بازخوانی نظرات اقتصادی ماهاتیر محمد، معمار مالزی نوین
الگوی شرقی برای توسعه شرق
نخست وزیر اسبق مالزی که در دهه 80 با سیاست نگاه به شرق، نقشه توسعه مالزی را با موفقیت ترسیم کرد، اکنون پس از سه دهه همچنان سیاست نگاه به شرق را در مقایسه با غرب، راهکاری موثر برای توسعه میداند. ماهاتیر محمد به تازگی با پیروزی بر رقیب خود، مجددا قدرت را در این کشور مسلمان بر عهده گرفته است.
هفته گذشته ماهاتیر محمد 92 ساله پس از سالها دوری از سیاست رسمی، با شکست ائتلاف حزب حاکم به رهبری نجیب رزاق بار دیگر به عنوان نخستوزیر سوگند یاد کرد. ماهاتیر محمد در نخستین واکنش به نتیجه انتخابات در یک کنفرانس خبری گفت: «بله، بله! من هنوز زندهام و آمدهام تا شاهد حاکمیت دوباره قانون بر مالزی باشیم.» وی همچنین اعلام کرد که قصد ندارد از کسی «انتقام» بگیرد.
غربیها ماهاتیر محمد را متمرد، نژادپرست، یهودستیز و گستاخ مینامند اما در کشورهای در حال توسعه او را به عنوان یکی از حامیان سرسخت الگوی توسعه شرق محور و از همه مهمتر، معمار مالزی نوین میشناسند. بازگشت مجدد معمار مالزی نوین فرصت خوبی است تا دیدگاههای وی در مورد الگوی توسعه شرق محور را مرور کنیم.
سیاست نگاه به شرق دولت «ماهاتیر محمد» که از سال 1981 تا 2003 به عنوان سیاست خارجی دولت وی، روابط مالزی را محدود به کشورهایی از قبیل ژاپن کرده بود، به اعتقاد وی ریشه در نوع رفتارهای دوگانه غرب با کشورهای آسیایی دارد. ماهاتیر محمد همچنین معتقد است کشورهای غربی از جمله انگلیس و آمریکا الگوی توسعهای مناسبی برای مالزی نیستند و در صورت الگو قرار دادن این کشورها، توسعه در مالزی محقق نمیشود. به اعتقادی وی، مدیریت اقتصادی کشورهای غربی، کارگران این کشورها را تنبل بار آورده است.
رهبر انقلاب در یکی از خاطراتشان در مورد نوع نگاه ماهاتیر محمد به اتکا به کشورهای غربی در توسعه میفرمایند: «ماهاتیر محمد، نخستوزیر سابق مالزی- که بسیار هم آدم پُرکار و دقیق و جدی و پایبندی بود - به تهران آمد، به دیدن من هم آمد؛ همان اوقات بود که تحولات گوناگونی در آسیای شرقی اتفاق افتاده بود؛ در مالزی، اندونزی و تایلند، زلزله اقتصادی به وجود آمده بود. همین سرمایهدار صهیونیستی و بعد سرمایهدارهای دیگر، با بازیهای بانکی و پولی توانستند چند تا کشور را به ورشکستگی بکشانند. در آن وقت ماهاتیر محمد به من گفت: من فقط همین قدر به شما بگویم که ما یک شبه گدا شدیم! البته وقتی کشوری وابستگی اقتصادی پیدا کرد و خواست نسخههای اقتصادی بانک جهانی و صندوق بینالمللی پول را عمل بکند، همین طور هم خواهد شد.»
تحریم کالاهای انگلیسی
به گزارش ایرنا اگرچه روابط ماهاتیر محمد با کشورهای غربی خوب بود، اما وی همواره خود را صدای منتقد سیاستهای غرب میدانست. در سالهای ابتدایی دوران نخستوزیری ماهاتیر محمد، یک مخالفت جزئی با انگلیس در مورد شهریههای دانشگاه، باعث تحریم کالاهای انگلیسی شد و کمپینی با موضوع (کالاهای ساخت انگلیس گزینه آخر خرید شما باشد) در مالزی راه افتاد.
این چالش جزئی با انگلیس باعث شد معمار نوین مالزی در سالهای نخست رهبری خود در جستوجوی مدلی شرقی برای پیشرفت باشد. شرایط توسعه یافتگی ژاپن باعث توجه نخست وزیر وقت مالزی به این کشور شد و اینگونه بود که «سیاست نگاه به شرق» در وی شکل گرفت.
ماهاتیر محمد برنامه سیاست نگاه به شرق خود را هرگز کنار نگذاشت و اکنون پس از سه دهه همچنان بر درستی این نگاه تاکید دارد. معمار مالزی نوین در تازهترین گفتوگوی خود با یک نشریه ژاپنی که متن آن روز شنبه در رسانههای مالزی منتشر شد، با یادآوری دوران اشغال مالزی توسط ژاپنیها در سال 1942، آن سالها را دوران سختی عنوان کرد که باعث برخی توجهات به سوی انگلیس شد.