ایثارگر و ایثارخواه
انسانها دو دسته هستند: 1. ایثارگر( مُؤْثِرُ) که از خود و حقوق خویش میگذرد و با آنکه بدان نیاز دارد به دیگری میدهد. خداوند درباره این افراد میفرماید: یُؤْثِرُونَ عَلَی أَنفُسِهِمْ وَ لَوْ کَانَ بِهِمْ خَصَاصَةٌ؛ دیگران را بر خودشان مقدم میدارند با آنکه خودشان به آن نیاز دارند.(حشر، آیه 9) اهل بیت(ع) نیز این گونه بودند.چنانکه قرآن میفرماید: وَ یُطْعِمُونَ الطَّعَامَ عَلَى حُبِّهِ مِسْکِینًا وَیَتِیمًا وَ أَسِیرًا؛ با آنکه خود به آن نیازمند بودند وآن را دوست میداشتند، ولی همان خوراکی را به مسکین و یتیم و اسیر خوراندند.(انسان، آیه 8)
2. ایثارخواه( مُستأثِر): کسانی که خواهان تقدم خود بر دیگران هستند و میخواهند دیگران همه چیز را برای آنان رها کنند. در زبان عربی از این رفتار به عنوان استیثاربه معنی انحصارطلبی یاد میشود؛ یعنی تقدم خود بر دیگران. امیرمومنان علی(ع)درباره حکومت طاغوتی میفرماید: من ملک استأثر؛ هر کس به ملک و حکومت رسد استئثار و انحصارطلبى پیشه کند. (نهج البلاغه، حکمت 152) حضرت(ع) به مالک اشتر مینویسد:«ثُمَّ اِنَّ لِلْوالی خاصَّةً وَ بِطانَةً، فیهِمُ اسْتِئْثارٌ وَ تَطاوُلٌ، وَ قِلَّةُ اِنْصافٍ فی مُعامَلَةٍ، فَاحْسِمْ مادَّةَ اُولئِک بِقَطْعِ اَسْبابِ تِلْک الاْحْوالِ؛ بدانکه همیشه برای حاکم و فرمانروا نزدیکان و خواصّ و محرم کارها وجود دارد. در میان آنها درازدستی به مال مردم و امتیازخواهی و بیانصافی فراوان است. پس این قبیل کارها را قطع کن.»(نهج البلاغه، نامه 53)