به بهانه برنامه‌های طنز جدید سیما
دورهمی‌های نه چندان عمیق
مهدی امیدی
هر سال و با پایان ایام محرم و صفر یکی از تغییرات عمده در ویترین برنامه‌های سیما پخش پر حجم سریال‌های کمدی و برنامه‌های طنزآمیز از شبکه‌های مختلف است. لزوم پخش برنامه‌های مفرح و شاد از رسانه ملی، امری غیرقابل انکار است و صداوسیما به طور طبیعی باید به تولید و پخش چنین آثاری تلاش کند. اما درباره این نوع برنامه‌ها که برای پاسخ به نیاز مردم پخش می‌شوند دو نکته قابل بیان است؛ اول خطر افراط و زیاده روی است. گاهی حجم بالای برنامه‌هایی با یک رویکرد واحد منجر به کاهش تنوع در ویترین سیما می‌شود. به هر حال، بینندگان تلویزیون همان طور که به کمدی نیاز دارند، حق انتخاب سایر قالب‌ها و مضامین را هم دارند. ضمن اینکه قرار گرفتن برنامه‌های جدی در کنار برنامه‌های مفرح، می‌تواند جذابیت هر دو گونه را بالا ببرد. يكي از شروط مهم براي تحقق اهداف رسانه ملي، تجميع جريان‌ها و هم روند كردن پخش سريال هاست. مروري بر روند نمايش سريال‌ها در سيما مويد آن است كه رسانه ملي هنوز هم فاقد سياست‌گذاري و استراتژي روشن و مشخصي در پخش است. به كلامي ديگر، فقدان مهندسي كنداكتور، يكي از ضعف هاي سيما است.
به نظر مي رسد حفظ تعادل بهترين راه باشد. چه بسا نمايش در هم آميخته اي از كارهاي كمدي و تراژدي باعث تنوع و در نتيجه ايجاد رضايت بيشتر در مخاطبان سيما شود. نشاط رسانه اي لزوماً با تراكم و تكثر برنامه هاي كمدي پيش نمي آيد و چه بسا يك كار جدي و تأمل برانگيز، اما غني و قوي بتواند روحيه اميد و نشاط را بيشتر در جامعه رواج دهد.
نکته دوم هم اینکه در بسیاری از مواقع، تلاش صداوسیما برای پاسخگویی به نیاز مخاطب منجر به بیلان کاری می‌شود. یعنی الزام به بردن تعداد بالای برنامه‌هایی در یک موضوع خاص، سبب می‌شود که کیفیت این برنامه‌ها فدای کمیت شود. تجربه نشان می‌دهد که هر گاه مدیران یک سازمان فرهنگی، با هدف رفع تکلیف کاری را انجام دهند، به نتیجه خوبی نمی‌رسند و محصولاتشان کارکردی در حد پر کردن آنتن و کارنامه ایشان می‌یابد.
این شب‌ها نیز در کنار برنامه «دورهمی» که نسبتا موفق است اما چند مجموعه طنز در حال پخش است که متأسفانه نشانه‌هایی از این بیلان کاری در آن‌ها دیده می‌شود. هر چند هنوز برای نقد این آثار زود است، اما مخاطب‌های سیما نه با طنزی متفاوت و چشم گیر مواجه هستند و نه محتوا و پیام خاصی! جای مسائل روز جامعه، موضوعاتی مثل اقتصاد مقاومتی و ... در سریال‌های شبانه سیما کجاست؟ چرا اتاق‌های فکر صداوسیما روی تأثیرگذاری فرهنگی چنین برنامه هایی، فکر و برنامه ریزی مناسبی نمی‌کنند؟ چرا باید بهترین ساعت شبانه روز و موقعی که خانواده‌ها گرد هم جمع می‌شوند، آثاری روی آنتن برود که حداقل قدرت جذب مخاطب را دارند؟