kayhan.ir

کد خبر: ۱۴۵۱۹۱
تاریخ انتشار : ۲۹ مهر ۱۳۹۷ - ۱۸:۲۷
حاجعلی کیا و سازمان کوک به روایت اسناد ساواک - ۳۶

کمیته بانوان کوک با مدیریت ثریا پهلوی

از شیوه‌های مرسومِ عضوگیری در جلسات کمیته اصلی مرکزی این بود که سوابق فرد پیشنهاد‌شده برای اعضاء مطرح می‌گردید و پس از آن، رأی‌گیری صورت می‌گرفت و در صورت موافقت تمامیِ اعضاء، فرد پیشنهادشده به عضویت سازمان پذیرفته می‌شد. نمونه‌ای از طرح اینگونه سوابق، که سرهنگ علوی‌کیا در خصوص عضویت منوچهر قیایی، از کارمندان عالی‌رتبه وزارت کشور مطرح نموده، به شرح زیر است:
«نامبرده لیسانس دانشسرای عالی است. شروع خدمتش در وزارت فرهنگ بوده. در زمان قوام‌السلطنه وارد حزب دموکرات ایران شده و دستگاه تبلیغاتی او را می‌گردانده. این شخص بسیار خوش‌بیان و خطیب است. در همان زمان قوام‌السلطنه وارد وزارت کشور شده و تاکنون دو مرتبه فرماندار سمنان بوده. با مخالفین دولت دکتر مصدق همکاری می‌کرده و با سپهبد زاهدی هنوز همکاری نزدیک دارد. حس رفاقتی بسیار خوب، ولی در عین حال خیلی جاه‌طلب است. مجموعاً آدم درستی است و دارای زندگانی ساده می‌باشد. شخص پرکار و باهوشی است.»
پس از طرحِ این سوابق، «پیشنهاد شد که سرتیپ کیا به طور غیرمنتظره به اتفاق علوی‌کیا با نامبرده ملاقات نماید و بعداً نظریه خود را به کمیته گزارش دهد.»
این اشخاص، پس از پذیرش، مراسم تحلیف را انجام می‌دادند و به عنوان «سرباز کوک» به فعالیت مشغول می‌شدند.
نمونه‌ای از گزارش برگزاری مراسم ورودیه‌ی اعضای جدید، به شرح زیر گزارش گردیده است:
«برادر عزیزم تیمسار سرتیپ کیا
با تجدید مراتب مودت دیرین خود، به استحضار آن دوست و برادر گرامم می‌رسانم که تشریفات برادری آقای سرگرد توپخانه فیض‌اله وزیری با تمام جزییات و نکات اساسنامه انجام گردی .
خواهشمندم لطفاً نام ایشان را که به این افتخار نائل شده‌اند، در آمار منظور فرمایند. روی بقیه نیز پیوسته کار می‌شود و پس از حصول69 نتیجه قطعی، مراتب به استحضار عالی خواهد رسید.
سلام‌های عمیق برادرانه این دوست را لطفاً بپذیرید. موفقیت روزافزون آن تیمسار ارجمند را آرزومندم.
برادر و دوست شما. سرتیپ امان‌پور.»
در تعیین ساختار تشکیلاتی سازمان کوک، ایجاد شورای عالی سازمان کوک به شیوه‌ی برگزاری کنگره‌های حزبی نیز مطرح گردید، که به نظر می‌رسد در مرحله طرح باقیمانده است:
«موضوع طرح عبارت از آن است که از طرف هر کمیته اصلی مرکزی، یک نماینده برای شرکت در شورای عالی کوک انتخاب گردد و این شورا لااقل ماهی یک مرتبه تشکیل می‌شود و تمام نمایندگانی که از صنوف مختلف و همچنین بانوان در آن شرکت می‌کنند، راجع به مسائل مهمه با هم شور و تشریک‌ مساعی نموده و آنچه را که مربوط به هر کمیته است، نماینده آن کمیته مطرح می‌نماید. البته در شورا یک نماینده هم از ستاد کل وجود دارد که ترتیب و تأمین واحدها به عهده اوست. شورا یک برنامه سالیانه تنظیم می‌کند و از مجموع نمایندگان شهرستان‌ها نیز، کنگره سالیانه تشکیل می‌شود که این کنگره با یک دست قوی و اساس محکمی شروع به کار خواهد کرد. این ‌پایه و اساس برای آن است که روزی که سازمان به نفوذ و قدرت نهایی خود رسید، بتواند به عموم مردم حکومت کرده و از افکار عامه کمک بگیرند.»
براساس این تفکر، تشکیل دولت حزبی نیز یکی از اهداف اولیه اعضای اصلی کمیته مرکزی سازمان کوک برشمرده شده است:
«چنانچه ما روزی موفق شدیم که در سرتاسر مملکت، حتی در تمام دهکده‌ها هم کمیته داشته باشیم و دولتی هم روی کار بیاید که متعلق به خودمان باشد، پیشنهادات و تنقیدات بررسی شده، به نام یک لایحه به مجلس می‌رود و البته مطابق قانون تصویب و اجرا خواهد شد و این لوایح اغلب قطعاً خواسته تمام ملت است.»
بانوان کوک
پس از اینکه ساختار سازمانی کوک در مناطق مختلف کشور، همراه با تشکیل کمیته‌های مختلفِ اصلی و فرعی در جلسات کمیته اصلی مرکزی مشخص شد، به کارگیریِ بانوان نیز در دستور کار قرار گرفت و در اردیبهشت ماه سال 1333ش، اولین جلسه کمیته بانوان، تحت عنوان «کمیته پارتیزانی سه نفری مرکزی بانوان»؛ به ریاست خانم قدسی غضنفری، به همراه مریم کیا، که همسر سپهبد حاجعلی کیا بود، و عشرت معاضد در منزل سپهبد حاجعلی کیا تشکیل و مراسم تحلیف انجام شد.
همراه با شکل‌گیریِ کمیته مرکزی بانوان، که یکی از اعضای کمیته اصلی مرکزی مردان به عنوان رابط در آن شرکت می‌نمود، تصمیم گرفته شد تا این کمیته نیز، مانند کمیته اصلی مرکزی، که تحت نظر محمدرضا پهلوی قرار داشت، تحت نظر ثریا پهلوی که در این موقع ملکه ایران بود، قرار گیرد و گزارش فعالیت‌ها و اقدامات بانوان در ملاقات‌های حضوری به او ارائه گردد.
اولین مسئله‌ای که در این اقدام وجود داشت، عضویت دوگانه‌ی برخی از اعضای کمیته بانوان در سازمان کوک و جمعیت خیریه ثریا پهلوی بود که به شکل زیر مطرح گردید:
«نظر به اینکه شرفیابی اعضای کمیته مرکزی پارتیزانی بانوان کوک حضور علیاحضرت ملکه ثریا پهلوی توسط رابط اطلاع داده شده که حاضر باشند برای روزی که تعیین می‌شود به پیشگاه علیاحضرت معرفی شوند. نظریه کمیته مرکزی بانوان بر این است که چون شرفیابی بانوان اعضای کمیته قطعاً بدون اطلاع بانوان درباری نخواهد بود و از طرفی طبق قسم‌ نامه باید اعمال کمیته سرّی باشد، لذا استدعا دارند فرماندهی کل، امر و مقرر فرمایند قسمی این شرفیابی به عمل آید که ایجاد سوءتفاهم بین بانوان عضو کمیته ـ که ضمناً عضو هیئت مدیره جمعیت خیریه ثریا پهلوی نیز می‌باشند ـ با بانوان درباری که آنها هم همین سمت را دارند، نکند.»