kayhan.ir

کد خبر: ۱۲۴۳۳۱
تاریخ انتشار : ۰۲ بهمن ۱۳۹۶ - ۱۸:۴۵

سائلان درگاه خدا



واژه سؤال و اسم فاعل آن سائل ، تنها به معنای پرسشگری استفهامی برای فهم چیزی یا حتی پرسش‌های اعتراضی و یا انکاری و توبیخی و مانند آنها نیست؛ زیرا یک معنای سؤال، همان چیزی است که در ادبیات و فرهنگ عامه مردم وجود دارد و می‌گویند: سائل به در خانه یا مغازه آمده است و چیزی می‌خواهد. این سائل همان گدایی است که به طلب انفاقی، در خانه آدمی را می‌زند و بر اساس آموزه‌های قرآن، باید چیزی کم یا زیاد به این سائل داد؛ زیرا در هر مالی هر چند اندک ،حقی از سوی خدا برای او قرار داده شده است: وَفِی أَمْوَالِهِمْ حَقٌّ لِلسَّائِلِ وَالْمَحْرُومِ؛ و در اموال آنان حقی برای سائل و محروم است.(ذاریات، آیه 19؛ معارج، آیات 23 و 24) این نوع سؤال را در عربی سؤال استعطایی یعنی درخواست عطا می‌گویند.
از نظر قرآن، همه مردم، بلکه همه هستی عیال الله هستند و کاسه گدایی آنها به سبب همان فقر ذاتی به سمت خدا دراز است(فاطر، آیه 15)؛ از این رو خدا درباره همه هستی می‌فرماید: یَسْأَلُهُ مَن فِی السَّماوَاتِ وَ الأرْضِ کُلَّ یَوْمٍ هُوَ فی‌ شَأْنٍ؛ هر کسی که در آسمان‌ها و زمین است از او سؤال می‌کند و درخواست دارد و خدا در هر ظهوری ،در شانی از شئون است. (الرحمن، آیه 29) به این معنا که خواسته‌های موجودات و آفریده‌ها هر آن دگرگون می‌شود و خواسته‌ای نو و تازه‌ای مطرح است، خدا نیز با توجه به آن خواسته‌ها ظهور و بروزی دارد تا بر اساس یک شانی از شئون، تجلی کند. پس گاهی درخواست شفا است و خدا به شافی ظهور می‌کند و گاه درخواست رزق است و خدا به رزاق ظهور می‌یابد و مانند آنها.
این سؤالات استعطایی موجودات از خدا به زبان ذات و حال است و خدا بر اساس ظرفیت و استعداد هر کسی نیازهای ذات و حال او را بر آورده می‌کند و هرگز کسی از درخانه خدا بی‌عطایی باز نمی‌گردد. از همین رو خدا می‌فرماید: وَ آتَاکُم مِن کُلِّ مَا سَأَلْتُمُوهُ؛ و هر آن چیزی که شما از خدا سؤال کرده و در خواست کردید، به شما داد. (ابراهیم، آیه 34) پس هر کسی هر چه خواست گرفت و کسی از در خانه خدا دست خالی باز نگشت.
براین اساس خدا هر خواسته‌ای را پاسخ می‌دهد و دست هیچ سائلی باز نمی‌گردد. البته در پرسش ذات و حال این چون به حکمت است فوری تحقق می‌یابد، اما در درخواست‌های غیر ذاتی و غیر حالی که گاه انسان بر زبان می‌راند، به سبب آنکه به حکمت کلی یا مصلحت آن شخص نیست، به آن پرسش به همان شکل درخواستی پاسخ داده نمی‌شود، بلکه برای او به شکلی دیگر پاسخ داده می‌شود. این پاسخ شامل : 1. پذیرش درخواست و انجام خواسته؛ 2. کم شدن گناه و بدی از کارنامه اعمال؛ 3. افزایش حسنه‌ای به حسنات خواهد بود. از این رو، هر گاه دستی به سوی خدا دراز شد باید آن را بوسید و به صورت کشید؛ چون پاسخ احسان و اکرام الهی در آن دست دراز شده به سوی خدا هست.