سرمایه‌های از دست رفته
از نظر قرآن هر انسانی دارای فرصت بی‌مانندی است که از آن به عمر تعبیر می‌شود. برای هر انسانی همه امکانات و فرصت‌ها برای بهره‌گیری از آنها در مدت عمر کوتاه زندگی در زمین فراهم شده است؛ اما بسیاری از مردم از این فرصت‌ها و امکانات بدرستی استفاده نمی‌کنند لذا در یک اصل کلی می‌فرماید: وَالْعَصْرِ إِنَّ الْإِنْسَانَ لَفِی خُسْرٍ؛ سوگند به عصر و واپسین زمان فشرده و کوتاه زندگی در دنیا که واقعا انسان دستخوش زیان و از دست دادن اصل سرمایه است. (عصر، آیات 1 و 2)
بر اساس آیه 3 همین سوره عصر تنها کسانی از زیان اصل سرمایه‌های وجودی و امکانات و فرصت‌ها در امان هستند که چهار عمل اصلی ایمان و عمل صالح و توصیه به حق و صبر را نسبت به خود و دیگران داشته باشند.
از نظر قرآن، کسانی که این گونه عمل نمی‌کنند، همه سرمایه‌های پاک و طیب خود را در زندگی کوتاه دنیا از دست داده و در آخرت، تهیدست وارد صحنه قیامت می‌شوند: أَذْهَبْتُمْ طَیِّبَاتِکُمْ فِی حَیَاتِکُمُ الدُّنْیَا؛ طیبات خودتان را در زندگی دنیایتان از دست داده اید.(احقاف، آیه 20)بنابراین، چون تهی شده‌اند، بی‌وزن هستند و در روی ترازو وزنی ندارند: وَمَنْ خَفَّتْ مَوَازِینُهُ فَأُولَئِکَ الَّذِینَ خَسِرُوا أَنْفُسَهُمْ فِی جَهَنَّمَ خَالِدُونَ؛ و کسانى که کفه میزانشان سبک باشد آنان سرمایه خویشتن را از دست داده و زیان زده هستند و همیشه در جهنم مى مانند.(مومنون، آیه 103؛ اعراف، آیه 9؛ قارعه، آیه 8) پس اینان دیگر نیازمند به توزین نیستند: أُولَئِکَ الَّذِینَ کَفَرُوا بِآیَاتِ رَبِّهِمْ وَلِقَائِهِ فَحَبِطَتْ أَعْمَالُهُمْ فَلَا نُقِیمُ لَهُمْ یَوْمَ الْقِیَامَهًْ وَزْنًا؛ آرى آنان کسانىاند که کفر ورزیدند و آیات پروردگارشان و لقاى او را انکار کردند؛ در نتیجه اعمالشان تباه گردید و روز قیامت براى آنها وزن اقامه نمی‌شود و توزین نمی‌شوند.(کهف، آیه 105)
البته اگر برای آنان وزنی باشد، برای بررسی میزان درکات است تا معلوم شود در کدامین درجه از درجات قرار می‌گیرند و مستحق سکونت در کدام یک از دوزخ‌های هفتگانه هستند؛ زیرا خدا برای هر چیزی میزان خاص خودش را دارد؛ از همین رو در آیات قرآن از موازین جمع میزان سخن به میان آمده است تا سهم هر کسی از درجات و درکات بدرستی معلوم شود: و ترازوهاى عدالت را در روز رستاخیز می‌نهیم. پس هیچ کس در چیزى ستم نمى‌بیند و اگر عمل ، هموزن دانه خردلى باشد، آن را مى آوریم؛ و کافى است که ما حسابرس باشیم. (انبیاء، آیه 47)
این دقت در بررسی و توزین اعمال برای آن است که در روز قیامت حق با تمامیت خود ظهور می‌کند و اقتضای حق آن است که چیزی را از درکات و درجات فرونگذارد: وَ الْوَزْنُ یَوْمَئِذٍ الْحَقُّ؛ وزن در آن روز همان حق است.(اعراف/ 8)