خوب است که انسان اسم خود را در اهداف خیر بنویسد و خود را شریک گرداند زیرا فردای قیامت معلوم نیست کدام قبول و کدام رد می‌شود لذا شایسته است انسان به این اکتفا نکند که عالم یا مبلغ یا فلان کاره است، شاید همه رد شود زیرا اعمال خیر شروط و موانع بسیار دارد که شاید هنگام عمل رعایت نشوند، بنابراین انسان باید در کار خیر و نحوه انجام آن فکر کند و فکرش موجب ابتکاری باشد که برای رسیدن به هدف مفید باشد.
(کتاب در محضر آیت‌الله العظمی بهجت ص28)
احسان و نیکوکاری باعث ایجاد دوستی و صمیمیت بین افراد جامعه می‌شود، افرادی که احسان می‌شوند هیچگاه نیکوکاری فرد خیر و نیکوکار را از یاد نمی‌برند و حتی سعی خواهند کرد تا به نوعی جبران نموده و احسان و نیکوکاری دیگران را به بهترین شکل پاسخ دهند.
از جمله کارهای ارزشمند و خداپسندانه‌ای که نصیب انسان‌های نیکوکار می‌شود، مدرسه‌سازی است.
جایگاه خیرین مدرسه‌ساز
خداوند در آیه 10 سوره منافقون می‌فرماید: «از آنچه به شما روزی داده‌ایم انفاق کنید، پیش از آنکه مرگ یکی از شما فرا رسد و بگوید پروردگارا چرا مرگ مرا مدتی به تأخیر نینداختی تا صدقه دهم و از صالحان بشوم؟»
عمل خیر پاداشی بزرگ نزد خداوند دارد، پاداشی که بسیاری از ما حتی توان تجسم آن را نیز نداریم.
«زهره کدخدایی» کارشناس مسائل اجتماعی در این باره به گزارشگر کیهان می‌گوید: «امور خیریه و عام‌المنفعه انواع و اقسام متفاوتی دارد، گاهی کمک به خرید جهیزیه، به عهده گرفتن مخارج ازدواج یک زوج، کمک به خرید خانه، مداوای بیمار، کمک تحصیلی و... یک کار نیکوکارانه و خداپسندانه محسوب می‌شود و گاهی هم امور معنوی مانند عیادت از یک بیمار، همدردی با گرفتاران و نیازمندان، رفتار شایسته با خانواده و به خصوص پدر و مادر، به جا آوردن اعمال نیک و عبادات یک کار خیر و ارزشمند به حساب می‌آید که اگر پاداشی بیشتر از امور خیریه دیگر نداشته باشد کمتر از آن هم نیست. چه بسا افرادی که دستشان خالی است و از توان مالی خوبی برخوردار نیستند اما ازدلی به وسعت دریا برخوردارند و هر آنچه که از دستشان برمی‌آید در راه خدا انفاق می‌کنند.»
وی اضافه می‌کند:‌ «انفاق و بخشش و گذشتن از ثروت و دارایی خود کار آسانی نیست و کار هر کسی هم نیست و کسانی که این روحیه متعالی و ارزشمند را دارند انسان‌های وارسته و از خود‌گذشته‌ای هستند که منافع دیگران را بر منافع خود محترم می‌شمارند و می‌دانند که خداوند متعال نیز پاداشی دوچندان در ازای کارهای نیک به آنها می‌دهد.»
یکی از امور خیری که رضایت خداوند را به همراه دارد مدرسه‌سازی است. ساخت مدرسه به یاد پدر، مادر، برای شادی روحشان، برای کارهای خیر و امور عام‌المنفعه، برای باقیات صالحات، برای ماندگاری و نام نیک و... برای هرهدفی صورت گیرد خوب و ارزشمند است.
یک خیر مدرسه‌ساز در این باره می‌گوید: «گذشتن از مال و ثروت کار آسانی نیست و خداوند این توفیق را به هر کسی نمی‌دهد، برای مدرسه‌سازی و کمک به نوسازی، تعمیر و بازسازی یک مدرسه لازم نیست که افراد همه پول مدرسه یا تعمیر و نوسازی را بدهند بلکه هر کس به هر میزان که می‌تواند کمک کند در این کار خیر و ارزشمند سهیم خواهد شد.»
