پرسش:
چرا از میان مکتب امامان شیعه(ع) تنها مکتب امام جعفر صادق(ع) به عنوان مذهب جعفری در سیره اهل بیت(ع) نامیده شده است؟
پاسخ:
 مدت امامت هر یک از ائمه معصومین از مهم‌ترین بخش زندگی آنان به شمار می‌رود. از آن‌جا که هر یک از پیشوایان دینی فعالیت‌های خود را با شرایط سیاسی، فرهنگی و اجتماعی هم عصر هماهنگ می‌ساختند، شناخت و بررسی اوضاع و شرایط دوران امام صادق(ع) می‌تواند ما را در پاسخ به این سؤال یاری رساند. ائمه اطهار: بهترین حافظان و نگهبانان دین و ادامه‌دهندگان راه نبوت هستند.
بررسی اوضاع فرهنگی سیاسی
اهمیت عصر امام صادق(ع)
عصر امام صادق(ع) از جنبه سیاسی یکی از دوران‌های مهم تاریخ اسلام به شمار می‌رود که در آن قیام‌ها و وقایع مهمی به وقوع پیوست. از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به انتقال حکومت و قدرت از بنی‌امیه به بنی‌عباس اشاره کرد. عباسیان که از گذشته با امویان در جنگ و مبارزه بودند به واسطه سیاست‌های ویژه خود به موفقیت‌های بزرگ دست یافتند. آنان شعار نهضت‌شان را «الرضا من آل محمد» قرار دادند و خود را از علاقه‌مندان و نزدیکان خاندان پیامبر(ص) معرفی کردند و در مدت کوتاهی مخالفان خود را از میان برده، به خلافت سلسله اموی پایان دادند در سال 132 ه.ق سفاح اولین خلیفه عباسی قدرت را در دست گرفت؛ اگرچه در ابتدا تصور می‌شد شیعیان از فشارها و شکنجه‌های امویان نجات یافته‌اند، اما خیلی زود چهره واقعی عباسیان آشکار شد. آنان که وعده بازگرداندن خلافت به علویان و اهل بیت(ع). را داده بودند، پس از رسیدن به قدرت، نه‌ تنها به وعده‌های خود عمل نکردند، بلکه خاندان پیامبر‌اکرم(ص) را تحت فشارهای شدید قرار دادند و بدین ترتیب در آزار و اذیت علویان از بنی‌امیه هم پیشی گرفتند.
فشار سیاسی بر امام صادق(ع) و شیعیان
با روی کار آمدن منصور، اولین خلیفه عباسی اوضاع به کلی دگرگون شد. او خلیفه‌ای ظالم و سفاک بود که خطر قدرت خود را تنها از ناحیه علویان و به خصوص امام صادق(ع) می‌دانست؛ از این رو شدیدترین فشارها را بر امام و شیعیان ایشان وارد ساخت. اواخر دوران امامت حضرت صادق(ع) یکی از سخت‌ترین ادوار شیعه در تاریخ اسلام بود و رابطه میان امام و یاران ایشان قطع گردید. گاه اصحاب خود را به لباس فروشنده دوره‌گرد در آورده تا بتواند مخفیانه به منزل امام راه یافته و پاسخ سؤالات خود را از محضر آن حضرت دریافت کنند.
امام صادق(ع) از همه به شرایط موجود آگاه‌تر بود و می‌دانست که زمینه فرهنگی مناسب و نیروی کافی برای قیام در میان شیعیان وجود ندارد؛ از این رو سیاست کلی خود را در مبارزه غیرمستقیم با دستگاه خلافت قرار داد. اهتمام آن حضرت برای تبیین حقیقت دین و بالا بردن سطح بینش دینی شیعیان موجبات تعالی فرهنگ شیعه شد.
عصر امام صادق (ع) به عصر تضارب آرا و عقاید مشهور است؛ چرا که در آن زمان فرقه‌ها و دسته‌های متعدد به وجود آمد و آشوب‌های فکری، اندیشه‌های انحرافی و عقاید گوناگون ظاهر گردید. به همین جهت بسیاری از طبقات مسلمین در معرفت ذات و صفات خداوند و دیگر اصول اعتقادی و احکام عملی دین و تاویل آیات قرآن کریم و مسایلی از قبیل قضا و قدر،‌ جبر و تفویض، مبدا و معاد و ثواب و عقاب دچار شبهه و اختلاف شدند. به دنبال این شبهات مکتب‌هایی؛ همچون خوارج، معتزله، متصوفه، زنادقه، جبریه، شبهه، قصاص، تناسخیه و... پدیدار گشت و مذاهب و فرقه‌های گوناگون به وجود آمد.
ادامه دارد