرواز روح ملكوتي برترين بانوان هستي فراهم آمد. فاطمه (س) نگاهي عميق به اطراف افكند و فرمود: درود بر فرشته وحي، سلام بر پيامبر رحمت و عدالت، بار خدايا مرا به همراه پيامبر گرانقدرت برانگيز و غرق در مهر و خشنوديات ساز و در جوار رحمت و خانه مهر و منزلگاه سلامت خويش پناه ده. آنگاه فرمود: آيا آنچه من ميبينم شما نيز ميبينيد؟ پرسيدند مگر شما چه ميبينيد؟ فرمود: اينها، انبوه انبوه از فرشتگان آسمانها هستند و اين نيز فرشته وحي است و آن هم پدر بزرگوارم پيامبر(ص) كه ميفرمايد: «دخترم، به نزد ما بشتاب كه آنچه نزد ما براي تو است از دنيا و تمام ارزشهاي دنيوي بهتر و پسنديدهتر ميباشد. بشتاب به نزد من كه در شوق ديدار توام... فاطمه(س) لحظاتي چشمان خود را روي هم نهاد و آنگاه فرمود: «سلام بر تو اي دريافتدارنده جانها به فرمان خدا، هر چه زودتر روح مرا از اين تن خاكي زميني برگير، سپس فرمود: به سوي تو روانم اي پروردگار پرمهر؛ نه به سوي آتش. سپس ديدگان را روي هم نهاد و جهان را بدرود گفت(9). برخي معتقدند فاصله شهادت زهرا با پدرش 75 روز و برخي 95 روز بوده است، براين اساس ايامي را به اين منظور اختصاص داده و عزاداري مي كنند كه به ايام فاطميه مشهور است.
پینوشتها
1) ابن قتيبه الدينوري، الامامه و السياسهًْ معروف به تاريخ الخلفاء، ج 2و 1 در يك مجلد ص 30، تحقيق علي شيري، ناشر الشريف الرضي، المطبعهًْ امير، قم.
2) ابن قتيبه الدينوري، الامامه و السياسهًْ، قم، منشورات الرضي، 1363 ه ش، ص 12.
3) مؤتمر علماء بغداد، مقاتل بن عطيهًْ، ص 135 137، دارالارشاد الاسلامي، بيروت.
4) ابراهيم بن محمد بن الجويني خراساني، فرائد السمطين ج 2، ص 35 34، تحقيق شيخ محمد باقر محمودي، مؤسسه المحمودي، بيروت.
5) علي بن حسين مسعودي اثبات الوصيه، ص 143، نجف اشرف، بصيرتي قم.
6) حسين بابويه قمي، صدوق، امالي، صص 118، 101 99، مؤسسه اعلمي، بيروت.
7) عیسي بن ابي الفتح الاربلي، كشف الغمه في معرفهًْ الائمهًْ، ج 1، ص 498.
8) از جمله ميتوان به غصب فدك توسط حكومت غاصب اشاره کرد. /عمادالدين طبري، كامل بهايي، جزء اول، ص 309، سوق بينالحرمين، پاساژ مهتاش.
9) السيد محمد كاظم القزويني، فاطمهًْ الزهراء من المهد الي اللحد، صص 617 -615.
* مرکز مطالعات و پاسخگويي به شبهات حوزه علمیه قم