این فرد نیکوکار و مدرسه‌ساز اضافه می‌کند:‌ «مهم‌ترین هدفی که من از این کار خیر دنبال می‌کردم و به یاری خداوند به آن رسیدم این بود که الگویی برای افراد خانواده و دیگران باشم و آنها نیز در این امر خداپسندانه مشارکت کنند که به لطف خداوند در حال حاضر همه فرزندانم در این امر مشارکت دارند و در زمینه مدرسه‌سازی به من کمک می‌کنند.»
«محمدرضا حافظی» رئیس جامعه خیرین مدرسه‌ساز کشور در این باره می‌گوید: «در دین مقدس اسلام فضیلت دانش بالاتر از هر عبادتی است بنابراین کسانی که در این عرصه تلاش می‌کنند مشمول فیض بزرگی خواهند شد و از پاداشی عظیم نزد خداوند متعال بهره‌مند خواهند شد.»
وی با بیان اینکه حرکت مقدس خیرین مدرسه‌ساز واقعا افتخار آفرین بوده است اضافه می‌کند: «خیرین دانشگاه‌ساز، خیرین راه و ترابری، خیرین کتابخانه‌ساز و تشکل‌های مردمی به تبع خیرین مدرسه‌ساز به وجود آمده‌اند.»
رئیس جامعه خیرین مدرسه‌ساز همچنین می‌گوید: «همان‌طور که رهبر معظم انقلاب جامعه خیرین مدرسه‌ساز را پدیده مبارکی دانستند که باید این امر سازنده در کشور استمرار یابد اکنون شاهد هستیم که مردم گروه گروه به امر مدرسه‌سازی ورود می‌کنند تا بستر لازم برای کسب دانش فرزندان عزیز کشور فراهم شود.»
مدرسه‌سازی از مصادیق مهم نیکوکاری
در آموزه‌های دینی و اخلاقی، کمک به دیگران از مهم‌ترین وظایف است، احسان و نیکی مانع نزول بلا و موجب برطرف شدن سختی‌ها و مشکلات می‌شود و از همه مهم‌تر موجب محبوبیت نزد خداوند متعال می‌شود.
احسان و نیکوکاری مصادیق فراوان دارد، ایمان به خدا و پیامبر(ص) تحمل سختی‌ها و مشکلات، خیرخواهی و اصلاح، اجتناب از فحشا و گناهان کبیره، استغفار در سحرگاهان، پرداخت زکات، انفاق و بخشش در راه خدا، تأمین نیاز محرومان و نیازمندان، رفتار شایسته با پدر، مادر و... اما کمک به تعلیم و تربیت فرزندانی که آینده کشور در دستان آنهاست و توسعه فضاهای آموزشی و مدرسه‌سازی نیز یکی از مصادیق مهم نیکوکاری و احسان است.
دکتر «مهرالله رخشانی‌مهر» معاون وزیر آموزش و پرورش و رئیس سازمان نوسازی مدارس کشور در گفت‌وگو با گزارشگر کیهان در این باره می‌گوید: «در سیر تاریخی جامعه، موضوع تعلیم و تربیت در فرهنگ دینی، ملی و آموزش و پرورش جایگاه ویژه‌ و ممتازی دارد و امروزه تمام کسانی که به توسعه علاقه‌مند هستند از آموزش و پرورش آغاز می‌کنند چرا که رویکردهای برآمده از عصر جدید ارتباطات و فناوری در تعلیم و تربیت، موجب حرکت تدریجی و تعریف مفاهیم اساسی تعلیم و تربیت شده است.»
وی اضافه می‌کند: «گذر از نظام آموزشی رژیم پهلوی به جمهوری اسلامی فقط در سایه ایجاد تحول در طرز تفکر و نگرش عوامل انسانی و وزارت آموزش و پرورش میسر بود و به همین دلیل سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور در راستای منویات مقام معظم رهبری و سیاست‌های کلی برنامه چهارم مبنی بر تحقق عدالت اجتماعی و ایجاد فرصت‌های برابر و همچنین توجه به معماری و مقاوم‌سازی ساختمان‌ها، طرح تخریب و بازسازی هزاران مدرسه بدون استحکام و خطرآفرین آغاز شد که این اقدام با اثرات و دستاوردهای خوبی همراه شد، به گونه‌ای که در هنگام وقوع بسیاری از حوادث طبیعی مانند زلزله، مدارس ایمن‌سازی شده و ساختمان‌های جدیدالاحداث تنها ساختمان‌های سالم و پایدار آن منطقه بوده‌اند.»
