رانندگان تاکسی در پیچ و خم چالش‌های زندگی- بخش پایانی
سفر درون شهری با راننده‌ای مطمئن
فریده شریفی
حمل و نقل و جابجایی کالا و مسافر یکی از نیازهای اساسی هرجامعه‌ای به حساب می‌آید و با توجه به افزایش جمعیت کلان شهرها، هر روزه بر اهمیت این موضوع افزوده می‌شود تا جایی که تولید وسایل جدید حمل و نقل برای جابجایی بهتر و بیشتر مسافران در برنامه‌ریزی‌های ضروری هر جامعه مورد توجه ویژه قرار گرفته است.
با توجه به اینکه تراکم ترافیک وسایل نقلیه شخصی به ویژه در مرکز شهر به حد اشباع نزدیک شده است تقویت و توسعه حمل و نقل، نقش مؤثری را جهت دستیابی به توسعه شهری پایدار ایفا می‌کند.
تاکسی در ایران یکی از ارکان مهم حمل و نقل به شمار می‌رود و نقش مؤثری در انتقال و جابجایی مسافران دارد.
اگر روزی حمل و نقل عمومی متوقف شود خیابان‌ها مملو از جمعیت مسافری خواهد شد که نمی‌دانند چگونه به مقصد برسند و این مسئله یعنی فاجعه، یعنی بحران. به همین دلیل رانندگی وسایل حمل و نقل عمومی مثل تاکسی از جمله مشاغل سخت به حساب می‌آید.
اما همین کار سخت و طاقت‌فرسا را می‌توان با توکل بر خداوند و تلاش برای رضای حق تعالی به شغلی هدفدار و باانگیزه تبدیل کرد. مشاغل مختلف نزد خداوند متعال دارای منزلت و شأن خاصی هستند و اکثر رانندگان نیز به حساس بودن موقعیت و جایگاه شغلی خود واقف هستند و از آنجا که روزانه با ده‌ها مسافر در ارتباط هستند می‌توانند با رفتار مناسب به عنوان انتقال‌دهنده انرژی مثبت در شهر باشند.
اکثر کارشناسان اقتصادی و اجتماعی معتقدند که رانندگی تاکسی در کلان شهرها به دلیل حجم بالای خودروهای عبوری و ترافیک سنگین معابر نیازمند اعصاب قوی و حوصله و گذشت است به همین دلیل سازماندهی، مدیریت و نظارت مطلوب بر ناوگان تاکسیرانی می‌تواند در ارتقای فرهنگ عمومی و نحوه رفتار و کردار جامعه تاثیرگذار باشد.
کاری هدفدار و پرمعنی
رانندگی تاکسی شغلی پراسترس و نفس‌گیر است و به جرأت می‌توان آن را در زمره سخت‌ترین و مشکل‌ترین مشاغل شهری قرار داد اما اگر با عشق و انگیزه و هدف دنبال شود کاری لذت‌بخش و پرمعنی خواهد بود.«ابراهیم دهباشی‌زاده» راننده تاکسی در این زمینه می‌گوید: من هر روز صبح کارم را با نام خداوند و با ایمان و اعتقاد فراوان به ذات باریتعالی آغاز می‌کنم چرا که معتقدم روزی که با نام و یاد خدا شروع می‌شود امکان ندارد روز بدی باشد حتی نوشته‌ای در جلوی تاکسی خود گذاشته‌ام که هر روز آن را ببینم و با خودم تکرار کنم که «خدایا من تو را دارم پس همه‌چیز دارم.»
وی اضافه می‌کند: «من با رویی خوش و انرژی فراوان با مسافران خود برخورد می‌کنم و سعی کرده‌ام که کار طاقت‌فرسای تاکسیرانی را به کاری هدفدار و پرمعنی تبدیل کنم و همیشه به مسافران خود مخصوصا به جوانان توصیه می‌کنم که ایمان و اعتقاد خود را تقویت کنند و هیچگاه از یاد خداوند غافل نباشند چرا که او یار و یاور ما در همه مشکلات و سختی‌ها است.»
«معصومه طاهریانپور» کارشناس مسائل اجتماعی در گفت‌وگو با گزارشگر کیهان در این باره می‌گوید: «رانندگی از جمله مشاغل سخت و پراسترس است و رانندگان مجبورند ساعت‌های طولانی در خارج از محیط خانه و خانواده بگذرانند و با افراد مختلف و شرایط مختلف روبه‌رو شوند تا رزق و روزی حلال برای خانواده خود فراهم کنند به همین دلیل رسیدگی به مشکلات و دلمشغولی‌های آنان باعث خواهد شد تا با انگیزه و روحیه بهتری به خدمت‌رسانی مشغول باشند و مشکلات این حرفه را نادیده بگیرند.»
