عوامفریبی به اسم کودک همسری!
طرح افزایش حداقل سن ازدواج که مدتهاست از سوی برخی نمایندگان مجلس پیگیری میشد، چندی پیش از سوی کمیسیون قضایی مجلس رد شد. نمایندگان موافق طرح، مسئله را به پدیده اجتماعی کودک همسری تقلیل داده و هدف پیگیری خود از چنین طرحی را مبارزه با کودکهمسری بیان کردهاند و سعی دارند با ایجاد فضایی احساسی، افکار عمومی را متاثر کرده و با خود همراه سازند.
فراکسیون زنان مجلس دهم با همراهی معاونت زنان ریاست جمهوری، از آذر ماه سال ۹۵ در حال پیگیری طرحی با عنوان «افزایش حداقل سن ازدواج» بوده است. این طرح، که با هدف افزایش حداقل سن ازدواج دختران از ۱۳ سال به ۱۶ یا ۱۸ سال مطرح شده بود از سوی کمیسیون حقوقی مجلس شورای اسلامی رد شد. کارشناسان و پژوهشگران بارها به بیان ابعاد و پیامدهای منفی تصویب طرح افزایش حداقل سن ازدواج پرداخته و به پرسشهای پیگیران و موافقان طرح پاسخ داده و دلایل آنان را رد کردهاند.
اینبار پس از مخالفت کمیسیون حقوقی برخی نمایندگان مجلس، از طرح «افزایش حداقل سن ازدواج دختران» به عنوان «ممنوعیت کودک همسری» یاد کردند و برخی رسانهها با طرح کلیدواژههایی چون «کودک همسری»، «کودکان بیوه»، «افزایش کودک همسری در ایران» و... به جوسازی علیه رد شدن طرح مذکور پرداختند. از طرفی همسویی و حمایت رسانههای غربی با تصویب چنین طرحی و هجوم پس از رد شدن در کمیسیون حقوقی سؤال برانگیز است.
کودک همسری؛
لفظ غلط به کارگرفته شده
تعریف سن پایان کودکی در کشورها و فرهنگهای گوناگون متفاوت است. در کنوانسیون حقوق کودک سازمان ملل متحد سن کودکی این گونه تعریف شده است: «کودک هر انسانی که زیر هجده سال تمام باشد گفته میشود؛ مگر اینکه مطابق قانون حاکم بر آن شخص، سن کمتری برای رشد او مقرر شده باشد». طبق چنین تعریفی کودکی در ایران براساس قانون حاکم بر کشور باید تعریف شود، در حقوق ایران مانند بیشتر نظامهای حقوقی، دوره کودکی به دو دوره قسمت میشود، دوره تمیز و دوره عدم تمیز. قانون برای پایان هر کدام از این دورهها سن مشخصی تعیین نکرده زیرا پایان کودکی و رشد هر فرد بنابر ژنتیک، اقلیم، فرهنگ و.. با فردی دیگر متفاوت است. بنابراین منطقی است افرادی که زودتر دوره رشد و بلوغ خود را پشت سر میگذارند ممکن است ازدواج هم بکنند و اگر فردی بعد از پایان بلوغ و رشد خود ازدواج کند حتی اگر در سنین 13 تا 16 سالگی باشد نمیتوان به او کودک و ازدواج او را ازدواج کودکان گفت.
همچنین این ازدواجها، بخش زیادی از ازدواجهای موفق در جامعه است، سینا کلهر دبیر فرهنگی مرکز پژوهشهای مجلس میگوید: کمترین میزان طلاق و بیشترین رضایت از زندگی مربوط به ازدواجهایی است که همه فکر میکنند آسیبها در آن بسیار زیاد است، بررسیها نشان میدهد بهترین سن ازدواج برای دختران ۱۵ تا۱۹ سال و برای پسران ۲۱ تا ۲۴ سال است.
ازدواج اجباری در هر سنی غلط است
جامعهشناسان، کودک همسری را شکلی از ازدواج اجباری تعریف میکنند، آنها میگویند دختران خردسال و کودک به اجبار به عقد مردانی بزرگسال درمیآیند و یا آنکه خانوادهها دختران نابالغ خود را میفروشند. یحیی کمالیپور، عضو کمیسیون حقوقی و قضائی مجلس شورای اسلامی درباره کودک همسری گفته است: « درحال حاضر پدیده کودک همسری در جامعه بهصورت خیلی نادر وجود دارد و به آن صورت فراگیر و تبدیل به معضل نشده است که نیاز به تغییر قانون داشته باشد». ازدواج اجباری دختران در هر سنی باطل است و اگر در ایران ازدواج اجباری و مخصوصا ازدواج اجباری دختران نابالغ وجود دارد باید در زمره آسیبهای اجتماعی برای حل این موضوع برنامهریزی و اقدام فرهنگی انجام شود.
ازدواجهای زیر 16سال
کودک همسری نیست
موافقان طرح افزایش حداقل سن ازدواج مهمترین هدف خود را مبارزه با کودک همسری که در زمره آسیبهای اجتماعی قرار دارد، بیان میکنند. اولا باید در نظر داشت، به کار بردن«کودک همسری» درباره ازدواجهای زیر 16 سال غیرعلمی و غلط است، چرا که این ازدواجها با تعریفی که از کودک همسری میشود مغایرت داشته و با واقعیت جامعه انطباق ندارد.
بنابراین با وجود نادر بودن پدیده کودک همسری چنانچه اصرار به پیگیری پدیده کودک همسری وجود دارد نباید این شکل از ازدواجهای اجباری را به کل ازدواجهای ثبت شده تعمیم داد و قانون کلی برای آن وضع کرد، همانطور که این پدیده نادر و استثنا در جامعه است باید اقدامی مستثنا و خاص در برابر آن انجام داد.