معاون وزیر آموزش و پرورش تصریح می‌کند: «با آغاز سال تحصیلی جدید در حدود 8000 کلاس درس جدید تحویل آموزش و پرورش شد، به علاوه 67 مورد سالن ورزشی، 16 استخر و 108 مورد فضای پرورشی دیگر نیز آماده بهره‌برداری و تحویل شد.
جمع‌آوری مدارس خشتی و گلی
دیدن دانش‌آموزانی که در مدارس کپری یا خشت و گلی درس می‌خوانند دل هر انسانی را به درد می‌آورد، در حالی که بسیاری از دانش‌آموزان در شهرها و در مدارسی درس می‌خوانند که سقفی بالای سرشان است و از وسایل سرمایشی یا گرمایشی مناسبی برخوردار است اما بسیاری از فرزندان این آب و خاک در کلاس‌هایی درس می‌خوانند که با خشت و گل درست شده یا کپری و حصیری هستند، اما به غیر از دکتر رخشانی‌مهر معاون وزیر آموزش و پرورش که این خبر خوب را به گزارشگر کیهان می‌دهد که همه مدارس خشتی و گلی امسال جمع‌آوری می‌شود، «داریوش ورناصری» معاون فنی و نظارت سازمان نوسازی مدارس کشور نیز این مژده را می‌دهد که علاوه بر جمع شدن همه مدارس خشتی و گلی تا پایان سال تمامی سیستم گرمایشی مدارس کشور نیز استانداردسازی خواهند شد و از ورود سوخت به داخل کلاس‌ها جلوگیری می‌شود.»
وی با بیان اینکه استانداردسازی سیستم گرمایشی مدارس از سال 92 شروع شده، اضافه می‌کند: «در سطح مدارس کشور تعداد زیادی از مدارس که سیستم گرمایشی غیراستاندارد داشتند تعویض شده است اما هنوز بخشی از مدارس که در مناطق سردسیر و صعب‌العبور قرار دارند باقی مانده است.»
یک کارشناس آموزشی نیز در این‌باره می‌گوید: «بافت مدارس استان‌ها، شهرها و روستاها با توجه به موقعیت جغرافیایی آن منطقه تغییر پیدا می‌کند. مثلا در نواحی کوهستانی برای ساختن مدارس از سنگ بیشتری استفاده می‌شود ولی در برخی از مناطق دیگر کشورها از چوب، سیمان، گچ یا مصالح دیگر استفاده می‌شود.»
وی اضافه می‌کند: «در استان‌های گرم و جنوبی کشور مانند سیستان و بلوچستان، خوزستان، بوشهر، هرمزگان و... به دلیل گرمای هوا به خصوص در روستاها از مصالحی استفاده می‌شود که از شدت گرما کاسته شود. به همین دلیل این مدارس به مدارس کپری معروف شده‌اند چون با حصیر و چوب خرما درست می‌شود که خنک باشد و محلی برای وزش باد و نسیم خنک باشد، حتی در برخی از این روستاها و شهرها کلاس‌ها در کنار سواحل دریا برپا می‌شود که نسیم خنکی از دریا بوزد.»
هرچند که مدارس خشتی، گلی و کپری ناامن هستند و ایمنی لازم برای درس خواندن دانش‌آموزان را ندارند اما بهتر است هنر و سنت در این زمینه ادغام شوند و با توجه به مصالح محلی و بومی مدارسی ساخته شود که هم با شرایط جغرافیایی آن منطقه هماهنگی داشته باشد و هم از ایمنی بالایی برخوردار باشد.
امروز جامعه ما به گسترش فرهنگ خیرجمعی و اعمال نیکوکارانه نیاز دارد و باید این مسئله تبلیغ و ترویج شود که سعادت و اعتلای جامعه با همکاری، همفکری و یاری رساندن به یکدیگر امکان‌پذیر می‌گردد و چه امری مقدس‌تر، باشکوه‌تر و خداپسندانه‌تر از مدرسه‌سازی که از کارهای اساسی و موثر خیر جمعی است.