وی اضافه می‌کند: «ساعت‌ها نشستن پشت فرمان ماشین و تحرک نداشتن عامل ایجاد بیماری‌های مختلف است لذا باید از رانندگان تاکسی حمایت بیشتری شود و این حمایت‌ها در قالب تسهیلات رفاهی، بیمه، یارانه قطعات، خدمات و... افزایش یابد تا رانندگان با اطمینان خاطر و امیدواری بیشتری به شغل حساس و پرمسئولیت خود مشغول باشند.»
آمارها نشان می‌دهد که در حدود 30 هزار راننده تاکسی در تهران بالای 50 سال دارند و درچنین شرایطی اگر در طول روز حدود 10 ساعت هم رانندگی کنند این مسئله خطرات زیادی برای راننده و سرنشینان به همراه خواهد داشت.
دغدغه اقتصادی در شرایط پیری یا از کارافتادگی مهم‌ترین دلیلی است که باعث شده خیلی از رانندگان تاکسی تا وقتی برایشان امکان داشته باشد پشت فرمان بنشینند اما اگر مورد حمایت کامل از نظر بیمه و خدمات رفاهی قرار بگیرند می‌توان امیدوار بود که کار روی تاکسی در سنین بالا را کنار بگذارند.
فرهنگ تاکسی‌نشینی
در زندگی روزمره همه از وسایل نقلیه عمومی و تاکسی‌ها استفاده می‌کنند اما استفاده از وسایل نقلیه عمومی آداب و شرایط خاصی دارد که رعایت این آداب یک سفر کوتاه شهری خوب را به ارمغان خواهد آورد و بالعکس نداشتن فرهنگ آداب معاشرت و استفاده از تاکسی باعث آزار خود و دیگران خواهد شد.
از خانمی که در سیدخندان سوار تاکسی شده و مقصدش هفت تیر است درباره آداب صحیح نشستن در تاکسی جویا می‌شویم. وی در پاسخ به گزارشگر کیهان می‌گوید: «تاکسی‌ها، اتومبیل شخصی ما نیستند و نباید هر جور که دلمان می‌خواهد در تاکسی بنشینیم و هرجور که می‌خواهیم رفتار نماییم چرا که طرز نشستن در تاکسی یا هر وسیله نقلیه عمومی نشان‌دهنده شخصیت افراد است. مثلاً در وسایل نقلیه عمومی باید طوری بنشینیم که مزاحم حریم مسافر دیگر نباشیم و در استفاده از تلفن همراه نهایت دقت را داشته باشیم تا به مکالمات ضروری پاسخ دهیم و مکالمه را هم باید هرچه سریع تر قطع کنیم.»
وی اضافه می‌کند: «متأسفانه برخی از مسافران تاکسی را با مغازه یا محل کارشان اشتباه می‌گیرند و آنقدر بلند صحبت می‌کنند و به معامله تجاری و گفت‌وگوهای کاری می‌پردازند که مسافران دیگر ترجیح می‌دهند زودتر پیاده شوند تا شاهد این گفت‌وگوهای غیرضروری نباشند. از سوی دیگر این اقدام ممکن است باعث شود حواس راننده پرت شود و در شمارش پول‌ها یا مکان پیاده نمودن مسافرها اشتباهی رخ دهد یا خدای ناکرده سانحه و تصادفی صورت گیرد.»
آقایی دیگر هم که در تاکسی حضور دارد وارد گفت‌وگوی ما می‌شود و درباره برخی نکات فرهنگی که باید مسافران رعایت کنند می‌گوید: «متأسفانه برخی از مسافران محیط تاکسی را صحنه گفت‌وگو و مناظره سیاسی می‌کنند و توجهی به این مسئله نمی‌کنند که راننده یا دیگر مسافران تمایلی به شنیدن نظریه‌های کارشناسی آنان ندارند و بی‌بهانه یا با بهانه شروع به سخنرانی می‌کنند.»
این مسافر اضافه می‌کند: «نکته دیگر استفاده از سیگار توسط برخی از رانندگان است که خوشبختانه به ندرت صورت می‌گیرد و کشیدن سیگار در فضای داخل تاکسی ممنوع شده است اما عده‌ای از رانندگان فکر می‌کنند اگر سیگارهای خود را بیرون از پنجره بگیرند دود آن وارد فضای تاکسی نمی‌شود و به خیال خود رعایت حال مسافران را کرده‌اند درحالی که مسافران از این مسئله رنج می‌برند و ترجیح می‌دهند زودتر پیاده شوند.»
هنوز بسیاری از مسافران بایدها و نبایدهای فرهنگی سوار شدن بر تاکسی یا وسایل نقلیه عمومی را رعایت نمی‌کنند و با این کارشان حقوق شهروندی دیگر مسافران را زیرپا می‌گذارند.
امنیت مسافران
در دنیای پر رمز و راز و پر از خطر و تهدید امروزی، مقوله امنیت از ضروری‌ترین نیازهای یک جامعه محسوب می‌شود و احساس امنیت، ایمنی و اطمینان خاطر مسافران تاکسی یا وسایل نقلیه دیگر در اولویت اهداف ناوگان‌های حمل و نقل عمومی قرار می‌گیرد.
به غیر از کیفیت مطلوب خودرو که باید در رأس برنامه‌های خودروسازان داخلی به ویژه خودروهایی که برای حمل و نقل عمومی به کار گرفته می‌شوند لحاظ شود، انتخاب رانندگان متعهد و مؤمن و با اخلاق نیز باید در اولویت برنامه‌های سازمان تاکسیرانی قرار گیرد تا شهروندان از هر لحاظ با اطمینان خاطر از تاکسی‌ها استفاده کنند.
یک راننده تاکسی در این‌باره می‌گوید: «مسافران اعضای خانواده ما به حساب می‌آیند و امنیت و آسایش آنها برای ما بسیار مهم است به همین دلیل نهایت تلاش خود را به کار می‌گیریم که محیط تاکسی برای آنان آرامش و اطمینان به همراه داشته باشد نه استرس و اضطراب.»
وی اضافه می‌کند: «خوشبختانه بسیاری از مسافران این مسئله را درک می‌کنند که تاکسی‌ها متعلق به سازمان تاکسیرانی هستند و سند و شناسنامه رسمی دارند و معتبر می‌باشند و امکان خلاف یا جرم از سوی آنان تقریباً صفر است به همین دلیل ترجیح می‌دهند که بر تاکسی‌های شهری سوار شوند اما متأسفانه برخی از مسافران سوار خودروهای شخصی که سعی می‌کنند از ما سبقت بگیرند و جلوی پای مسافران ترمز کنند می‌شوند و این مسئله یعنی به استقبال خطر رفتن، چرا که این رانندگان غیربومی معمولاً از فرهنگ رانندگی تاکسی خبر ندارند و یک ماشین ارزان قیمت و بدون ایمنی می‌خرند و اقدام به مسافرکشی می‌کنند.
اقدام مسافربرهای شخصی در تهران درحالی صورت می‌گیرد که بارها مسئولان و مقامات مختلف به شهروندان درباره عدم ایمنی مسافربرهای شخصی و خطرات ناشی از سوار شدن بر این خودروها هشدار داده‌اند.
در همین رابطه سرهنگ سعید سپهری فرمانده یگان عملیات و کنترل طرح‌های ترافیکی پلیس راهوار تهران بزرگ از جریمه 40 هزار تومانی مسافرکش‌های شخصی در پایتخت خبر داده و اعلام کرده است که طبق مقررات، مسافرکشی با وسیله نقلیه شخصی ممنوع است و رانندگان دارای خودروی شخصی اجازه جابه‌جایی مسافر در سطح شهر را ندارند.
وی همچنین با اشاره به اجرای طرح ویژه برخورد با مسافرکش‌های دارای پلاک شهرستان در تهران تأکید کرده است که این طرح به شکل ویژه در تهران به مرحله اجرا درآمده و خودروهای دارای پلاک شهرهای دیگر که اقدام به مسافرکشی در تهران می‌کنند برای بار اول 40 هزار تومان جریمه می‌شوند و در صورت تکرار تخلف علاوه بر جریمه، خودرویشان نیز به مدت سه روز توقیف می‌شود.
سرهنگ سپهری راهکاری نیز در این زمینه ارائه کرده و گفته است که رانندگانی که متقاضی تبدیل خودروی خود به تاکسی هستند یا قصد دریافت تاکسی را دارند باید از سوی تاکسیرانی تأیید شوند و مراحلی را برای گرفتن مجوز تاکسی طی کنند البته این مسئله نیز در مورد کسانی است که محل سکونتشان در تهران است.
معصومه طاهریانپور کارشناس مسائل اجتماعی می‌گوید: «قدر مسلم اینکه درآمد رانندگان تاکسی آنقدر نیست که زندگی مرفه و بی‌دغدغه‌ای داشته باشند و به رغم مواجه بودن با هزار و یک مشکل روزانه کسب‌درآمد می‌کنند بنابراین اگر یک یا چند روز بیمار باشند یا گرفتاری داشته باشند درآمدی هم ندارند به همین دلیل مسافران هم باید تلاش کنند تا رعایت حال این عزیزان زحمتکش را درنظر بگیرند و شرایطی به وجود نیاورند که فضای تاکسی و لحظاتی که با یکدیگر سفر می‌کنند پر از استرس و تنش باشد. نباید از یاد برد که همه در این دنیا مسافر هستیم و تجربه سفرهای کوتاه می‌تواند الگویی برای سفرهای طولانی باشد.»